Трынаццац?гадовая вайна
Дата	2   (12) жн??ня   1654 года
Месца	вакол?цы Шклова
Вын?к	перамога войска Рэчы Паспал?тай [1] [2] [3]
Прац??н?к?
Рэч Паспал?тая Маско?ская дзяржава
Камандуючыя
Януш Радз?в?л Яка? Чаркаск?
С?лы бако?
6?8 тыс. [4] [5] не менш за 20 тыс. [4] [6] [7]
Страты
200?700 [3] [4] заб?тым? ? параненым? 3 [8] ?7 [9] тыс. заб?тым? [4] , 610 палонных [4] [6]

Б?тва пад Шкловам ( 12 жн??ня 1654 ) ? б?тва Трынаццац?гадовай вайны 1654 ? 1667 пам?ж войскам? Рэчы Паспал?тай ? Маско?скай дзяржавы .

Пачатак [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У жн??н? 1654 пад нац?скам колькасна большых маско?ск?х войск корпус вял?кага гетмана л?то?скага Януша Радз?в?ла (6?8 тыс. чал. ^[4] ) адышо? ад Оршы на по?дзень да Баран? , пасля да Копыс? ? Шклова .

12 жн??ня да Шклова падышо? авангард войска маско?скага ваяводы Чаркаскага (агулам не менш за 20 тыс. чал. ^[4] ) ? напа? на вайсковую варту Я. Радз?в?ла, якая баран?ла горад.

Каб не дапусц?ць злучэння войск Якава Чаркаскага ? Аляксея Трубяцкога (15 тыс. чал.) як? падыходз?? да Дняпра , Я. Радз?в?л вырашы? даць бой.

Для б?твы ён абра? удалае месца ? адз?ную дарогу на Шкло? за некальк? к?ламетра? ад горада, дзе два равы засланял? крылы войска Вял?кага Княства Л?то?скага . Гэта не дазвол?ла б маско?цам выкарыстаць сваю колькасную перавагу. Да таго ж перад сабою л?цв?ны мел? рэчку Шкло?ку, ? магл? б?цца з тым аддзелам? маско?ца?, як?я пераправ?л?ся праз брод. Чаркаск? таксама не зб?ра?ся атакаваць Я. Радз?в?ла ? той дзень ? частка яго аддзела? была расцягнутая па дарозе ? мус?ла прыбыць тольк? праз некальк? гадз?на?.

Ход б?твы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Януш Радз?в?л вырашы? уцягнуць авангард маско?ца? у бойку ? потым разб?ваць ?х малым? групо?кам?. Некальк?м раз'ездам л?цв?ны зацягнул? частку маско?ск?х палко? на абранае поле. Распача?ся бой, як? цягну?ся больш за пяць гадз?на?. Войска Вял?кае Княства не магло ?зяць верх, бо да маско?ца? увесь час далучал?ся новыя с?лы, што рухал?ся з-пад Копыся .

Згадваецца, што кожнай л?то?скай харугве давялося 5?6 разо? атако?ваць маско?ца?, а пасля пад нац?скам адыходз?ць да схаваных у засадах у равах драгунск?х палко? Вял?кага Княства. Б?тва цягнулася да дзявятай вечара. Януш Радз?в?л асаб?ста ?дзельн?ча? у б?тве, што дадавала ?мпэту ? ?пэ?ненасц? л?то?скаму войску. Апошняя атака ?сёй л?то?скай конн?цы здолела зламаць шэраг? маско?ца? ? амаль м?лю гнаць ?х. Да таго ж маско?ск? рэйтарск? полк у цемры абстраля? сва?х.

У вын?ку шматгадз?ннага бою маско?ская конн?ца адступ?ла да абозу ? пяхоты ^[4] , пак?ну?шы поле за войскам ВКЛ. На той час гэта л?чылася перамогай ^{[1] [2] [3]} .

Вын?к? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Аднак перамога дасталася войску ВКЛ дараг?м коштам ? аддзелы Вял?кага Княства Л?то?скага страц?л? найбольш вопытных жа?нера?. Заг?ну? пад Шкловам вайсковы суддзя Марц?н Ян Чудо?ск? , адз?ны сын л?то?скага стражн?ка Рыгора М?рскага  ? Геран?м М?рск? . Шмат параненых памерл?, не атрыма?шы першаснай медыцынскай дапамог?. У дакладзе ? В?льню п?салася: ≪ Заг?нула сам?х конн?ка? ? ротм?стра? 200… шмат ?ншых жа?нера? колькасцю 1000 ≫. Пазней згадвалася, што заг?нула двое паручн?ка? , конн?ка? больш за 50. Агульныя страты падавал?ся ? ад 200 да 700 чалавек ^[4] .

Пра маско?ск?я страты крын?цы Рэчы Паспал?тай ?важаюць на 7000?8000. Але л?то?ск?я жа?неры п?сал?, што нал?чыл? заб?тых каля 3000 маско?ца? ? два маско?ск?я ваяводы.

Страты, стомленасць ? нешматл?касць войска Вял?кага Княства на дазвол?ла скарыстацца перамогай. У ноч на 13 жн??ня Януш Радз?в?л загада? адыходз?ць на захад да Гало?чына ? Барысава . Хаця паб?тыя аддзелы Чаркаскага ? адышл? да Оршы , але ? ?х засталася значная перавага ? людск?х рэсурсах. Пасля рэарган?зацы? яны магл? ?я?ляць новую пагрозу. Свежае войска Трубяцкога было на падыходзе. Авангард Трубяцкога спазн??ся тольк? на гадз?ну да заканчэння б?твы. Але новыя маско?ск?я с?лы цалкам з'яв?л?ся пад Шкловам тольк? 30 жн??ня ^[4] .

13 жн??ня да л?цв?на? прыбыла дапамога ад князя Багуслава Радз?в?ла ? Юрыя Ням?рыча  ? 2500 жа?нера?. Але гэта было замала ? ня выратавала ?х ад паразы 24 жн??ня 1654 ? Б?тве пад Шапялев?чам? з войскам Трубяцкога.

Ц?кавыя факты [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У гэты ж дзень адбылося сонечнае зацьменне .

Зноск?

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Шклова абарона // Вял?кае княства Л?то?скае: Энцыклапедыя . У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашко? (гал. рэд.) ? ?нш.; маст. З. Э. Герас?мов?ч. ? Мн. : Беларуская Энцыклапедыя , 2005. ? Т. 2: Кадэцк? корпус ? Яцкев?ч. ? С. 757. ? 792 с. ? ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2 .
• Саганов?ч Г. Невядомая вайна: 1654?1667 / Генадзь Саганов?ч. ? Мн.: Навука ? тэхн?ка, 1995.? 143, [2] с.: ?л. ? ISBN 5-343-01637-5 .
• Конрад Бабятынск?. Ад Смаленску да В?льн?. Вайна Рэчы Паспал?тай з Масков?яй (1654?1655 гг.) // ≪ ARCHE ≫ 7?8 (70?71), 2008 .