Дарожна-транспартнае здарэнне
,
ДТЗ
? абагулены тэрм?н, як? ахопл?вае шэраг здарэння? з удзелам транспартных сродка?, у вын?ку як?х была нанесеная шкода жыццю ? здаро?ю людзей або жывёл, маёмасц? ф?з?чных ц? юрыдычных асоб.
У
найбуйнейшым ДТЗ у г?сторы? Беларус?
, якое адбылося 18 жн??ня 1991 года каля вёск?
Хацежына
, заг?нула 17 чалавек
[1]
.
Заканада?ствы розных кра?н даюць крыху адрозныя азначэнн? тэрм?ну ДТЗ, некаторыя кра?ны наогул не маюць агульнага азначэння, а замест гэтага ул?чваюць пэ?ныя катэгоры? так?х здарэння?.
Паводле ПДР Беларус?
[2]
, ДТЗ ? гэта здарэнне, здзейсненае з удзелам хоць бы аднаго механ?чнага
транспартнага сродку
, як? знаходз??ся ? руху, у вын?ку якога нанесена шкода жыццю або здаро?ю
ф?з?чнай асобы
, яе маёмасц? або маёмасц?
юрыдычнай асобы
.
Згодна з беларуск?м заканада?ствам, сутыкненне, напрыклад, двух велас?педыста? на дарозе не будзе з’я?ляцца ДТЗ (бо велас?пед не з’я?ляецца механ?чным транспартным сродкам), таксама не з’я?ляюцца ДТЗ ? здарэнн?, кал? механ?чны транспартны сродак не руха?ся. Сутыкненне ж а?тамаб?ля з трактарам на пол?, наадварот, з’я?ляецца ДТЗ.
Паводле ПДР Рас??
[3]
, гэтаксама як ? ПДР Казахстану
[4]
, ДТЗ ? гэта здарэнне, што адбылося пад час руху па дарозе транспартнага сродку ? з яго ?дзелам, пры як?м заг?нул?, або был? параненыя людз?, пашкоджаныя транспартныя сродк?, пабудовы, грузы або была нанесена ?ншая матэрыяльная шкода.
Так?м чынам, паводле заканада?ства гэтых кра?н у згаданых вышэй прыкладах атрымл?ваецца усё наадварот, сутыкненне велас?педыста? ? гэта ДТЗ, а трактара з а?тамаб?лем на пол? ? не.
Паводле ПДР Укра?ны
[5]
, ДТЗ ? гэта здарэнне, што адбылося пад час руху транспартнага сродку, у вын?ку якога заг?нул? ц? был? параненыя (тра?маваныя) людз?, або нанесена матэрыяльная шкода. Так?м чынам, у адрозненне ад ПДР Беларус? транспартны сродак у ДТЗ можа быць неабавязкова механ?чны, а ? адрозненне ад ПДР Рас?? ? Казахстану ? ДТЗ можа адбыцца неабавязкова на дарозе.
Паводле Road Traffic Act 1988, артыкул 25
[6]
ДТЗ ? гэта так?я здарэнн?, кал?:
- у здарэнн? ?дзельн?чае механ?чны транспартны сродак
- здарэнне адбылося на дарозе або ? ?ншым агульнадаступным месцы
- была нанесена шкода:
- здаро?ю чалавека, акрамя к?ро?цы дадзенага транспартнага сродку
- ?ншаму транспартнаму сродку
- жывёле, што знаходз?лася ? ?ншым транспартным сродку (пад жывёлам? у дадзеным выпадку маюцца на ?вазе тольк?: кон?, буйная рагатая жывёла, аслы, мулы, авечк?, св?нн?, козы ц? сабак?)
- ?ншай маёмасц?, што збудавана, прымацавана, расце, або ?ншым чынам з’я?ляецца часткай месца, дзе адбылося здарэнне, ц? прылеглай тэрыторы?
Так?м чынам, у Вял?кабрытан?? не з’я?ляюцца ДТЗ, напрыклад, здарэнн?, што адбываюцца на прыватнай (неагульнадаступнай) тэрыторы?, нягледзячы на тое, ц? ёсць там дарога ц? не, кал? н?хто апроч самога в?наватага не пацярпе?.
Адначасова з гэтым, ?ншым? артыкулам? ? заканада?чым? актам? раглядаюцца выпадк? прычынення смерц? з удзелам транспартных сродка?.
Згодна з дадзеным?
Сусветнай арган?зацы? аховы здаро?я
[7]
:
- Каля 1,24 м?льёна людзей г?нуць штогод у вын?ку ДТЗ.
- Тра?мы, атрыманыя падчас ДТЗ ? асно?ная прычына смерц? сярод людзей маладога ?зросту, 15-29 год.
- 91 % сусветнай колькасц? смерця? на дарозе здараюцца ? кра?нах с н?зк?м ц? сярэдн?м узро?нем заробка?, нягледзячы на тое, што да гэтых кра?н аднос?цца тольк? прыбл?зна палова транспартных сродка? свету.
- Палова заг?нулых на дарогах ? ≪уразл?выя ?дзельн?к? дарожнага руху≫: пешаходы, велас?педысты ? матацыкл?сты.
- Без прыняцця адпаведных захада?, прагназуецца павел?чэнне колькасц? смяротных выпадка? праз ДТЗ да 1,9 м?льёна штогод да 2020 года.
- Тольк? 28 кра?н, як?я прадста?ляюць 416 м?льёна? чалавек (7 % насельн?цтва Зямл?) маюць адпаведныя законы, што тычацца ?с?х пяц? фактара? рызык? (перавышэння хуткасц?, к?равання транспартным сродкам у нецвярозым стане, шлема?, рамянё? бяспек? ? дз?цячых утрымальных прыстасавання?).
У
2012
годзе на
дарогах
Беларус? адбыл?ся 5146 ул?чаных ДТЗ, у як?х 1032 чалавек? заг?нул?, 5527 атрымал? тра?мы. Першае месца сярод прычын ДТЗ займае перавышэнне бяспечнай
хуткасц?
, праз што адбылося кожнае шостае здарэнне (821 ДТЗ). Сутыкненн? а?тамаб?ля? на хуткасц? да 50
км
/гадз наносяць адносна лёгк?я тра?мы
пасажырам
?
вадз?целем
, але ?жо пры хуткасц? 80 км/гадз пераважаюць тра?мы са смяротным канцом. Сутыкненне ж на хуткасц? 100 км/гадз не дае н?як?х шанца? выжыць
[8]
. У
2015
годзе на дарогах Беларус? адбыл?ся 4119 ул?чаных ДТЗ, у як?х 658 чалавек? заг?нул?, 4389 атрымал? тра?мы
[9]
.
Паводле статыстык? ? ДТЗ г?не больш людзей, чым на войнах
[10]
.
Зноск?