≪Бацька?шчына≫
?
газета
беларускай эм?грацы?
, пал?тычны штотыднёв?к (з
1955
). Л?чыла сябе органам ≪беларускай нацыянальна-вызвольнай думк?≫. Выдавалася на
беларускай мове
, у
Мюнхене
(31.10.
1947
? снежань
1966
). Выдавец У. Бортн?к (з 1955)
[1]
.
У ≪Бацька?шчыне≫ змяшчал?ся публ?кацы? па г?сторы? Беларус?. Шмат уваг? адводз?лася праблемам нацыянальна-дзяржа?нага ? культурнага адраджэння Беларус? ? 20-я гады XX ст., крытыцы к?рунку нацыянальнай пал?тык? ? БССР. Шматл?к?я матэрыялы прысвячал?ся г?сторы? рэл?г??, рэл?г?йных аднос?н, супярэчнасцям у нацыянальна-канфес?йным разв?цц? Беларус?. Таксама на старонках газеты прыводз?лася ?дэя абароны беларускай мовы. ≪Бацька?шчына≫ паслядо?на публ?кавала на сва?х старонках артыкулы пра рэфармаванне беларускага правап?су, рус?ф?кацыю беларускай мовы, прыгадвала час яе роскв?ту
[2]
.
З 1951 года ф?нансавалася
ЦРУ
[3]
.
Як дадатак да газеты ? 1952?1961 выдава?ся часоп?с для дзяцей
≪Каласк?≫
.
≪Бацька?шчына≫ прысвяц?ла шмат уваг? г?сторы? рус?ф?кацы? беларускай мовы, старалася на абмяжо?вацца тольк? XX ст, але заз?рнуць глыбей у м?ну?шчыну. У ёй бы? змешчаны цыкл публ?кацый праф.
Яна Станкев?ча
≪З г?сторы? рус?ф?кацы? Беларус?≫. А?тар абапёрся на дзве працы: А. Пушкарэв?ча (≪Эпизод из истории русификации Белоруссии≫) ?
А. Цв?кев?ча
(≪Западно-руссизм≫). На пачатку а?тар сцвярджае, што формула
Пушк?на
≪Славянск?я руча? сальюцца ? рас?йск?м моры≫ сталася баявым лозунгам рэакцыйных кола? рас?йскага грамадства ? славянск?м пытанн?. Згодна з шматл?к?м? праектам? рэфарматара? Беларус?, трэба было змян?ць у ёй народны дух. Дзеля гэтага мел? служыць рэформы асветы, увядзенне рускай мовы, цыв?льныя ? крым?нальныя рас?йск?я судовыя працэдуры, скасаванне царко?най ун??, прыцягненне шляхам ?льгот ? прыв?лея? у Беларусь чыно?н?ка? з рас?йск?х губерня? ды, пад канец, калан?зацыя беларуск?х губерня? рас?йцам?. Узаконенне рускай мовы ? якасц? службовай ва ?с?х гало?ных гал?нах эканам?чнага, пал?тычнага ? дзяржа?нага жыцця
СССР
узнос?ць рускую мову ? выразна прыв?леяванае станов?шча ? роб?ць яе фактычнай дзяржа?най мовай усяго Савецкага Саюза, а гэта вядзе да адм?рання ?ншых нацыянальных мо?. Выходзячы з гэтага, змаганне неруск?х народа? за чысц?ню сва?х нацыянальных мо? практычнага значэння не мае. Пры так?м развязанн? пытання лёс ?х траг?чны. Зус?м натуральна, што ? так?х умовах сярод неруск?х народа? штораз больш людзей вывучае рускую мову
[2]
.
Цытата з артыкула ≪З г?сторы? русыф?кацы? Беларус?≫:
|
Працэс рус?ф?кацы? беларускай мовы, запачаткаваны
?радавым дэкрэтам 1933 г.
, паслядо?на праводз?цца ? далей. Пакольк? Беларусы не могуць змагацца з гэтым гвалтам над мовай на бацька?шчыне, патольк? с?стэматычна ? наважана з гэтым пав?нны змагацца мы ? нашай мове собскай. Рупл?васць аб чысц?н? роднай мовы ? абарона перад яе засмечваннем чужым? ?плывам? ёсць адным з найважнейшых нашых задання? ёсць справай не тольк? беларускай нацыянальнай культуры, але ? ро?най меры ? праблемай пал?тычнай.
|
|
Таксама
Стан?сла? Станкев?ч
на старонках гэтай газеты п?са? пра рус?ф?кацыю беларускай мовы ? абмеркава? прычыны, з як?х была зроблена рэформа беларускага правап?су 1933 года:
|
|
Кал? ? 1933 годзе адбы?ся першы аф?цыйна узаконены
акт рус?ф?кацы?
беларускай мовы прыняцце пастановы Са?наркома БССР аб так званай "рэформе беларускага правап?су", был? пададзены тады тры наступныя матывы, што гэтую "рэформу" раб?л? неабходнай: 1. Ачышчэнне беларускай мовы ад тых натуральных, па?сталых у працэсе г?старычнага разв?цця мовы, элемента?, як?я яе, як самастойную ? апрычоную, розняць ад мовы рускай. 2. Ачышчэнне беларускай мовы ад мясцовых прав?нцыянал?зма?, як?я розняць беларускую мову ад рускай. Пад прав?нцыянал?змам? тут разумел?ся так?я мо?ныя з’яв?шчы, як?я для мовы беларускай не был? прав?нцыянал?змам?, будучы ? ёй агульна пашыраным? на ?сёй мо?най тэрыторы? Беларус? з’явам?, але был? ≪прав?нцыянал?змам?≫ для мовы рускай, кал? разглядаць апошнюю як агульную мову для ?с?х нацыянальнасцей Савецкага Саюза. Ачышчэнне ж беларускай мовы ад ≪штучных неалаг?зма?≫ адбывалася згодна агульнаабавязваючага прынцыпу, што кажная неруская мова ? Савецк?м Саюзе не мае права тварыць новых сло? для абазначэння новых прадмета? ? паняцця? на асаб?стай мо?най аснове, але словы гэтыя маюць браць ужо гатовым? непасрэдна з мовы рускай. 3. Ачышчэнне беларускай мовы ад ≪незразумелых арха?зма?≫ мела фактычна на мэце ≪ачышчэнне≫ яе ад тых незразумелых тольк? для руск?х ≪арха?зма?≫, г. зн. ад сло?, што па?стал? ? нашай мове ? працэсе яе г?старычнага разв?цця незалежна ад падобных працэса? у мове рускай. У суме ? уся гэтая ≪рэформа≫ мела на мэце штучнае збл?жэнне нашай мовы да мовы рускай шляхам узаконенага гвалту ? ламання мо?ных асабл?васцей, ?ншым? словам? ? рус?ф?кацыю беларускай мовы.
[2]
|
|
Газета стаяла на тым, што ?се беларусы замежжа пав?нны разма?ляць па-беларуску, каб ≪не распусц?цца ? чужым моры≫, каб ≪горда ? годна рэпрэзентаваць Беларусь перад чужым? народам?≫. На яе старонках з’я?лял?ся закл?к? да беларуса?, што жыл? ? лягеры В?ндышбергердорф, каб тыя не пераставал? разма?ляць на беларускай мове. У вын?ку ? В?ндышбергердорфе был? адкрытыя беларуск?я школы, утвораны саюз
беларуск?х ска?та?
.
Зноск?