| Бегемот
|
 |
| Навуковая клас?ф?кацыя
|
|---|
|
|
| М?жнародная навуковая назва
|
|---|
|
Hippopotamus amphibius
(
Linnaeus
,
1758
)
|
| Падв?ды
|
|---|
- Hippopotamus amphibius amphibius
(Linnaeus, 1758)
- Hippopotamus amphibius capensis
Desmoulins, 1825
- Hippopotamus amphibius kiboko
Heller, 1914
- Hippopotamus amphibius
tschadensis Schwarz, 1914
- Hippopotamus amphibius
constrictus Miller 1910
|
| Арэал
|
|---|
Сучасная вобласць распа?сюджання
Былая вобласць распа?сюджання
|
| Ахо?ны статус
|
|---|
|
|
|
Самка звычайнага бегемота з дз?цянём.
Бегемот
, або
г?папатам
[1]
(
Hippopotamus amphibius
) ? буйное, усёеднае (у асно?ным траваеднае)
млекакормячае
з атраду
парнакапытных
, падатрад св?нападобных (няжвачных), сямейства бегемотавых. Да цяперашняга часу захавал?ся два в?ды гэтага сямейства. Друг?, апроч г?папатама, ? малавядомы в?д ?
карл?кавы бегемот
(
Choeropsis liberiensis
).
Навуковая назва з'я?ляецца лац?н?заванай формай грэчаскага слова ?πποπ?ταμο?, што азначае ≪рачны конь≫. Нягледзячы на гэтую назву, бегемот звязаны таксонаметрычным сваяцтвам не з коньм?, а з к?тападобным? ?, троху болей аддалена, са св?нням? ? пекары.
Слова ≪бегемот≫ мае б?блейскае паходжанне.
Выгляд своеасабл?вая ? цяжка ?яв?ць роднасць бегемота з ?ншым? капытным?. Вышыня не болей за 1,5 м (вышыня карл?кавага ? 70-80 см), але маса дасягае 3-3,5 тон (карл?кавага ? 200?250 кг), так?м чынам, вага бегемота супаста?ляльная з вагою
слана
.
Тулава вельм? то?стае, галава вял?зная, шыя кароткая (знешне падаецца, што яе наогул няма), морда до?гая ? шырокая адначасова, пашыраецца на канцы. Вочы ? вушы маленьк?я, прычым вочы ? ноздры размешчаны на верхняй частцы галавы.
Пашча шырокая,
разцы
вял?к?я (40-50 см). Ног? каротк?я ? то?стыя, канчаюцца каротк?м? пальцам? з маленьк?м? капыткам?. Хвост вельм? каротк?. Цела пакрытае то?стай голай скурай шэрага колеру. Скура добра рэгенеруе, раны ? драп?ны гояцца вельм? хутка. Глыбок?х ран нанесц? немагчыма, бо пад скурай то?сты
тлушчавы
пласт, як? абараняе ?нутраныя органы.
Пот у бегемота чырвонага колеру, таму ? спякоту здаецца, быццам жывёла зыходз?ць крывёю.
Бегемот не можа па?торна пераварваць ежу, у адрозненне ад
жвачных
, яго стра?н?к мае складаную структуру ? 3 камеры. Пабочным прадуктам стрававання з'я?ляецца вял?кая колькасць газа?, ад як?х жывёла пазба?ляецца, шырока адкрываючы пашчу.
Абодва в?ды жывуць у
Афрыцы
. Звычайны бегемот жыве па ?с?м кантыненце, за выключэннем крайняй по?начы, арэал карл?кавага абмежаваны трап?чным поясам (
Н?герыя
,
Л?берыя
,
Сьера-Леонэ
,
Гв?нея
). Бегемоты моцна прывязаныя да вады, таму сустракаюцца тольк? па берагах рэк з павольным цячэннем ? на балотах. Жывуць статкам? па 10-30 гало? (мног?я дарослыя самцы трымаюцца асобна).
Большасць часу бегемоты або кормяцца на беразе (звычайна ? цёмны час сутак), або адпачываюць у вадзе (днём). На беразе бегемоты павольныя ? рухаюцца няспешным крокам. У месцах, дзе жывёлы бываюць часта, яны пратоптваюць сцежк?, прычым глыб?ня каля?ны можа дасягаць 0,5 м. У выпадку небяспек? бегемоты бягуць да вады з хуткасцю да 40 км/г. Гэта значыць, бегемот можа бегчы ? некальк? разо? хутчэй за чалавека. Бегемоты добра плаваюць, пераб?раючы нагам? па дне. Могуць правесц? пад вадою 3-5 хв?л?н не вынырваючы, нават спяць у воднай то?шчы, а?таматычны падымаючыся на паверхню дзеля ?дыху.
Статак бегемота?
Звычайна бегемоты
флегматычныя
, у статку рэдка бываюць канфл?кты, але спакой падманл?вы. Бегемот лёгка можа расправ?цца з львом, чалавекам ? нават кракадз?лам, якога прыня? за пагрозу. Тым жа часам заф?ксавана шмат выпадка?, кал? бегемоты прая?лял? кранальны клопат пра
антылопа?
?
зебра?
, ратуючы ?х ад
кракадз?ла?
. Так?я паводз?ны выходзяць за межы б?ялаг?чнай мэтазгоднасц?, ? навуко?цы не могуць ?х растлумачыць.
Корм?цца бегемот амаль выключна травой. За сутк? можа з'есц? да 40 кг зелян?ны.
Паляванне афрыканск?х абарыгена? на бегемота
Мясцовае насельн?цтва не часта палявала на бегемота?, гэта амаль не дазваляла прым?ты?ная зброя. Аднак ужо ?
Старажытным Ег?пце
на яго палявал? з дапамогай гарпуно?, бо бегемот спустошва? пал?. Сцэны палявання на бегемота знойдзены на насценных росп?сах у грабн?цы Тутанхамона. Бегемот у старажытнаег?пецкай м?фалог?? ?васабля? ≪Вял?кую Мац?≫
Аменц?
, ≪пада?н?цу вод≫. Вял?зны жывот бегемота нагадва? цяжарнасць жанчыны, таму баг?ня-заступн?ца
Та?рэт
(Та?рт, Таварэт, Таэрыс) выя?лялася бегемотам з жаночым? грудзям?, як? трыма? ≪са-шлейф≫ (пап?рус ц? амулет, як?я с?мвал?зава? абарону, бяспеку жанчын ? дзяцей). Ф?гуры Та?рэт усталё?вал?ся на ложку дзеля бласла?лення будучай мац?. Чырвоны г?папатам с?мвал?зава? бога
Сэта
, а сцягно чырвонага бегемота ? фал?чную нагу Сэта, яго с?лу, мужнасць. Нярэдка Сэта суправаджала баг?ня-г?папатам. Ужо пры
Старым Царстве
адзначал? свята, на якое фараон заб?ва? белага бегемота. Пры гэтым л?чылася, што фараон ? гэта
Гор
, як?я заб?вае Сэта. У храме
Эдфу
мног?я росп?сы паказваюць, як Гор заб?вае грэшн?ка? у абл?ччы бегемота?.
У старажытных ?удзея?
бегемот
увасабля? с?лы зямл?, у проц?вагу
Лев?яфану
, як? ?васабля? с?лы мора, ?
З?з
, якая с?мвал?завала с?лу паветра.
Кн?га ?ова
ап?свала ≪бегемота≫ як пражэрл?вую пачвару, падобную да г?папатама. Чакалася, што пры ≪канцы свету≫ ≪бегемот≫ прыйдзе як увасабленне зла.
Свайго роскв?ту паляванне на бегемота? дасягнула ? часы
калан?зацы? Афрык?
. Бегемот ста? крын?цай не тольк? ядомага мяса, але ? цвёрдай скуры, высакакласнай костк?, якая па сва?х уласц?васцях набл?жалася да слановай. У вын?ку плошча арэалу бегемота? скарац?лася ? дзесятк? разо?.
У нявол? бегемоты жывуць у заапарках ? размнажаюцца. Працягласць жыцця бегемота ? нявол? дасягае 50 гадо?, на вол? ? 30-40 гадо?. Карл?кавыя бегемоты вельм? рэдк?я ? знаходзяцца пад аховай.
Паводле статыстык?, бегемот сярод ус?х афрыканск?х жывёл з'я?ляецца л?дарам паводле колькасц? заб?тых людзей. Спецыяльнае даследаванне заф?ксавала на тэрыторы? адной тольк?
Кен??
4493 ?нцыдэнта?, кал? бегемот прая?ля? агрэс?ю да чалавека.
Зноск?
- ↑
Нап?санне
Бегемот
,
Г?папатам
у адпаведнасц? з БЭ ? 18 тамах., Т.2. Мн., 1996, С.370
- Chris & Tilde Stuart:
Field Guide to the Larger Mammals of Afrika
. Struik, 2000,
ISBN 1-86872-534-0
- Ronald M. Nowak:
Walker's Mammals of the World
. Johns Hopkins University Press, 1999
ISBN 0-8018-5789-9
- Almuth Behrmann:
Das Nilpferd in der Vorstellungswelt der Alten Agypter
, Bern 1989,
ISBN 3-631-48964-1