Гарадская ратуша з гандлёвым? радам?
? помн?к арх?тэктуры ХVI-XVIII стагоддзя?, у як?м спалучаюцца рысы арх?тэктуры
рэнесансу
?
барока
. Размешчаны ? цэнтральнай частцы
Нясв?жа
на вул. Савецкай, 1а, 1б, 3 ? вул. Беларускай, 2.
Г?сторыка-культурная кашто?насць м?жнароднага значэння
.
Нясв?ж атрыма?
магдэбургскае права
?
1586
г. Прыкладна да 1596 г. на гало?най Рыначнай плошчы горада была пабудавана ратуша. Па баках ратушы был? размешчаны два рады
гандлёвых радо?
. Прыкладна ? сярэдз?не
XVIII ст.
комплекс бы? рэканструяваны, у вын?ку чаго бы? дабудаваны рад крам з тыльнага боку ратушы. Так?м чынам, будынак ратушы з трох бако? аг?нал? гандлёвыя рады, як?я адкрывал?ся да плошчы аркадам?
.
Вядома, што ? гады
Па?ночнай вайны
будынак ратушы гарэ?. Бы? адбудаваны ? стыл?
барока
?
1752
г. У
1784
г. праведзены рамонт ратушы ? сувяз? з наведваннем горада каралём
Стан?славам Панято?ск?м
.
Нясв?жская ратуша ? пач. XX ст.
У часы
Рас?йскай ?мперы?
гарадск?я маг?страты был? скасаваны. У нясв?жскай ратушы засядала гарадская дума
.
У
1806
г. князь
Дам?н?к Радз?в?л
прызначы? на ?трыманне ратушы ? яе рамонт з сумы гарадскога збору п?цейны падатак. Пытанне аб рамонце ратушнага будынка стаяла ?
1834
?
1835
гг., аднак рамонт не бы? выкананы
.
У
1836
г. вял?к? пажар зн?шчы? па сутнасц? жылыя кварталы ? цэнтры горада, згарэла каля 100 дамо?. Пад час пажару згарэ? ? будынак ратушы з крамам?. Пасля пажару верхн? ярус ратушнай вежы не адбудавал?
.
Флюгер ратушы. На задн?м фоне
езу?цк? касцёл
?
замак Радз?в?ла?
У 2-й палове
XIX ст.
у будынку ратушы на друг?м паверсе засядала гарадская дума, ун?зе был? крамы,
св?ран
, частка будынка пуставала
.
Чарговы раз пытанне аб рамонце будынка ратушы па?стала ?
1863
г. У
1870
г. бы? выкананы рамонт даху ? двух памяшкання? думы. У 1896?1901 гг. пад час чарговага рамонту папра?лены ? падмацаваны сцены, нанава атынкаваны гало?ны фасад з вежай, прыведзены ? парадак падвалы ? прыстасаваны пад склады, уста?лены новыя аконныя рамы, унутры адрамантаваны памяшканн? ? прыстасаваны пад гарадскую залу для пасяджэння? грамадскага сходу ? ?нш
.
У
1990-я
гг. ратуша адно?лена ? першапачатковым выглядзе паводле праектнага плана канца
XVI ст.
? гравюры
Т. Мако?скага
XVII ст.
У чэрвен?
2008
г. часткова згарэ? дах гандлёвых радо?, як? за некальк? дзён дах аднав?л?.
Комплекс ратушы ? гандлёвых радо? уваходз?ць у
Нацыянальны г?сторыка-культурны музей-запаведн?к ≪Нясв?ж≫
.
Вежа ратушы
Нясв?жская ратуша ?я?ляе сабой двухпавярховы прамавугольны ? плане будынак, як? на тарцовым па?ночным фасадзе мае высокую шасц?ярусную вежу над уваходам. Чатыры н?жн?я ярусы
чацверыковыя
, 2 верхн?я ?
васьмерыковыя
? плане. Вежа завяршаецца гранёным
купалам
з
гало?кай
. Пасля перабудовы ? сярэдз?не
XVII ст.
вежа стала чатырох’ярусная, была накрыта
шатровым дахам
. Бакавыя частк? гало?нага фасада завершаны трохвугольным? шчытам?
. Амаль пазба?леныя дэкору сцены прарэзаны невял?к?м? прамавугольным? аконным? праёмам? ? завершаны тонк?м праф?ляваным
карн?зам
. Высок? двухсх?льны
вальмавы дах
зрокава павял?чвае аб’ём будынка
.
Гало?ны фасад
Унутраная план?ро?ка с?метрычная
. Першапачаткова на першым паверсе ратушы знаходз?л?ся адм?н?страцыйныя памяшканн?
маг?страта
? суда, на друг?м паверсе вял?кая зала для ?рачыстых грамадзянск?х акта? ? тэатральных паказа?. Зала мела скляпен?стае перакрыцце; да яе з боку гало?нага ?ваходу вяла шырокая аднамаршавая лесв?ца
.
Аднапавярховыя мураваныя гандлёвыя рады спачатку размяшчал?ся с?метрычна ?здо?ж бакавых фасада? на да?жыню будынка. Тарцовыя фасады ратушы был? звязаны з гандлёвым? радам? арачным? праездам? з
брамам?
. Крамы мел? выхад ва ?нутраныя дворык? ? ? бок арачных праезда?. Вонкавыя фасады гандлёвых радо? был? прарэзаны невял?к?м? аконным? праёмам?
.
Гандлёвыя рады
У сярэдз?не
XVII ст.
гандлёвыя рады падо?жаны за бакавыя фасады, акружыл? будынак з трох бако?, утвараючы ?нутраны прамавугольны дворык. Захавал?ся 2 праезды ? дворык з боку гало?нага тарцовага фасада ратушы. Накрыты аднасх?льным дахам, са сх?лам у бок двара
, дзякуючы гэтаму над
аркадам?
?твара?ся характэрны для беларускай арх?тэктуры магутны
атык
, раскрапаваны
цягам?
. Уваход у крамы з боку плошчы ? прылеглых вул?ц. Сцены гандлёвых радо? прарэзаны арачным? праёмам?, пам?ж як?м? рытм?чна размешчаны шырок?я
лапатк?
. Сцены завершаны высок?м атыкам з тонк?м карн?зным паяском. Над кожным арачным праёмам прамавугольныя н?шы
.
Аркады служыл? ажурнай асновай для мас??нага будынка ратушы. Магчыма, яны был? навеяны ?тальянск?м? прататыпам?, ад як?х, аднак, адрозн?ваюцца важкасцю ? мас??насцю агульнага аб’ёму
.
Зноск?
- Арх?тэктура Беларус?: Энцыклапедычны даведн?к
. ?
Мн.
:
БелЭн
, 1993. ? 620 с. ?
ISBN 5-85700-078-5
.
- Чарня?ская Т. ?.
2089. Ратуша ? гандлёвыя рады
//
Збор помн?ка? г?сторы? ? культуры Беларус?
/ АН БССР.
?н-т мастацтвазна?ства, этнаграф?? ? фальклору
; Рэд. кал.: С. В. Марцэле? (гал. рэд.) ? ?нш. ?
Мн.
:
БелСЭ
, 1987. ? М?нская вобласць. Кн?га 2. ? С. 109. ? 308 с.: ?л.
- Памяць
: Г?ст.-дакум. хрон?ка Нясв?жскага р-на. ?
Мн.
:
БелЭн
, 2001. ? 628, [1] с. ?
ISBN 985-11-0206-7
.
- Дзяржа?ны сп?с г?сторыка-культурных кашто?насцей Рэспубл?к? Беларусь
: [Даведн?к] / склад.
В. Я. Абламск?
,
?. М. Чарня?ск?
,
Ю. А. Барысюк
. ?
Мн.
:
БЕЛТА
, 2009. ? 684 с. ?
1 000 экз.
?
ISBN 978-985-6828-35-8
.
- Беларуская энцыклапедыя
: У 18 т. Т. 11: Муг?р ? Пал?кл?н?ка / Рэдкал.:
Г. П. Пашко?
? ?нш. ?
Мн.
:
БелЭн
, 2000. ? Т. 11. ? 560 с. ?
10 000 экз.
?
ISBN 985-11-0035-8
. ?
ISBN 985-11-0188-5
(т. 11).
- Республика Беларусь: Энциклопедия в 6 т.
Т. 5.: Минск ? Педиатрия / редкол.
Г. П. Пашков
и др. ? Минск:
БелЭн
, 2007. ? 752 с.: ил. ?
ISBN 978-985-11-0398-6
.
![⛭](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png) |
---|
Захаваныя
| |
---|
Адно?леныя
| |
---|
Страчаныя
| |
---|
![⛭](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png) |
---|
Раёны ? кварталы
| | |
---|
Вул?цы
? плошчы
| |
---|
Палацы ? сядз?бы
| |
---|
Грамадск?я будынк?
? збудаванн?
| |
---|
Музе?
| |
---|
Помн?к? ? мемарыялы
| |
---|
Манастыры, саборы ? храмы
| |
---|
Сады ? парк?, мог?лк?
| |
---|
†
страчаныя аб’екты
|