| Пакровы
|
 |
| Ф. В. Сычко?. За працай. Сябро?к?. 1935
|
| Тып
|
народна-хрысц?янск?
|
| ?накш
|
Пакравы, Пакрова, Трэцяя Прачыстая
|
| таксама
|
Пакро? Прасвятой Багародз?цы
(
хрысц.
)
|
| Значэнне
|
з?ма закрывае лета
|
| Адзначаецца
|
?сходн?м? славянам?
|
| Дата
|
1
(14) кастрычн?ка
|
| Традыцы?
|
пачатак вясельнага сезона, вячэрн?я пасядзелк?
|
Пакровы
або
Пакравы
,
Пакрова
(
1
(14) кастрычн?ка
) ? царко?нае тлумачэнне л?таральнае ?
пакровы (пакрывала) Божай Мац?
; у народнай тракто?цы паняцце атрымала больш шырок? сэнс, ахопл?ваючы самыя розныя прыкметы прыроды: ≪
Святы Пакро? накры? зямлю жо?тым л?стом, маладым сняжком, ваду лёдам, пчалу мёдам
≫, ≪
…рыбу луской, дрэва карой, птаху пяром, дзе?ку чапцом
≫; ≪
Святэй Пакро? стаг? пакры?: першы стажок дран?чкам?, друг? стажок саломкаю, трэц? стажок белым снегам
≫. Гаварыл?, што з?ма закрывае лета, а Бог пячатае зямлю пасля Пакрова?, ? да вясны н?хто не можа знайсц? скарба?.
На В?цебшчыне ?снава? звычай пячы на свята п?рог ? абыходз?ць з ?м усе гаспадарчыя будын?ны, прыкладаючы да кожнае страх?, каб буры, што пачынаюцца ад Пакрова?, не разбурал? стрэх?. Прыгадаем, што абыходз?л? з хлебам палетк? вясною ? менав?та на Юр’я, кал? зямля ≪адмыкаецца≫ ад с?л, як?я скавал? яе. Юр’е ? Пакровы яднаюцца м?ж сабою тым, што з першым звязаны выган жывёлы пасля з?мы, а з друг?м ? пачатак з?мавання скац?ны ? хляве (≪
Пакрова ? зарыкала ? хляве карова
≫). На Пакровы трэба было закласц? ? ясл? корму, нават кал? жывёла была сытая: ≪
На Пакровы дай сена карове
≫. Дзякуючы фанетычнай сугучнасц? свята Пакрова? сабрала шмат прыкмет ? парада?, звязаных з каровам?: ≪
Прыйшла Пакро?ка ? не дала малака каро?ка
≫ (г.зн. запускаецца) або ? у дачыненн? да нерухавага гаспадара: ≪
Хто сее на Пакрове ? не будзе мець чаго даць карове
≫.
Пакровы л?чыл?ся надзейным паказчыкам прагноза? надвор’я на давол? аддаленыя дн? ? нават на цэлыя поры года: ≪
Кал? да Пакрова дня снег не пакрые зямлю, то ? на Каляды не будзе снегу
≫; ≪
Якое надвор’е ? дзень Пакрова, такое яно ? будзе ?сю з?му да вясны
≫; ≪
Кал? да Пакро? не было снегу, не будзе яго яшчэ дзве нядзел?
≫; ≪
Кал? ад Пакро? да свята Ус?х Святых
(
1.11
)
краты зямлю точаць, то з?ма будзе снежна ? марозл?ва
≫. Асабл?ва п?льна сачыл? на Пакровы за напрамкам ветру: з якога боку ён бы? у гэты дзень, з таго боку ён пав?нен дзьмуць гало?ным чынам ? ? бл?жэйшую з?му. Зыходзячы з таго пераканання, што по?дзень за?сёды нясе цяпло, а по?нач ? холад, сцвярджал?, што па?ночны пакро?ск? вецер прадказвае суровую з?му, а па?днёвы ? мяккую, гн?лую. Кал? ж з ран?цы задзьме ?сходн? вецер ? з?ма будзе маласнежная, заходн? ? наадварот, вельм? снежная. Прагноз на свае поспех? ц? ня?дачы раб?л? некал? ? Барыса?ск?м павеце пчаляры: дажджл?вы дзень Пакрова ? прыкмета таго, што на наступны год пчолы збяруць багата мёду. Ва Усходняй Беларус? свята Пакрова? абазначала канец гнусу. На Маг?лё?шчыне казал? ≪
Прыйдзець Прячыстыя ? пабярэць мух? нячыстыя
≫.
У гэту вясельную пару хлопцы па вёсках выглядал? сабе нявест, а тыя напярэдадн? Пакрова? варажыл? на замужжа. На Берасцейшчыне наб?рал? ? хвартух апалае л?сце ? пасля вытрасал? з прыполу ? куды вецер панясе, туды ? замуж ?сц?. У ?ншых мясц?нах пякл? салёныя бл?нцы ? перад сном з’ядал?, задумваючы, каб сасн??ся ? напа?? той, хто наканаваны лёсам. Як сцвярджала прыказка: ≪
Ад Пакрова ?жо дзе?ка гатова
≫. З марам? пра замужжа дзя?чаты прас?л? святы Пакрова? пакрыць ?х галаву вянком (чапцом): ≪
Пакравы прыйдуць ? дзе?цы галаву накрыюць
≫. Кал? ж вяселле на гэты раз абм?нала хату, то ≪
Праходз?ць Пакрова ? раве дзе?ка, бы карова
≫.
Выток? народнай тракто?цы Пакрова? ? у старажытным славянск?м земляробчым свяце якое прыпадала на гэты дзень (1.10 па ст.ст.), як? л?чы?ся пераломным момантам у жыцц? прыроды. Да яго звычайна завяршал?ся ?се работы на пол? ? ? садзе, уцяплял?ся жыллё ? гаспадарчыя пабудовы. Пасля Пакрова? у сялянск?м жыцц? пачына?ся новы цыкл работ ? нарыхто?ка пал?ва, перавод жывёлы на стойлавае ?трыманне ? г.д. (≪На пакровы дай сена карове≫, ≪Прыйшл? пакровы, пытаюць, ц? да з?мы гатовы≫). Пасля Пакрова? пачыналася пара вяселля?. У гэты дзень, у залежнасц? ад прыродных умо?, жывёле скормл?вал? пажынальны сноп. Л?чылася, што яна падрыхтавана да з?мы. З Пакрова? пачынал?ся попрадк? (
вячорк?
, супрадк?), як?я працягвал?ся да
Вял?кадня
.
Зноск?