Груша?ка, Груша?скае прадмесце ? г?старычны раён М?нска , размешчаны ? заходняй частцы горада . Арх?тэктурнай дам?нантай мясцовасц? была воданапорная вежа , якая захавалася да нашага часу.

У сучаснай тэрм?налог?? г?старычная Груша?ка ? гэта раён вакол перпендыкулярнага перасячэння вул?ц Груша?скай ? Шчорса (вул. Раз?нская, Дзекабрыста?, Лерманта?ская, Рам?зн?цкая ? ?нш.). ^[1]

На па?днёвым захадзе ад Груша?к? месц?цца Пятро?шчына , на па?ночным захадзе ? Мядзведжына , на па?ночным усходзе ? Пляшчанка , на ?сходзе ? прадмесце Добрыя Мысл? ^{[2] [3]} .

Г?сторыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Прадмесце ?зн?кла побач з вагонарамонтным? майстэрням? Маско?ска-Брэсцкай чыгунк? . У ?м сял?л?ся пераважна працо?ныя-чыгуначн?к? ^[4] .

У пачатку XX ст. Груша?ка ?ваходз?ла ? чацвертую пал?цэйскую часць горада . Праз прадмесце праходз?л? Груша?ская , Вос?па?ская (цяпер Раз?нская ) ? Пакга?зная ( Хмяле?скага ), Кандуктарская ( Чыгуначная ), Жандарская ( Пуцейская ), Дабравешчанская ( А?тадора?ская ) вул?цы ^{[2] [5] [6]} . У гэты час уласна Груша?ская вул?ца ? ≪ад вул. Дзяменце?скай (цяпер вул. Дзяржынскага) да вёск? Петра?шчызна ≫ ? нал?чвала 65 будынка? ^[1] .

Вул?чную сетку прадмесця ?тварал? Вос?па?ская, Груша?ская, Чыгуначная вул?ца разам са шматл?к?м? завулкам?. У XIX ? пач. XX ст. тут брукаваных вул?ц не было. Уздо?ж агароджы месц?л?ся ходн?к? з дошак. На скрыжаванн? Груша?скай вул?цы з 3-м Чыгуначным завулкам месц??ся шынок, крамы гандляро?, мел?ся тры водазаборныя калонк? ? дом арыштанта? з мужчынск?м ? жаночым аддзяленням?. Забудавана прадмесце было пераважна дамам? з фл?гелям? на цягляных падмурках, з брусо?, з двухсх?льным? гонтавым? дахам? , разьбяным? ?прыгожанням? на вокнах, карн?зах, шчытах. Дамы был? разл?чаны на некальк? сем’я? ^[7] .

Своеасабл?вым каларытам, маштабам вылучалася дра?ляная забудова на вул?цы Пакга?знай. У канцы XIX ст. гэта была ?скра?на, якая межавала з землям? Пятро?шчыны ? асобных фальварка?. Першапачаткова яна нас?ла назву Груша?скага завулка. Першыя дамы тут з’яв?л?ся ? 1880-я гады. Па?ночны канец Пакга?знай вул?цы выходз?? на выган, на як?м, паводле картаграф?чных матэрыяла? пачатку XX ст. было возера ? група курганных мог?льн?ка?. Дамы на Пакга?знай вул?цы належал? асобным дома?ладальн?кам, але жыл? ? ?х ? рабочыя, ? служачыя Л?бава-Роменскай чыгунк?. Тут таксама был? хлебныя крамы, крамы царко?ных атрыбута?, кузня, на некаторых пляцах месц?л?ся св?рны, стайн?, вазо?н? для фурманак. На ?сход ад Пакга?знай вул?цы ?шла Рам?зная, на якой жыл? рам?зн?к? ^[7] .

Прадмесце пашыралася ? 1930-я гады, кал? бы? пабудаваны Груша?ск? пасёлак ? першы ? Менску прыклад комплекснай забудовы, кал? побач з жылым? адна- ? двухпавярховым? будынкам? ?водз?л?ся школа, дз?цячы сад, крамы, цэнтрам пасёлка ста? сквер ^[8] .

Знос Груша?к? пача?ся ? 1960-х гадах, аднав??ся ? 1970-х у часе буда?н?цтва трасы праспекта Дзяржынскага ^[8] .

Сучаснасць [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Назва Груша?ка замацавана за прадмесцем ? ? цяперашн? час, сваю дарэвалюцыйную назву зберагла Груша?ская вул?ца . У 2009 годзе безыменнаму скверу ? межах вул. Дзекабрыста?  ? Парашутнай  ? Папан?на была нададзена назва Груша?ск? сквер . У 2012 годзе адкрыта аднайменная станцыя Першай л?н?? М?нскага метрапал?тэна . Дра?ляная забудова паступова руйнуецца на працягу XXI ст., а прадмесце забудо?ваецца шматпавярховым? жылым? дамам?.

Старыя адрасы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Дабравешчанская. Чыгуначная бальн?ца . Пабудаваная ? 1912 ? 1914 гадах каля Брэсцкага вакзала . Складалася з гало?нага ? пяц? дапаможных будынка?. На тэрыторы? бальн?чнага комплексу стаяла вышынная воданапорная вежа. У перыяд Першай Сусветнай вайны ? будынку лякарн? месц??ся вайсковы шп?таль. Амаль усе пабудовы захавал?ся, ? цяпер выкарысто?ваюцца як ф?л?ял новай чыгуначнай лякарн? (А?тадора?ская, 3). ^[9]

Воданапорная вежа [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Воданапорная вежа на тэрыторы? былога бальн?чнага комплексу была пабудаваная напачатку ХХ ст. ? з’я?ляецца адз?ным ?нжынерным збудаваннем гэтага часу, якое захавалася да нашых дзён ^[10] .

Вежа пабудаваная ? неагатычным стыл? з чырвонай цэглы са складанай кладкай. Ваду з вежы спажывал? карпусы чыгуначнай бальн?цы, на тэрыторы? якой яна размяшчалася, чыгуначная станцыя, а таксама паравознае дэпо.

Зноск?

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• А. Лакотка. Дра?ляная забудова. Груша?ка // Памяць : Г?ст.-дакум. хрон?ка М?нска. У 4 кн. Кн. 2-я. ? Мн. : БЕЛТА , 2002. ? С. 664?665. ? 714 с.: ?л. ? ISBN 985-6302-46-3 .
• Шыбека З.В., Шыбека С.Ф. М?нск: Старонк? жыцця дарэв. горада/ Пер. з рускай мовы М.В?жа; Прадмова С.М. Станюты. ? Мн.: Полымя, 1994. ? 341 с. [1] асобн. арк. карт.: ?л. ISBN 5-345-00613-X .
• Памяць: Г?ст.-дакум. хрон?ка М?нска. У 4 кн. Кн. 1-я. ? Мн.: БЕЛТА, П15 2001. ? 576 с.: ?л. ISBN 985-6302-33-1 .
• Г?сторыя М?нска. 1-е выданне. М?нск. БелЭн. 2006. ? 696 с. ISBN 985-11-0344-6 .
• ?ван Сацукев?ч. Тапан?м?я вул?цы ? плошча? М?нска ? Х?Х ? пачатку ХХ стст. Арх?вавана 24 жн??ня 2011. // ≪Беларуск? калег?ум≫, 4 чэрвеня 2008.
• Ростислав Боровой. Минские пригороды XVI ? начала XX века (недаступная спасылка) // Архитектура и строительство . ? 2008. ? № 11. ? С. 46?50.

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Шпацыраванне па Груша?цы (руск.)
• Прадмесце Груша?ка (недаступная спасылка) на Radzima.org