Грамата

Гра?мата ( грэч. γρ?μματαе ? п?сьмо, п?счая папера) ? на Рус? X?XVII стагоддзя? дзелавы дакумент (гало?ным чнам, так называл? акты ) ? п?сьмы (аф?цыйныя ? прыватныя). Терм?н запазычаны з В?занты? , дзе grammata абазначала пасланн?, указы, а таксама любыя ?ншыя п?сьмовыя дакументы.

У савецк? час шырока распа?сюдз?л?ся пахвальныя ? ганаровыя граматы.
У цяперашн? час тэрм?н грамата па-ранейшаму ?жываецца адносна некаторых в?да? дакумента?: даверчыя граматы ? некаторыя ?ншыя.

Г?сторыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Даравальная грамата вял?кага князя ?вана Вас?лев?ча Спаскаму Салавецкаму манастыру

На Рус? граматы п?сал?ся на дошках, лубе-бяросце (т. зв. берасцяныя граматы ), пергаменце , з XIV стагоддзя ? на паперы .

Адным з першых упам?нання? граматы л?чыцца ?казанне ? ≪Аповесц? м?нулых часо?≫ на грамату Уладз?м?ра Святаслав?ча , аб дзесяц?не (руск.) ( бел. , дадзенай царкве Багародз?цы.

З найстаражытнейшых грамат Рус?, як?я дайшл? да нашых дзён, можна адзначыць даравальную грамату князя Мсц?слава Уладз?м?рав?ча на?гародскаму манастыру на зямлю (прыбл?зна XII стагоддзе, пергамент). Захавалася таксама некальк? старажытных берасцяных грамат.

У перыяд з XIV па XVII стст. з разв?ццём усходнеславянскай дзяржа?насц? ? эканам?чных аднос?н пая?ляецца значная колькасць грамат, большая частка як?х прадста?ляе сабою розныя прававыя акты. У выглядзе грамат выкладзены ? некаторыя судзебн?к? таго часу, напрыклад, На?гародская ? Пско?ская судныя граматы .

У Рас?йскай ?мперы?, з увядзеннем у XVIII стагоддз? Пятром I заходнее?рапейскай наменклатуры дзелавых дакумента?, ужыванне тэрм?на ≪грамата≫ звужаецца (аднак Кацярына II прымае граматы 1785 года: даравальную грамату дваранству ? гарадам ), але ?зно? пачынае пашырацца пасля рэформы 1861 ( уста?ныя граматы , як?я вызначал? ?заемныя правы ? абавязк? памешчыка? ? вызваленых сялян). У той жа час распа?сюдз?лася выдача грамат на чын , званне , тытул ? пад.

У навуковай г?старычнай л?таратуры граматай таксама прынята называць некаторыя заходнее?рапейск?я дакументы феадальнага перыяду (у асно?ным, XIII?XIV стст.), як?я был? па сутнасц? прававым? актам?, як?я юрыдычна афармлял? правы, абавязк? ? прыв?ле? бако? (у асно?ным правы даравал?ся манархам? пэ?ным асобам ц? ?становам). Так?я дакументы п?сал?ся на лац?нскай мове ? мел? адмысловую наменклатуру. Акрамя таго, у форме грамат замацо?вал?ся судовыя рашэнн? ? розныя здзелк?.

Найбольш старажытным? з захаваных з'я?ляюцца граматы франкск?х каралё?, як?я афармлял? зямельныя дарэнн?, ?мун?тэтныя ? ?ншыя падараванн? (VII стагоддзе). Большая частка з ?х дайшла да цяперашняга часу ? коп?ях, зап?саных у картулярыях (руск.) ( бел. . Асабл?ва многа заходнее?рапейск?х грамат XI?XV стагоддзя? (напрыклад, да грамат аднос?цца Вял?кая хартыя вольнасцей 1215 ). Для розных в?да? грамат прымянял?ся розныя формулы .

Цяпер, у Рас??, в?дам заахвочвання з'я?ляецца Грамата Вярхо?нага Гало?накамандуючага Узброеным? С?лам? Рас?йскай Федэрацы?.

Гл. таксама [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Грамота // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.) . ? СПб. , 1890?1907.
Тихомиров М. Н., Источниковедение истории СССР, т. 1, М., 1962
Черепнин Л. В., Русские феодальные архивы XIV?XV вв., ч. 1?2, М. ? Л., 1948?51
Арциховский А. В. и Борковский В. И., Новгородские грамоты на бересте, М., 1958.
Большая советская энциклопедия. ? Издательство ≪Советская энциклопедия≫. 1970?1977.

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]