Капыль

Капыль
Герб	Сцяг
Кра?на	Беларусь
Вобласць	М?нская
Раён	Капыльск?
Каардынаты	53°09′00″ пн. ш. 27°05′30″ у. д. H G Я O
Першая згадка	1274
Горад з	1984
Вышыня цэнтра	210 м
Насельн?цтва	▼ 9 985 чал. ( 1 студзеня 2024 ) ;
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	1719
Паштовы ?ндэкс	223910
А?тамаб?льны код	5
СААТА	6228501000
Аф?цыйны сайт	kopyl.minsk-region.by (руск.)
	Капыль на В?к?схов?шчы

Капы?ль ^[2] ( аф?ц. транс. : Kapy? ) ? горад у М?нскай вобласц? Беларус? , адм?н?страцыйны цэнтр Капыльскага раёна , на р. Мажы . За 120 км ад М?нска , 9 км ад чыгуначнай станцы? Ц?мкав?чы на л?н?? Баранав?чы ? Ас?пов?чы . Насельн?цтва 9 526 чалавек (2017) ^[3].

Назва [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

На думку географа В. Жучкев?ча , аснова тапон?му ≪Капыль≫ ужывалася ? значэнн? прылады апрацо?к? зямл? накшталт матык? або к?рк?. У беларускай мове слова ≪капыл≫ захавалася гало?ным чынам для абазначэння верхняй частк? шавецкай калодк?, а часам аднаго з тыпа? малатка ( балцкае kople ). Захавалася ? мянушка Капыл ? упарты, незгаворл?вы чалавек ^[4].

Паводле пашыранага меркавання, назва ≪Капыль≫ утварылася ад слова ≪капылле≫ ? поле, апрацаванае матыкай ^[5]. Аднак некаторыя даследн?к? мяркуюць, што назва пасел?шча ?тварылася ад слова ≪капальня≫ ? частка паганскай бажн?цы ^[6].

Г?сторыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Упершыню Капыль згадваецца пад 1005 годам ва ?ста?ной грамаце к?е?скага князя Уладз?м?ра Святаслав?ча Тура?скай епарх?? . Аднак а?тэнтычнасць названага дакумента аспрэчваецца ^[7]. Паводле археалаг?чных даных, горад ?снава? ужо ? XI ст. Першая пэ?ная згадка Капыля змешчана ? Гал?цка-Валынск?м летап?се пад 1274 годам пры ап?санн? вайны гал?цкага князя Льва Дан?лав?ча з вял?к?м князем л?то?ск?м Тройдзенем . У XIV?XV стст. на гарадз?шчы (у цэнтры сучаснага горада) стая? дра?ляны Капыльск? замак . З 1395 года ? цэнтр Капыльскага княства Алелькав?ча? . Пазней належа? Радз?в?лам , В?тгенштэйну . У 1506 годзе слуцк?я ? капыльск?я баяры, скл?каныя слуцкай княг?няй Анастас?яй , разб?л? каля Капыля крымск?х татара?, як?я адыходз?л? пасля разгрому пад Клецкам ( Гл. таксама : Б?тва пад Клецкам ). У 1652 годзе Капыль атрыма? магдэбургскае права . З 1793 года ? мястэчка Слуцкага павета . У 1924 годзе Капыль ста? цэнтрам раёна, з 1938 года ? гарадск? пасёлак, з 1984 года ? горад.

Насельн?цтва [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

XIX стагоддзе : 1897 ? 4463 ^[8] чал.
XX стагоддзе : 1977 ? 5,7 тыс. чал. ^[8]; 1995 ? 10,6 тыс. чал. ^[8]
XXI стагоддзе : 2006 ? 10,6 тыс. чал.; 2009 ? 10,5 тыс. чал.; 2015 ? 9 733 чал. ^[9]; 2016 ? 9 620 чал. ^[10]; 2017 ? 9 526 чал. ^[3]

Эканом?ка [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Прадпрыемствы харчовай, дрэваапрацо?чай прамысловасц?. Гасц?н?ца ≪Капыль≫.

Культура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Капыльск? краязна?чы музей .

Славутасц? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Захавал?ся таксама сярэднявечнае гарадз?шча, татарск?я ? я?рэйск?я мог?лк? XIX?XX стст., гандлёвая забудова пач. ХХ ст. на плошчы Лен?на, узно?леная хата, дзе нарадз??ся Ц?шка Гартны .

Страчаная спадчына [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Касцёл Святых апостала? Пятра ? Па?ла (1864)
С?нагога

Вядомыя асобы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Сцяпан Александров?ч (1921?1986) ? беларуск? п?сьменн?к
Аляксандр Багданов?ч (1898?1983) ? беларуск? грамадск? дзеяч, урач.
Ц?шка Гартны (З. Х. Жылунов?ч; 1887?1937) ? беларуск? п?сьменн?к, грамадск? ? дзяржа?ны дзеяч
Рэнальд Кныш (1931?2019) ? беларуск? трэнер па спарты?най г?мнастыцы. Заслужаны трэнер БССР (1960), заслужаны трэнер СССР (1964), заслужаны дзеяч ф?з?чнай культуры БССР (1971)
Мендэле Мойхер-Сфорым (1835?1917) ? п?сьменн?к мовы ?дыш
Адам Герас?мав?ч Русак (1904?1987), беларуск? паэт-песенн?к
Аляксандр Сыман (нар. 1977) ? беларуск? б?ятлан?ст, удзельн?к XIX З?мовых Ал?мп?йск?х гульня? у Солт-Лейк-С?ц? (2002)
Уладз?м?р Пятров?ч Талочка (нар. 1961 ) ? беларуск? арх?тэктар.
М?ха?л М?калаев?ч Чыг?р (нар. 1948) ? беларуск? дзяржа?ны дзеяч, Прэм’ер-м?н?стр Рэспубл?к? Беларусь (1994?1996)

Галэрэя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Мурал cавецк?х часо? у Капыл?, 2017
Панарама Капыля з замчышча, л?пень 2017
Адкрыты рынак Капыля, л?пень 2017
Татарск?я мог?лк? ? Капыл?, л?пень, 2017
Капыль з боку татарск?х мог?лак, л?пень, 2017
Пункт па карантыну расл?н Капыля
Каля будынка камунальных служб
Гарадск? краяв?д
Панарама з шашы
Панарама Капыля з замчышча, 2017

Гл. таксама [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Зноск? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

↑ Численность населения на 1 января 2024 г. и среднегодовая численность населения за 2023 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа ? Белстат , 2024.
<a href=" https://wikidata.org/wiki/Track:Q125194897 "></a><a href=" https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738 "></a>
↑ Назвы населеных пункта? Рэспубл?к? Беларусь: М?нская вобласць: нарматы?ны даведн?к / ?. А. Гапоненка, ?. Л. Капыло?, В. П. Лемцюгова ? ?нш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай . ? Мн.: Тэхналог?я, 2003. ? 604 с. ISBN 985-458-054-7 . ( DJVU )
↑ ^а ^б Колькасць насельн?цтва на 1 студзеня 2017 г. ? сярэднегадавая колькасць насельн?цтва за 2016 год па Рэспубл?цы Беларусь у разрэзе абласцей, раёна?, гарадо? ? пасёлка? гарадскога тыпу (руск.) . Нацыянальны статыстычны кам?тэт Рэспубл?к? Беларусь (29 сакав?ка 2017). Праверана 3 красав?ка 2017.
↑ Жучкевич В. А. Краткий топонимический словарь Белоруссии. ? Мн.: Изд-во БГУ, 1974. С. 173?174.
↑ Гарады ? вёск? Беларус? : Энцыклапедыя. Т. 8: М?нская вобласць, кн. 2 / рэдкал.: Т. У. Бялова (дырэктар) ? ?нш. ? Мн. : Беларуская Энцыклапедыя ?мя Петруся Бро?к? , 2011. ? 464 с.: ?л. ? 2 000 экз. ? ISBN 978-985-11-0554-6 . С. 125.
↑ Богдашич С. Седые легенды древнего Копыля Арх?вавана 31 кастрычн?ка 2014. // ≪?нфа-Кур’ер≫, 17 снежня 2008.
↑ Копыль стал старше Слуцка Арх?вавана 3 кастрычн?ка 2017. , 21 ноября 2016
↑ ^а ^б ^в Беларусь 1995 .
↑ Колькасць насельн?цтва на 1 студзеня 2015 г. ? сярэднегадавая колькасць насельн?цтва за 2014 год па Рэспубл?цы Беларусь у разрэзе абласцей, раёна?, гарадо? ? пасёлка? гарадскога тыпу (руск.) . Нацыянальны статыстычны кам?тэт Рэспубл?к? Беларусь (31 сакав?ка 2015). Праверана 3 красав?ка 2017.
↑ Колькасць насельн?цтва на 1 студзеня 2016 г. ? сярэднегадавая колькасць насельн?цтва за 2015 год па Рэспубл?цы Беларусь у разрэзе абласцей, раёна?, гарадо? ? пасёлка? гарадскога тыпу (руск.) . Нацыянальны статыстычны кам?тэт Рэспубл?к? Беларусь (30 сакав?ка 2016). Праверана 3 красав?ка 2017.

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Копыль // Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г. П. Пашков [и др.]; под общ. ред. И. И. Пирожника . ? Мн.: Беларуская Энцыклапедыя , 2007. ? 648 с. ISBN 978-985-11-0384-9
Капыль // Беларусь: энцыклапедычны даведн?к / Рэдкал. Б. ?. Сачанка (гал. рэд.) ? ?нш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Х?лькев?ч. ? Мн. : БелЭн , 1995. ? С. 370. ? 800 с. ? 5 000 экз. ? ISBN 985-11-0026-9 .

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

На В?к?схов?шчы ёсць медыяфайлы па тэме Капыль

Геаграф?чныя звестк? па тэме Капыль на OpenStreetMap
Фатаздымк? выдатных мясц?н
Раённая газета ≪Слава працы≫
Капыльск?я карты
Разнастайная ?нфармацыя аб Капыл? ? Капыльск?м раёне
Надвор’е ? горадзе Капыль

[_aa88f3c606a95088-1] Численность населения на 1 января 2024 г. и среднегодовая численность населения за 2023 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа ? Белстат , 2024.
<a href=" https://wikidata.org/wiki/Track:Q125194897 "></a><a href=" https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738 "></a>

[NNP-2] Назвы населеных пункта? Рэспубл?к? Беларусь: М?нская вобласць: нарматы?ны даведн?к / ?. А. Гапоненка, ?. Л. Капыло?, В. П. Лемцюгова ? ?нш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай . ? Мн.: Тэхналог?я, 2003. ? 604 с. ISBN 985-458-054-7 . ( DJVU )

[2017-Estimate-3] а ^б Колькасць насельн?цтва на 1 студзеня 2017 г. ? сярэднегадавая колькасць насельн?цтва за 2016 год па Рэспубл?цы Беларусь у разрэзе абласцей, раёна?, гарадо? ? пасёлка? гарадскога тыпу (руск.) . Нацыянальны статыстычны кам?тэт Рэспубл?к? Беларусь (29 сакав?ка 2017). Праверана 3 красав?ка 2017.

[4] Жучкевич В. А. Краткий топонимический словарь Белоруссии. ? Мн.: Изд-во БГУ, 1974. С. 173?174.

[5] Гарады ? вёск? Беларус? : Энцыклапедыя. Т. 8: М?нская вобласць, кн. 2 / рэдкал.: Т. У. Бялова (дырэктар) ? ?нш. ? Мн. : Беларуская Энцыклапедыя ?мя Петруся Бро?к? , 2011. ? 464 с.: ?л. ? 2 000 экз. ? ISBN 978-985-11-0554-6 . С. 125.

[6] Богдашич С. Седые легенды древнего Копыля Арх?вавана 31 кастрычн?ка 2014. // ≪?нфа-Кур’ер≫, 17 снежня 2008.

[7] Копыль стал старше Слуцка Арх?вавана 3 кастрычн?ка 2017. , 21 ноября 2016

[FOOTNOTEБеларусь1995-8] а ^б ^в Беларусь 1995 .

[2015-Estimate-9] Колькасць насельн?цтва на 1 студзеня 2015 г. ? сярэднегадавая колькасць насельн?цтва за 2014 год па Рэспубл?цы Беларусь у разрэзе абласцей, раёна?, гарадо? ? пасёлка? гарадскога тыпу (руск.) . Нацыянальны статыстычны кам?тэт Рэспубл?к? Беларусь (31 сакав?ка 2015). Праверана 3 красав?ка 2017.

[2016-Estimate-10] Колькасць насельн?цтва на 1 студзеня 2016 г. ? сярэднегадавая колькасць насельн?цтва за 2015 год па Рэспубл?цы Беларусь у разрэзе абласцей, раёна?, гарадо? ? пасёлка? гарадскога тыпу (руск.) . Нацыянальны статыстычны кам?тэт Рэспубл?к? Беларусь (30 сакав?ка 2016). Праверана 3 красав?ка 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

М?нская вобласць
Адм?н?страцыйны цэнтр ? М?нск (не ?ваходз?ць у склад)
Раёны	Барыса?ск? Бярэз?нск? Валожынск? В?лейск? Дзяржынск? Капыльск? Клецк? Крупск? Лагойск? Любанск? Маладзечанск? М?нск? Мядзельск? Нясв?жск? Пухав?цк? Сал?горск? Слуцк? Смаляв?цк? Старадарожск? Ста?бцо?ск? Уздзенск? Чэрвеньск?	Герб М?нскай вобласц?
Гарады	Барыса? Бераз?но Валожын В?лейка Дзяржынск Жодз?на ¹ Засла?е Капыль Клецк Крупк? Лагойск Любань Маладзечна Мар’?на Горка Мядзел Нясв?ж Сал?горск Слуцк Смаляв?чы Старыя Дарог? Сто?бцы Узда Фан?паль Чэрвень
Пгт	Бобр Гарадзея Зялёны Бор ?вянец Крыв?чы Мачул?шчы Нарач Плешчан?цы Пра?дз?нск? Радашков?чы Рудзенск Св?р Св?слач См?лав?чы Староб?н Урэчча Халопен?чы Чырвоная Слабада
¹горад абласнога падпарадкавання