Каз?м?р Лышчынск?
(
4 сакав?ка
1634
, маёнтак
Лышчыцы
,
Берасцейскае ваяводства
ВКЛ
?
30 сакав?ка
1689
) ? мысл?цель-атэ?ст, педагог ? грамадск? дзеяч
Рэчы Паспал?тай
.
Капэрта ≪375 гадо? з дня нараджэння Каз?м?ра Лышчынскага≫. Мастак ?
М?кола Рыжы
.
Вучы?ся ?
Берасцейск?м езу?цк?м калег?уме
, скончы?
В?ленскую акадэм?ю
. Прыма? удзел у маско?скай, шведскай, турэцкай ваенных кампан?ях. У
1658
уступ?? у
ордэн езу?та?
у Кракаве, адначасова вучы?ся ? Кракаве, потым у
Кал?шы
? 4-гадовай студы?, якая рыхтавала выкладчыка?. Выклада? у Львове, Берасц?. Працава? наста?н?кам, ме? юрыдычную практыку, працуя падсудкам
брэсцкага
земскага суда. У 1666 выйша? з ордэна езу?та?, ажан??ся, пераеха? у свой родавы маёнтак
Лышчыцы
(на Берасцейшчыне). Займа?ся юрыдычнай практыкай, неаднойчы выб?ра?ся паслом ад шляхты
Берасцейскага ваяводства
на соймы ? Варшаве. Удзельн?ча? таксама ? трыбунальск?м судзе, бы? п?сарам карале?скага суда, карыста?ся а?тарытэтам сярод шляхты. Шмат судовых спра? правё? на карысць
мяшчан
?
шляхты
, як?я судз?л?ся з езу?там? за захопленыя земл?, да?г? ? ?нш. У сва?м маёнтку адкры? школу, вучы? дзяцей шляхты ? сялян п?сьму, л?чэнню, выклада? мовы ? асновы навук.
Глыбока вывуча?
ф?ласоф?ю
,
г?сторыю
,
прыродазна?ства
. У вын?ку роздума? пра чалавека ? яго боск? пачатак, Лышчынск? прыйшо? да высновы пра не?снаванне Бога, пра што п?са? у сва?м трактаце, як? так ? назва? ? ≪
Аб не?снаванн? Бога
≫ (
лац.
:
≪De non existentia Dei≫
). Рукап?с кн?г? выкра? агент
езу?та?
Ян Бжоска.
У
1687
г. царко?ны суд знявол?? Лышчынскага ? прызна? рашэнне: за цяжкае злачынства ?
атэ?зм
? спал?ць яго жывога на вогн?шчы. Па ?ласнай просьбе асуджанага кара была заменена на адсячэнне галавы.
30 сакав?ка
1689
г. на плошчы Старога Мяста ?
Варшаве
згодна прысуду соймавага суда Рэчы Паспал?тай Каз?м?р Лышчынск? бы? абезгало?лены ? спалены на вогн?шчы.
Яго атэ?стычныя ?дэ?, заснаваныя на матэрыял?стычных уя?леннях пра навакольны свет, складаюць цэлую с?стэму. Паслядо?на адма?ляючы ?се рэл?г?йныя ?дэ?, ён абгрунтавана ? лаг?чна даказва? не?снаванне Бога, прапаведава? с?стэму ?дэй, свабодную ад тэалаг?чных уя?лення?. Лышчынск? ?першыню ?жы? тэрм?н ≪атэ?сты≫. Ён прызнава? вечнае ?снаванне бясконцай прыроды, якая разв?ваецца па сва?х законах без умяшання Бога, да? навуковае тлумачэнне сутнасц? Бога.
Зноск?
- Чалавек ? грамадства: Энцыклапедычны даведн?к. ? Мн.: БелЭн, 1998.
ISBN 985-11-0108-7
- Łyszczinskij L
. Rod dworian Łyszczinskich. ? S. Pietierburg, 1907.
- Nowicki A
. Pi?? fragmentow z dzieła ≪De non existentia dei≫ Kazimierza Łyszczy?skiego (by a script from Library of Kornik nr 443) // Euhemer. ? Nr. 1. ? 1957. ? pp. 72-81.
- Nowicki A
. Aparatura poj?ciowa rozwa?a? Kazimierza Łyszczy?skiego (1634?1689) o religii i stosunkach mi?dzy lud?mi // Euhemer, Zeszyty Filozoficzne// ? Nr. 3. ? 1962. ? pp. 53-81.
- Nowicki A
. Studia nad Łyszczy?skim // Euhemer, Zeszyty Filozoficzne. ? Nr. 4. ? 1963. ? pp. 22-83.
- Nowicki A
. Pi?? wiadomo?ci o Łyszczy?skim w gazecie paryskiej z roku 1689 // Euhemer, Zeszyty Filozoficzne. ? Nr. 4. ? 1963. ? pp. 40-44.
- Nowicki A
. Sprawa Kazimierza Łyszczy?skiego na Sejmie w Warszawie w ?wietle r?kopisu Diariusza Sejmowego, znajduj?cego si? w Wojewodzkim Archiwum Pa?stwowym w Gda?sku // Euhemer, Zeszyty Filozoficzne. ? Nr. 4. ? 1963. ? pp. 23-39.
- Nowicki A
. Ateizm Kazimierza Łyszczy?skiego // Wykłady o krytyce religii w Polsce. ? Warszawa 1965. ? pp. 51-68.
- Дроздов Л. М., Жуковский Д. А. Казимир Лыщинский: 330 лет загадок. Ridero. 2021. 288 с.
https://ridero.ru/books/kazimir_lyshinskii_330_let_zagadok/
- Самус?к А. Ф. Постаць К. Лышчынскага ? г?сторы? айчыннай адукацы? (1660-я ? 1680-я гг.) // Религия и общество ? 16. Могилев: МГУ имени А. А. Кулешова, 2022. С. 226?229
- Дроздов Л. М., Жуковский Д. А. Казимир Лыщинский: самый скандальный судебный процесс в истории Беларуси. ? Ridero, 2024. ? 362 с.