Сучасны выгляд
Вав?лон
(шумерскае
Кадынг?ра
, акадскае
Баб?лу
) ? у старажытнасц? горад у
Месапатам??
на р.
Е?фрат
; ру?ны ? каля сучаснага г. Х?ла (
?рак
). Паводле
б?блейскага
падання, назву атрыма? ад стал?чнага горада, пабудаванага
Н?мродам
, адным з нашчадка?
Хама
.
План старажытнага Вав?лона
Упершыню згадваецца пад канец ??? тыс. да н.э. 3 пачатку ?? тыс. да н.э. культурны цэнтр Пярэдняй Аз??. Пры цару
Хамурап?
(1792?50 да н.э.) ста? стал?цай
Вав?лон??
. Каля 1595 да н.э. захоплены
хетам?
, каля 1518 ? кас?там?. Пасля 1250 да н.э. неаднаразова трапля? пад уладу Ас?ры?. Найбольшага роскв?ту дасягну? у Новавав?лонск? перыяд (Халдзейскае царства) пры царах Набапаласару (625?605 да н.э.) ?
Навухаданосару II
(605?562 да н.э.). У 612 г. да н.э. М?дыя ? саюзе з Вав?лонам заваё?вае
Ас?рыю
. 3 гэтага часу Вав?лон станов?цца буйным гандлёвым, культурным ? рэл?г?йным цэнтрам, вял?к?м, прыгожым ? добра ?мацаваным горадам. Яго арх?тэктура разв?ваецца ? цеснай сувяз? з выя?ленчым ? дэкараты?на-прыкладным мастацтвам. Пры цараванн? Навухаданосара II у дзяржаве разгортваецца грандыёзнае буда?н?цтва.
Мастацтва Вав?лона ? адна з ярк?х старонак культуры Пярэдняй Аз??, але яго разв?ццё было пара?на?ча нядо?г?м. У сярэдз?не VI ст. да н.э. дзяржаву заваявал? войск? Ахемен?да?, аднаго з плямён ?ранскага нагор’я. Пасля заваявання
К?рам II
(
539 да н.э.
) ?
Дарыем I
(
522 да н.э.
) Вав?лон ? адна са стал?ц дзяржавы Ахемен?да?. Гэтая дзяржава ?снавала да
331
? была заваявана
Аляксандрам Македонск?м
. Да ?? ст. н.э. Вав?лон заняпа?.
≪Брама баг?н? ?штар≫. Каля 570 да н.э.
Раскопкам? нямецкага археолага Р. Кольдэвея ? 1898?1917 узно?лены план горада VII?VI стст. да н.э. ? арх?тэктурны ансамбль, створаны ? перыяд роскв?ту Вав?лона пры цару Навухаданосару ??. У I?VI ст. да н.э. Вав?лон ? выцягнуты ? плане прамавугольн?к (плошча каля 10 км²), падзелены р. Е?фрат на дзве частк? (Стары ? Новы горад), абкружаны цагляным? вонкавым? ? ?нутраным? сценам? з зубчастым? вежам? ? 8 варотам?, названым? ?мёнам? баго?. Ён бы? абнесены магутным? сценам? вышынёй каля 12 м, у як?х зроблена восем брам, прысвечаных розным багам. Самай вял?кай з’я?лялася ≪Брама баг?н? ?штар≫. Яна складалася з чатырох квадратных у плане вежа?, пам?ж як?м? знаходз??ся арачны праход. Вонкавыя плоскасц? зубчатых вежа? упрыгожвал? выявы быко?, фантастычных жывёл ? дракона? (≪мушруша?≫), грыфона? са змя?ным? галовам?, тулавам?, пакрытым? луской, нагам?, падобным? на лапы сабак або птушак. Выкладзеныя з кафл?-цэглы, выявы был? с?мвалам? баг?н? ?штар ? бога Мардука. Колеры рэльефа? ? блак?тны, чырвоны, жо?ты ? белы ? стварал? ?рачыстае ?ражанне, прывабл?вал? незвычайнасцю форм, гарман?чным спалучэннем фарба?. Убранне ≪брамы≫ дапа?нял? арнаменты, як?я размяшчал?ся ? выглядзе фрыза? па н?зе сцен, у завяршэннях вежа?, вакол арак прахода?.
≪Бык≫. Дэкор ≪Брамы баг?н? ?штар≫
Ад ≪брамы≫ пачыналася ≪дарога працэс?й≫ (Свяшчэнная дарога), якая вяла да гало?нага свяц?л?шча Вав?лона ? Эсаг?ла, прысвечанага вярхо?наму богу Мардуку. 3 двух бако? яе абмяжо?вал? высок?я, глух?я сцены, выкладзеныя з цэглы. Па ?х версе ?шл? зубцы ? арнаментаваныя палосы з пал?ваных рэльефных разетак. Сцены мел? шырок?я плоск?я выступы, а ?х н?жн?я частк? на працягу ?сёй дарог? дэкарырава? керам?чны фрыз метровай вышын?. Праз кожныя два метры был? рытм?чна размешчаны выявы фантастычных ?льво?-ахо?н?ка? па шэсцьдзесят на кожным боку. Выкладзеныя з рознакаляровай кафл?-цэглы, яны надавал? ≪дарозе працэс?й≫ грозную ?рачыстасць, вел?чнасць, пакольк? л?чылася, што па ёй мог ступаць сам бог Мардук. Гэта бы? завершаны, стрыманы ? лакан?чны ансамбль, кожная частка якога (колер, пластыка, прасторавыя суаднос?ны арх?тэктурных элемента?) зл?валася ? адз?нае магутнае прасла?ленне бога, зразумелае сваёй с?мвол?кай кожнаму, хто ступа? на дарогу ? ?шо? да гало?нага свяц?л?шча Вав?лона.
Свяц?л?шча бога Мардука займала плошчу 16 га ? было абнесена падвойнай цаглянай сцяной з дванаццаццю ?ваходным? брамам?. Перад адной з ?х, гало?най, заканчвалася ≪дарога працэс?й≫. Насупраць гэтай брамы, на друг?м боку комплексу ?звыша?ся вял?к? з?курат Этэменанк? (арх?тэктар Арадахешу), ≪Дом асновы нябёс ? зямл?≫, вядомы як легендарная Вав?лонская вежа. Ён ме? квадратную аснову 91,5 х 91,5 м ? падыма?ся на вышыню 90 м сям’ю ?ступам?, як?я был? абкладзены абпаленай цэглай, замацаванай б?тумам. Усе частк? з?курата аб’ядно?вал?ся лесв?цам?, а яго вяршыню вянча? верхн? храм невял?к?х памера?, упрыгожаны блак?тнай пал?ванай цэглай.
У Вав?лоне ?снавала некальк? царск?х рэз?дэнцый ? умацаваных палацавых комплекса?, збудаванн? як?х традыцыйна групавал?ся вакол адкрытых дваро?. Напрыклад, у так званым Па?днёвым палацы мел?ся разнастайныя памяшканн? жылога ? гаспадарчага прызначэння, а таксама вял?кая тронная зала, аздобленая пышным? дэкараты?ным? пано з пал?ванай цэглы, выявам? свяшчэнных ?льво?-ахо?н?ка?. У комплекс палаца ?ваходз?л? ? ≪в?сячыя сады Сем?рам?ды≫ (адно з сям? дз?воса? свету), як?я размяшчал?ся на тэрасах са скляпен?стым? перакрыццям?. Па-за горадам размяшча?ся летн? палац Навухаданосара II.
Панарама старажытнага горада
Зноск?