Мана?х , мана?ства ( грэч. μοναχ??  ? адз?ночка, самотны) ? звычайна член рэл?г?йнай абшчыны (таксама манашка), як? ? адпаведнасц? з абяцаннем ( клятвай ) вядзе аскетычнае жыццё або ? рамках манаскага таварыства, або ? адз?ноце, пустэльн?цтве. Манах? жывуць у манастырах , пустынях, ла?рах. Манах ад нашэння чорнай адзёжы названы чарнец , чарн?ца (манашка), чарняцы (манах?). Святары ? манастве ? чорнае святарства. У адрозненне ад жанатых святаро? ? белага святарства. Манах ? святар  ? два розныя паняцц?. Да?ней называ?ся яшчэ мн?х . У царко?наславянскай мове ≪манах≫ называецца таксама инокъ (≪ инока ≫, ≪ инокиня ≫ жаночага роду); ?ншы ад астатн?х ≪ иной ≫ (адз?н адз?ны, адасоблены, пустэльн?к); ≪ инокий ≫ (?накш пав?нен весц? сваё жыццё адрозн?ваючыся ад ?ншага, свецк?х паводз?н).

?нстытут манаства характэрны для катал?цкага ? правасла?нага хрысц?янства , ?нду?зму ? будызму . Часам да манаха? прыл?чаюць ? дэрв?ша? ?сламу  ? але гэта спрэчна, бо падабенства тольк? знешняе: дэрв?шы магл? жан?цца, мел? ?ласныя дамы ? жыл? сва?м уласным жыццём. З’яв?л?ся манах? ? сярэдз?не I тыс. да н.э. у будызме. Ад III ст. н.э. манаства прыйшло ? ? хрысц?янства з С?ры? ? Ег?пта, як форма ?васаблення аскетычнага ?дэала, як? адлюстрава? дуал?стычнае светаразуменне, у супрацьпаста?ленн? духа ? цела (дабра ? зла). Манаха? няма тольк? ? пратэстантызме .

Традыцыя л?чыць заснавальн?кам? хрысц?янскага манаства ег?пецк?х падзв?жн?ка? святых Антон?я Вял?кага ? Пахом?я. На Рус? заснавальн?кам? манаства л?чаць вялебных Антон?я ? Феадос?я Пячэрск?х, як?я стварыл? ? X ? XI стст. К?ева-Пячэрск? манастыр . Манах прымае абяцанн? ?боства (адмова ад прыватнай уласнасц?), чысц?н? (бясшлюбнасц?), паслушэнства (абсалютнага падпарадкавання статуту ? манастырскай уладзе). Манах? аднаго манастыра называюцца братам? (брац?яй). ? маюць тры ступен?: расафор, маласх?мн?к, вял?касх?мн?к. Чорнае адзенне правасла?ных манаха? ? с?мвал смутку ? адмовы ад усяго свецкага. Прыняцце манаства адбываецца ва ?рачыстым абрадзе (чыне) пастрыжэння. З манаства фарм?руецца вышэйшае к?ра?н?цтва царквы ? еп?скапат .

У хрысц?янстве першым? манахам? был? людз?, як?я хацел? весц? больш набожны лад жыцця ? пара?нанн? з ?ншым? людзьм?, ? дзеля гэтага хавал?ся ад свету, адасаблял?ся. ? свядома абмяжо?вал? сябе, каб дасягнуць разв?цця. З часам яны стал? аб’ядно?вацца ? манастыры  ? згуртаванн? манаха?. Задачы асаб?стага выратавання зл?вал?ся з агульнацарко?ным? задачам? (? сацыяльным?). Адыход манаха? ад усяго свецкага, адмова ад кашто?насця? свецкага жыцця, прыняцце часовых або пастаянных абяцання? чысц?н?, убоства ? паслушэнства спалучал?ся з ?мкненнем уплываць на свет сва?м прыкладам (? пропаведдзю). У Заходняй Е?ропе манаства распа?сюдз?лася ад IV ст. Папулярнасцю карыстал?ся бенедыкц?нцы . Клюн?йская рэформа ? X?XI стст. умацавала сувязь манаства з папствам, спрыяла ?змацненню папскай улады. ? ? значнай ступен? падпарадкавала жыццё ? дзейнасць катал?цкага духавенства прынцыпам манаства. Зл?ццё ?дэй манаства з м?с?яй кл?ру ?васоб?лася ? ?нстытуце статутных канон?ка? (canonici regolari), як?я спалучал? святарск? стан з прыняццем манаск?х зарока?. Найважнейшым напрамкам у Катал?цкай Царкве стал? ад XIII ст. бедныя Ордэны, як?я займал? пануючае станов?шча да пачатку Контррэфармацы?. ?х адц?снул? езу?ты ? розныя манаск?я кангрэгацы?. У сучасным свеце нал?чваецца 213917 катал?цк?х манаха?, з ?х 149176 манаха? у Святарстве , ? 908158 манашак розных манаск?х аб’яднання?.

Манахам няможна назваць любога мужчыну (? любую жанчыну), як?я маючы ф?з?чную ? пс?х?чную магчымасць уступаць у шлюб ? палавыя ( сексуальныя ) дачыненн?, мець сям’ю ? дзяцей, не робяць гэтага з асаб?стых меркавання? або з-за хваробы . Напрыклад, у катал?цк?м абрадзе манах? складаюць п?сьмовую прысягу ? прымаюць вышэй паданыя абяцанн?. Перад тым бяруць блаславенне бацьк? ? мац?, рэкамендацыю пробашча, праходзяць этапы выпрабавання пакл?кання ? манаск? стан ? г.д. Вышэй сказанае абмежаванне сапра?дных манаха? гэта элемент ?х жыцця, але не мэта. Манах? ?мкнуцца весц? анёлападобны лад жыцця, сведчыць аб Небе жывучы ? целе на Зямл?.

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• укл. Василь Яременко ? Оксана Сл?пушко, ≪Тлумачний словник укра?нсько? мови≫, вид. ≪Акон?т≫, м. Ки?в, 2000 р. ISBN 966-7173-02-X , том 2 (Ж-О), с. 680;
• ред. Митрохин Л. Н. и др., ≪Христианство≫ (словарь), изд. ≪Республика≫, г. Москва, 1994 г., с. 164, 290;
• составил священник магистр протоиерей Григорий Дьяченко, ≪Полный церковно-словянский словарь≫, 1900 г., c. 223, 997.

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• На В?к?схов?шчы ёсць медыяфайлы па тэме Манах?