Старонка ёсць часткай прав?л В?к?педы?. Пададзеных тут норм мусяць трымацца ?се ?дзельн?к?. Перад рэдагаваннем прав?л упэ?н?цеся, што на змены ёсць кансэнсус (згода) супольнасц?. Кал? ёсць сумневы, спачатку абмяркуйце змены на старонцы размо? .

Скарачэнн? ВП:В ВП:ВАНД

Вандал?зм у В?к?педы??? в?давочна шкодн?цкае даданне, выдаленне ц? змена ?трымання, дасканалае на?мысна ? мэтах скампраметаваць пэ?насць ? а?тарытэтнасць энцыклапеды?. Гало?ным чынам вандал?зм выя?ляецца ? замене змесц?ва якасных артыкула? на лаянк?, граф?ц? ц? ?ншае ?трыманне, абсалютна не мелае аднос?ны да тэмы артыкула. Занясенне няслушных змен па чынн?ку шчырай памылк? вандал?змам не з’я?ляецца.

Вандал?зм, нягледзячы на распа?сюджанае меркаванне, насамрэч не ?я?ляе вял?кай праблемы для В?к?педы?, бо ?се змены артыкула? захо?ваюцца ? адмысловай базе даных,?? так?м чынам, зламысн?к? не могуць зн?шчыць ?нфармацыю цалкам. Удзельн?ку, як? за?важы?, што артыкул бы? сапсаваны, рэкамендуецца адкац?ць пашкоджаную верс?ю, зраб?ць гэта зус?м не складана. Большасць наступства? вандал?зму ? В?к?педы? нейтрал?зуюцца ? л?чаныя хв?л?ны.

Вандал?зм падзяляецца на тыпы па мэтах, метадам ? складанасц? выя?лення.

Па мэтах [ прав?ць зыходн?к ]

1. Жарто?ны вандал?зм ?? даданне жарто?ных артыкула? ц? жарто?ныя змены ?снуючых артыкула?.
2. Вандал?зм з мэтай прыцягнуць увагу ?? даданне ? артыкулы абраз, стварэнне ≪артыкула?-нападак≫.
3. Спам-вандал?зм ?? даданне непрымальных вонкавых спасылак для (сама)рэкламы.
4. ?дэалаг?чны вандал?зм ?? ≪артыкулы-нападк?≫ ? пра?к?, як?я зн?жаюць нейтральнасць .
5. М?стыф?кацы? ?? даданне лжывай ?нфармацы? з мэтай сапсаваць рэпутацыю В?к?педы? ?/ц? пастав?ць у няспра?нае станов?шча тых, хто карыстаюцца ёю, а таксама з мэтай стварыць ?лжывае абгрунтаванне пункта гледжання, якой адстойвае удзельн?к.
6. Вандал?зм з помсты ?? спосаб адпомсц?ць супольнасц? ц? як?м-небудзь яго ?дзельн?кам за што-небудзь.
7. Раб?нгудск? вандал?зм ?? ≪зло дзеля дабра≫, парушэнн? прав?л для дэманстрацы? ?х н?бы абсурднасц?, выдаленне фрагмента? артыкула?, як?я змяшчаюць ненарматы?ную лекс?ку, натурал?стычныя ап?санн? ? ?нш., падрабязней гл. В?к?педыя:Не даводзьце да абсурду

Па метадах [ прав?ць зыходн?к ]

1. Дз?цячы вандал?зм ?? неаднаразовае даданне граф?ц? ц? ачыстка старонак. Бывае з мэтай праверыць магчымасц? В?к?педы? ц? як спроба выдал?ць артыкул са змесц?вам, як?я выкл?каюць пратэст.
2. Цяжкавыя?ляльны вандал?зм (часта званы таксама подлым вандал?змам)?? даданне невял?кай колькасц? загадзя лжывай ?нфармацы?, або неза?важная псаванне ?снай (падмена спасылак, дат, л?ка?, асобных знака?; псаванне разметк?, ? г.д.).
3. Нябачны вандал?зм ?? занясенне абразл?вых дадатка? ц? загадзя лжывых звестак у зыходны код старонак , не прая?ляльнае пры праглядзе ? нав?гацы? па Web-старонцы .
4. Вандал?зм пераназванням? ?? змена ?мёна? старонак на абразл?выя, бессэнсо?ныя ц? в?давочна не адпаведныя ?трыманню артыкула.
5. Вандал?зм перанак?раванням? ?? усталё?ка перанак?равання? на абразл?выя артыкулы ц? малюнк?, a таксама стварэнне перанак?равання? з дурным? ц? мацюкальным? назвам?.
6. Вандал?зм у загрузцы малюнка? ?? загрузка абуральных ? правакацыйных малюнка?.
7. Copyvio -вандал?зм ?? зацятае даданне са шкодн?цк?м? мэтам? тэкста?, абароненых а?тарск?м правам, без дазволу а?тара.
8. Вандал?зм з дапамогай бота ?? змена мноства (сотня?, тысяч) старонак з дапамогай адмысловай праграмы-бота (адкат такога вандал?зму звычайна таксама роб?цца а?таматычна).
9. Вандал?зм адкатам? ?? адкат карысных правак ц? адката? вандал?зму.
10. Вандал?зм шаблона? ? юзербокса? . Небяспечны тым, што адначасова вандал?зуюцца ?се старонк?, дзе скарыстаны дадзеныя шаблоны.
11. Вандал?зм з дапамогай машыннага перакладу ?? с?стэматычнае занясенне атрыманых з дапамогай а?топеракладчыка тэкста?, як?я змяшчаюць груб?янск?я сэнсавыя скажэнн? арыг?нала, пры ?гнараванн? папярэджання?.

≪Вандал?завацца≫ могуць як артыкулы, так ? старонк? карыстальн?ка?, шаблоны, службовыя старонк?.

Па складанасц? выя?лення [ прав?ць зыходн?к ]

1. Простае хул?ганства . Так? вандал?зм замецены ? в?давочны любому чалавеку ? звычайна лёгка выдаляецца любым удзельн?кам. Прыклады: выдаленне ?сяго артыкула, замена тэксту на якую-небудзь лаянку, даданне бессэнсо?нага набору знака?.
2. Ц?х? вандал?зм . У тэксце артыкула неза?важны, але добра бачны пры праглядзе ? доглядзе пра?к?. Прыклады: замена тэксту на ?ншую з проц?леглым сэнсам пры той жа крын?цы, ?стотная змена л?чбавых дадзеных без замены крын?цы (кал? гэта не зменная ?нфармацыя).
3. Складаная фальс?ф?кацыя . Прыклады: фальс?ф?кацыя ?трымання ц? падстанова пад не вельм? радыкальную, але тым не менш некарэктную тэзу якой-небудзь маладаступнай папяровай крын?цы. Патрабуе для выя?лення знаёмства з тэмай ? стараннай вычытк? крын?ц.

Некаторыя дзеянн? падобныя на вандал?зм, але ?м не з’я?ляюцца. У прыватнасц?:

1. Тэст пачатко?ца . Пачатко?цы пры выглядзе кнопк? ≪прав?ць≫ жадаюць паглядзець, ц? сапра?ды ? ?х атрымаецца штосьц? адрэдагаваць. Яны нац?скаюць кнопку ? штосьц? п?шуць у тэксце. Гэта не вандал?зм! Наадварот, ?х трэба цяпло в?таць ? даць спасылку на Пясочн?цу .
2. Пашыраны тэст пачатко?ца . Часам пачатко?цы жадаюць паглядзець, ц? атрымаецца ? ?х зраб?ць артыкул дурацк?м ц? зус?м нечытаемым. ?м проста ц?кава, што можна раб?ць у в?к?. Кал? прыбраць ?х змены, яны перастануць так раб?ць; кал? адправ?ць ?м паведамленне, яны засаромяцца. Але кал? пачатковец працягвае сваё ≪тэставанне≫ ? пасля гэтага, тут ужо пачынаецца вандал?зм.
3. Вывучэнне магчымасця? в?к? . Некаторыя карыстальн?к? не адразу абвыкаюць да в?к? -разметцы. ?м патрабуецца час, каб паэксперыментаваць з вонкавым? ? ?нутраным? спасылкам?, табл?цам? ? т. п. Замест таго каб асуджаць такога пачатко?ца як вандала, растлумачыце незразумелыя яму ц? ёй асабл?васц? в?к?-разметк? ?/ц? дайце спасылк? на адпаведныя даведкавыя старонк? (асабл?ва на старонку В?к?педыя:Як прав?ць артыкул ).
4. Парушэнн? нейтральнасц? . П?саць артыкулы з нейтральнага пункта гледжання нялёгка, ? нават ветэраны В?к?педы? часам п?шуць рэчы, не?дэальныя ? гэтым ста?ленн?. Кожнага ц? амаль кожнага чалавека яго пераканання ? большай ц? меншай ступен? асляпляюць. Хоць такая ?ласц?васць чалавечай натуры варта жалю, гэта не вандал?зм.
5. Смелыя пра?к? . Пал?тыка В?к?педы?: ≪ В?к?педыя:Пра?це смела ≫ Некаторыя в?к?педысты робяць вял?к?я пра?к? ? артыкулах з мэтай ?х палепшыць. ? хоць вам, можа быць, непрыемна бачыць, што вял?к?я порцы? нап?санага вам? тэксту прыбрал? ц? сур’ёзна адрэдагавал?,?? гэта не вандал?зм. Мудрыя в?к?педысты ?ра?наважваюць смеласць любо?ю.
6. Занясенне арыг?нальных даследавання? ?? забаронена прав?лам? , але вандал?змам не з’я?ляецца.
7. Памылк? . Памылк? не з’я?ляюцца вандал?змам па вызначэнн?. Кал? вы л?чыце, што артыкул утрымо?вае няслушную ?нфармацыю, праверце, ц? так гэта ?/ц? абмяркуеце факты з а?тарам?. Кал? ж а?тары не ?спрымальныя да вашых растлумачэння? ? х?бныя пра?к? працягваюцца, то трэба паспрабаваць высвятл?ць, чаму яны ?носяць дадзеныя пра?к?.
8. Чаплянне ц? асаб?стыя абразы забаронены ? В?к?педы?, але звычайна не з’я?ляюцца вандал?змам.
9. Нечаканыя змены . Незвычайны стыль правак не роб?ць карыстача вандалам. Кал? хтосьц? роб?ць добрую пра?ку, але п?ша ? каротк?м ап?санн? ≪Прыв?танне, гэта Вася!≫?? гэта не вандал. Гэта пачатковец. Прыязна растлумачыце яму, як трэба п?саць кароткае ап?санне. Не блакуйце яго ? не сц?райце яго змены.