Баварыя (герцагства)

Герцагства Баварыя
	Герцагства
Герцагства Баварыя
	ням. : Herzogtum Bayern
Герб	Сцяг
	; Баварыя ? складзе Свяшчэннай Рымскай ?мперы? ? X стагоддз?
< > VI стагоддзе ? 1623 ;
Стал?ца	Рэгенсбург , Мюнхен
Рэл?г?я	хрысц?янства
Форма к?равання	феадальная манарх?я
Дынастыя	Аг?лальф?нг? , Лу?тпольдз?нг? , Людальф?нг? , Люксембург? , Сал?чная дынастыя , Эцонены , Нордгеймская дынастыя , Вельфы , Бабенберг? , В?тэльсбах?
Герцаг
? 548?591(593)	Гарыбальд I (першы)
? 1597?1623	Макс?м?л?ян I (апошн?)
	Медыяфайлы на В?к?схов?шчы

Герцагства Баварыя ( ням. : Herzogtum Bayern ) ? адно з пяц? племянных герцагства? , якое ?снавала ? Сярэднявечча на па?днёвым усходзе Герман?? на тэрыторы? сучаснай зямл? Баварыя .

Г?сторыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Ранняе герцагства пры Аг?лальф?нгах [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Упершыню герцагства было ?творана яшчэ ? VI стагоддз?. Яно займала вобласць пам?ж рэкам? Лех ? Энс , горам? Ф?хтэль ? Трыдэнц?нск?м? Альпам? . Першым герцагам, ?мя якога згадваецца ? крын?цах, бы? Гарыбальд I (пам. 590), як? паходз?? з роду Аг?лальф?нга? . Стал?цай герцагства пры ?м бы? горад Рэгенсбург . Аб’ядна?шыся з лангабардам? супраць валадарства франка? , ён бы? разб?ты апошн?м? ? вымушаны прас?ць м?р. Яго спадчынн?к, Тас?лон I (пам. 612), вядомы тым, што ён упершыню распача? варожыя дзеянн? супраць славян ? ?х саюзн?ка?, авара? . Яго спадчынн?к? стал? саюзн?кам? каралё? франка? , паступова трап??шы ? залежнасць ад ?х. Пры Гарыбальдзе II (пам. у 650 г.) пры садзейн?чанн? франкскага караля Дагаберта I был? ?ведзены першыя п?саныя законы (так званая Баварская пра?да ? лац. : lex Bajuwariorum ). Таксама пры Тас?лоне II у Бавары? пры садзейн?чанн? франкск?х м?с?янера? пачало распа?сюджвацца хрысц?янства, аднак канчаткова яна зацвердз?лася ?жо пры герцагу Тэадане II (пам. у 716).

Герцаг Адз?лон (пам. 748), зяць франкскага маярдома Карла Мартэла , паспрабава? ск?нуць вярхо?ную ?ладу франка? ? прыня? карале?ск? тытул, аднак, бы? ск?нуты сынам? Карла, Карламанам ? П?п?нам Каротк?м . Пры яго к?раванн? арх?б?скуп Бан?фацый падзял?? баварскую царкву на 4 б?скупствы з цэнтрам? ? Зальцбургу , Пасау , Рэгенсбургу ? Фрайз?нгу , а таксама заснава? некальк? манастыро?.

Сын Адз?лона, Тас?лон III (741?796) для таго, каб атрымаць сабе спадчынныя ?ладанн?, бы? вымушаны прынесц? на дзяржа?ным сойме ? Камп’ен? прысягу на вернасць П?п?ну Кароткаму. Пазней ён паспрабава? выйсц? з падпарадкавання франкам, аб’ядна?шыся з лангабардск?м каралём Дэз?дэрыем ? акв?танск?м герцагам Вайфарам супраць франка?, аднак гэты мяцеж скончы?ся ня?дачай. Пасля таго, як Дэз?дэрый бы? ск?нуты, кароль Карл Вял?к? павярну?ся супраць яго саюзн?ка ? пагрозай вайны прымус?? яго аднав?ць прысягу ? Вормсе ? выдаць закладн?ка?. Тас?лон, аднак, не падпарадкава?ся ? завяза? знос?ны з аварам?, завошта бы? выкл?каны ? 788 годзе на дзяржа?ны сойм у ?нгельгайм , асуджаны за клятвапарушэнне да пакарання смерцю ? разам з усёй сям’ёй сасланы ? манастыр, дзе яго род ? згас. Баварыя ж была ?ключана ? склад франкскай дзяржавы ? падзелена на некальк? частак, для к?равання як?м? прызначал?ся графы.

Баварыя пад упра?леннем дынасты? Лу?тпольдз?нга? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У Карал?нгскай ?мперы? Баварыя атрымала статус карале?ства ? паводле Вердэнскага дагавора апынулася ? складзе Усходне-Франкскага карале?ства . Яна к?равалася прадста?н?кам? германскай гал?ны Карал?нга? . Паступова ? Бавары? ?змацн?лася радавая знасць, асабл?ва род Лу?тпольдз?нга?. Асабл?ва ?х уплы? узмацн??ся падчас к?равання ?мператара Арнульфа Карынтыйскага , мац? якога, Л??тсв?нда, магчыма паходз?ла з роду Лу?тпольдз?нга?. У 893 годзе Арнульф перада? земл? Карынты? ? Верхняй Панон?? (сучасная А?стрыя ? заходняя Венгрыя ) графу Лу?тпольду . У 895 годзе Лу?тпольд атрыма? таксама тэрыторы? ? дал?не Дуная ? Нордгау (сучасны Верхн? Пфальц ) з Рэгенсбургам . Так была сфарм?равана тэрытарыяльная аснова новага дзяржа?нага ?тварэння ? складзе Усходне-Франкскага карале?ства ? маркграфства Бавары? . Як ? к?ра?н?к? ?ншых памежных марак ?мперы?, Лу?тпольд увесь час ваява? з суседн?м? плямёнам? ( славянам? ? венграм? ) ? заг?ну? у б?тве пры Прэсбургу (цяпер Брац?слава ) у 907 годзе. Больш таго, значная частка баварск?х зямель ( Усходняя марка ) была заваявана венграм?.

Пры пераемн?ках Лу?тпольда ? Арнульфе , Эберхардзе ? Бертольдзе ? Баварыя была ператворана ? герцагства ? стала адным з пяц? найбуйнейшых княства? ?мперы?, так званых ≪ племянных герцагства? ≫, як?я сфарм?равал?ся на аснове таго ц? ?ншага племя германца? . Арнульф, якому бракавала сродка? для арган?зацы? абароны кра?ны, ста? звяртацца да канф?скацый уладання? ? маёмасц? катал?цкай царквы , за што атрыма? мянушку ≪ Злы ≫. Арнульфу ?далося аднав?ць Баварскае герцагства ? заключыць перам?р'е з венграм?: цяпер у сва?х набегах на Герман?ю яны праходз?л? Баварыю, не сустракаючы супрац??лення, але ? не спусташаючы ?ладанн? герцага. Ён ста? фактычна незалежным ад караля Герман?? к?ра?н?ком, як? самастойна прызнача? графа? ? б?скупа? на падуладных яму землях ? вё? уласную знешнюю пал?тыку: у адрозненне ад германск?х каралё?, як?я ?весь час змагал?ся з венгерск?м? набегам?, Арнульф заключы? м?р з венграм?, засцярогшы свае ?ладанн? на шкоду ?нтарэсам ?мперы?.

Аднак прыход да ?лады ? Герман?? Саксонскай дынасты? (Людальф?нга?) на чале з моцным? каралям? Генрыхам Птушкаловам ? Атонам Вял?к?м прывё? да паслаблення самастойнасц? Бавары? ? паступовага яе падпарадкавання цэнтральнай уладзе. У 921 годзе войск? караля Генрыха I уварвал?ся ? Баварыю ? прымус?л? Арнульфа падпарадкавацца. Герцаг прызна? сюзерэн?тэт караля над Баварыяй, за што атрыма? пацверджанне сва?х право? на княства. Аднак Арнульф захава? дастатковую самастойнасць, акрамя таго кароль бы? вымушаны пак?нуць герцагу Бавары? права распараджацца царквой у Бавары?.

Пасля смерц? Арнульфа ? 937 годзе яго спадчынн?кам ста? старэйшы сын Эберхард, як? адмов??ся прысягнуць каралю Атону I на вернасць. У адказ Атон увосень 938 года ?варва?ся ва ?ладанн? Эберхарда. У дзвюх ваенных кампан?ях Атон разграм?? герцага ? ск?ну? яго з прастола. Замест Эберхарда герцагам бы? паста?лены яго дзядзька Бертольд , як? к?рава? да гэтага ? прыгран?чных баварск?х марках ( Карынтан?? ).

У адрозненне ад сва?х папярэдн?ка?, Бертольд не атрыма? право? прызначэння б?скупа? ? графа? у сва?х уладаннях ? апыну?ся практычна цалкам падпарадкаваным германскаму каралю. Тым не менш, на працягу ?сяго к?равання Бертольда ён застава?ся лаяльным Атону I. Бертольд узначал?? ваенныя аперацы? супраць венгра? , як?я ?жо па?стагоддзя здзяйснял? раба?н?цк?я рэйды ? Герман?ю. У 943 годзе баварская арм?я разграм?ла венгерск?я войск? ? Вельса ? ненадо?га забяспечыла спакой усходн?х гран?ц герцагства.

Пасля смерц? Бертольда ? 947 годзе яго сын Генрых Малодшы бы? адх?лены Атонам I ад успадко?вання. Баварыя была перададзена брату германскага караля Генрыху Саксонскаму . Перадача Бавары? прадста?н?кам Саксонскай дынасты? пацягнула за сабой працяглы канфл?кт пам?ж Лу?тпольдз?нгам? ? Людальф?нгам?. Верагодна, што страц??шы Баварыю, Генрых Малодшы ?сё ж утрыма? частку сва?х уладання? у Карынтан??, што дазвол?ла яму захаваць свае паз?цы? ? ?мперы?.

Баварыя пад уладай Саксонскай дынасты? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Ста?шы к?ра?н?ком Бавары?, Генрых I з поспехам адб?ва? уварванн? венгра? ? нават далучы? да сва?х уладання? Фрыульскую марку . У 955 годзе адбылася знакам?тая б?тва на Леху , у якой нямецк?я войск? ?шчэнт разграм?л? венгерскую арм?ю, што адвяло венгерскую небяспеку для кра?ны. Сам Генрых удзелу ? Лехскай б?тве не прыма? у сувяз? з хваробай. У 954 годзе Генрых удзельн?ча? у здушэнн? мецяжу Людальфа Швабскага ? Конрада Латарынгскага .

Спадчынн?кам Генрыха I у 955 годзе ста? малалетн? сын Генрых II Сварл?вы , якому спо?н?лася тольк? чатыры гады. Першыя часы ад яго ?мя Баварыяй к?равала мац? Юдыт. Ста?шы па?налетн?м, Генрых II пача? барацьбу за ?мператарск? прастол, як? ? 973 годзе заня? яго стрыечны брат Атон II ? на як? ? свой час прэтэндава? яшчэ яго бацька, Генрых I. Паз?цы? Генрыха II значна ?мацава? шлюб з Г?зелай Бургундскай, пляменн?цай ?мператрыцы Адэльгейды . У тым жа годзе саюзн?к Генрыха, герцаг Шваб?? Бурхард III , жанаты з сястрой Генрыха, без згоды ?мператара прызначы? на месца памерлага князя-б?скупа А?гсбурга Генрыха , стрыечнага брата сваёй жонк?. Пасля смерц? Бурхарда ? л?стападзе 973 года Генрых Баварск? паспрабава? далучыць да сва?х уладання? Шваб?ю, але ?мператар Атон паспе? апярэдз?ць Генрыха, перада?шы герцагства свайму сябру ? стрыечнаму брату Атону , сыну Людальфа Швабскага . Незадаволены Генрых у адказ арган?зава? мяцеж супраць ?мператара, але ? 974 годзе мяцеж бы? раскрыты, а Генрых пасаджаны пад варту ? ?нгельгайме .

У 976 годзе Генрыху ?далося бегчы ? вярнуцца ? Баварыю, дзе ён падня? па?станне. ?мперск?я войск? ? 976 годзе ?варвал?ся ? герцагства ? разб?л? Генрыха II. Ён бы? вымушаны бегчы, а герцагства было перададзена герцагу Атону Швабскаму. Акрамя таго па?станне Генрыха прывяло да падзелу тэрыторы? Баварскага герцагства: у 976 годзе ад яго был? аддзелены Усходняя марка (будучая А?стрыя ) ? герцагства Вял?кая Карантан?я , якая ?ключала тэрыторы? ад Штыры? да Вероны (у тым л?ку ? Веронскую марку , у склад якой была ?ключана таксама тэрыторыя былой Фрыульскай марк?). Маркграфам Усходняй марк? ста? граф Леапольд Бабенберг , а герцагам Карантан?? ? Генрых Малодшы, сын былога баварскага герцага Бертольда.

Страта герцагства не спын?ла Генрыха II: у 977 годзе ён ста? ?н?цыятарам так званай вайны трох Генрыха? ? новага па?стання баварскай арыстакраты? супраць ?мператара, названай так па ?мёнах Генрыха II Баварскага, Генрыха Малодшага, герцага Карантан??, ? б?скупа Генрыха I А?гсбургскага, як?я ?дзельн?чал? ? ?м. Аднак па?станне ? 978 годзе было задушана, у вын?ку чаго Баварыя канчаткова апынулася падпарадкавана цэнтральнай уладзе. Генрых бы? арыштаваны ? аддадзены пад нагляд б?скупа ?трэхцкага , дзе прабы? да смерц? ?мператара Атона II.

Пасля смерц? ? 982 годзе герцага Атона Швабскага, як? бы? верным паплечн?кам ?мператара, новым герцагам Бавары? бы? прызначаны Генрых Малодшы, пазба?лены пасля ?дзелу ? па?станн? 978 года Карантан??. Але пасля смерц? ?мператара Атона II у 983 годзе атрыма? свабоду Генрых II Сварл?вы ? адразу ж падня? мяцеж супраць малалетняга ?мператара Атона III . Хоць ? гэтым разам яму не ?далося авалодаць германск?м прастолам, але Генрых у абмен на клятву вернасц? ? 985 годзе атрыма? назад Баварыю, а ? 989 годзе ? Карантан?ю. Генрыху Малодшаму ? якасц? кампенсацы? была вернутая Карантан?я, хоць Веронскую марку захава? за сабой Атон Вормск? . Пасля смерц? Генрыха Малодшага ? 989 годзе яго ?ладанн? был? перададзены Генрыху II Свавольнаму, як? зно? аб'ядна? большую частку бацька?ск?х уладання?.

Пасля смерц? Генрыха II у 995 годзе ? Бавары? яго спадчынн?кам ста? сын Генрых IV Святы , аднак Карантан?ю ?мператар Атон III перада? Атону Вормскаму, як? валода? ёй да 985 года. Генрых IV Баварск? ста? верным саюзн?кам ?мператара Атона III, пасля смерц? якога ? 1002 годзе сам ста? ?мператарам пад ?мем Генрых II.

Баварыя ? XI стагоддз? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Баварыя 21 сакав?ка 1004 года была перададзена Генрыхам брату жонк? сваёй, графу Генрыху Люксембургскаму (пад ?мем Генрых V). Аднак герцагства, якое дасталася яму, вельм? моцна скарац?лася ? памерах. Карынтан?я канчаткова аддзял?лася ад Бавары?, яе герцагам ?мператар прызна? у 1004 годзе Конрада I , трэцяга сына памерлага Атона Вормскага. Вял?кая колькасць манастыро? ? земл?, з як?х у 1007 годзе было ?творана б?скупства Бамберг , застал?ся пад уладай караля, мног?я ?ладанн? аказал?ся пад уладай жонк? Генрыха, Кун?гуды .

Аднак не?забаве аднос?ны ?мператара са сваякам? жонк? сапсавал?ся. У вын?ку ? ма? 1009 года Генрых V бы? зняты з пасады герцага, а Баварыя аказалася пад прамым к?раваннем ?мператара. Тольк? ? ма? 1017 года Генрых V ?зно? атрыма? Баварыю, якой к?рава? да сваёй смерц? ? 1026 годзе. Пакольк? дзяцей у яго не было, то Баварыя была далучана да асаб?стых уладання? новага ?мператара, Конрада II , як? ? 1027 годзе дарава? тытул герцага Бавары? свайму дзесяц?гадоваму сыну ? спадчынн?ку Генрыху (пад ?мем Генрых VI). Да 1061 года (за выключэннем перыяду 1049 ? 1053 гадо?) Баварыя фактычна знаходз?лася пад к?раваннем ?мператара ? члена? яго сям'?.

Агнеса дэ Пуацье , рэгентка пры малалетн?м ?мператары Генрыху IV , лёгка раздавала ленныя ?ладанн? нямецк?м князям, у вын?ку Баварыю яна ? 1061 годзе перадала пад к?раванне графа Атона Нортгаймскага . Аднак пасля таго, як Генрых ста? па?налетн?м, ён з 1070 года прыступ?? да вяртання ?ладання?, згубленых падчас маленства. Атон, удала якога ?я?ляла перашкоду для правядзення ?мператарскай пал?тык?, бы? абв?навачаны ? планаванн? замаху на караля ? пазба?лены Бавары?, якая была перададзена Вельфу IV .

Баварыя пад уладай дынасты? Вельфа? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Вельф IV (Вельф I як герцаг Бавары?) (пам. 1101), як? атрыма? у к?раванне Баварыю, паходз?? з знатнага роду Вельфа? . Аднак нягледзячы на тое, што ён атрыма? уладанн? ад ?мператара, кал? той уступ?? у канфл?кт з Папам Рымск?м Грыгорыем VII , Вельф заня? бок Папы. У 1077 годзе Вельф падтрыма? выбары антыкараля Рудольфа Райнфельдэнскага , за што бы? пазба?лены Генрыхам Бавары?, якую ?трыма? за сабой.

Пасля смерц? папы Грыгорыя Вельф у 1089 годзе ажан?? свайго сямнаццац?гадовага сына, Вельфа V , з саракатрохгадовай маркграф?няй Мац?льдай Тасканскай , якая ?значальвала папскую партыю. Аднак у 1095 годзе яго сын развё?ся з Мац?льдай, а сам Вельф пам?ры?ся з ?мператарам ? атрыма? назад Баварыю. Пасля смерц? Вельфа ? 1101 годзе ? Бавары? паслядо?на к?равал? яго сыны, Вельф V (II) (пам. 1120) ? Генрых IX Чорны (пам. 1126). Дзякуючы жан?цьбе на спадчынн?цы Магнуса Б?лунга , герцага Саксон?? Генрых IX набы? вял?к?я ?ладанн? ? Саксон??, а таксама правы на атрыманне ? спадчыну герцагства. Аднак пасля смерц? Магнуса ?мператар Генрых V у абыход законных спадчынн?ка? прызначы? новым герцагам Саксон?? графа Лотара Супл?нбургскага .

Пасля смерц? ?мператара Генрыха V Генрых IX Баварск? першапачаткова падтрыма? у якасц? прэтэндэнта на ?мператарск? прастол герцага Фрыдрыха II Швабскага . Аднак не?забаве Лотар Супл?нбургск? дамов??ся з Генрыхам пра шлюб яго спадчынн?ка, Генрыха Гордага з адз?най дачкой Лотара. У вын?ку Лотар ? бы? выбраны новым ?мператарам.

У 1126 годзе Генрых адрокся ад тытула на карысць сына ? сышо? у манастыр, дзе не?забаве памёр. Новы герцаг, Генрых IX Горды, ста? верным прых?льн?кам ?мператара Лотара ? барацьбе з Гогеншта?фенам? , герцагам Фрыдрыхам II Швабск?м ? яго братам Конрадам , абвешчаным у 1127 годзе сва?м? прых?льн?кам? германск?м каралём. У 1136 годзе ?мператар дарава? Генрыху тытул маркграфа Тасканы, а ? 1137 годзе, незадо?га да смерц?, перада? яму ? к?раванне герцагства Саксон?я.

У момант смерц? Лотара Генрых бы? адным з самых магутных князё? у Герман?? ? гало?ным прэтэндэнтам на ?мператарск? прастол, аднак у вын?ку бы? выбраны не ён, а былы антыкароль Конрад III Гогеншта?фен, як? ? 1138 годзе пазбав?? Генрыха аба?х герцагства?. Баварыя была перададзена маркграфу А?стры? Леапольду IV з дому Бабенберга? . Генрых пача? вайну за вяртанне сва?х уладання?, але ? 1139 годзе памёр, пак?ну?шы малалетняга сына, Генрыха Льва .

Новаму герцагу, як? аб’ядна? у сва?х руках Баварыю ? былую Баварскую Усходнюю марку, прыйшлося весц? барацьбу супраць прых?льн?ка? Вельфа?, як?х узначальва? брат памерлага герцага, Вельф VI . У 1141 годзе Леапольд бы? разб?ты ? не?забаве памёр, яго змян?? малодшы брат, Генрых XI Язам?ргот . Яму ?далося здушыць па?станн? прых?льн?ка? Вельфа?, але ? 1156 годзе новы ?мператар, Фрыдрых I Барбароса , перада? Баварыю Генрыху Льву, як? атрыма? яшчэ ? 1142 годзе Саксон?ю. У якасц? кампенсацы? А?стрыя была ?зведзена ? статус герцагства.

За кошт пахода? на славян Генрыху Льву ?далося значна пашырыць свае ?ладанн? ? здабыць значную ?ладу, што выкл?кала канфл?кт з ?мператарам Фрыдрыхам. Кал? Генрых Ле? адмов??ся ад удзелу ? паходзе ?мператара ? ?тал?ю, Фрыдрых у 1180 годзе арган?зава? над ?м судовы працэс. У вын?ку Генрых Ле? пазбав??ся большасц? сва?х уладання?, раздадзеных прых?льн?кам Фрыдрыха. Баварыя ? вын?ку дасталася пфальцграфу Атону V В?тэльсбаху , як? ста? пад ?мем Атон I родапачынальн?кам новай герцагскай дынасты?.

Баварыя пад упра?леннем дынасты? В?тэльсбаха? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Герцаг Атон I (пам. 1183), паходжанне якога паводле адной з верс?? выводз?цца ад Лу?тпольдз?нга?, бы? лепшым рыцарам ?мператара Фрыдрыха I. Якое дасталася Атону герцагства яшчэ паменшылася, з яго канчаткова была аддзелена Штырыйская марка , што атрымала статус герцагства. Аднак яго сыну Людв?гу I Кельгаймскаму (пам. 1231) удалося значна пашырыць свае ?ладанн?. Да ?сяго ?ншага ? 1214 годзе пасродкам шлюбу Людв?га? атрыма? ад ?мператара Фрыдрыха II у лён Рэйнск? Пфальц .

Сыну Людв?га I, Атону II Найяснейшаму (пам. 1253), як? бы? верным прых?льн?кам ?мператара Фрыдрыха II, прыйшлося сутыкнуцца ?нутраным? разладам? з прычыны свецкай улады б?скупа?, як?я ?мкнул?ся да по?най незалежнасц?. Акрамя таго за сваю прых?льнасць да ?мператара ён бы? адлучаны папам ад царквы.

Пасля смерц? Атона II пачынаецца працэс драбнення герцагства пам?ж розным? л?н?ям? роду В?тэльсбаха?. Ужо сыны Атона II, Людв?г II Суровы (пам. 1294) ? Генрых XIII (пам. 1290), як?я к?равал? 2 гады сумесна, падзял?л? ? 1255 годзе бацька?ск?я ?ладання. Людв?г II атрыма? Верхнюю Баварыю са стал?цай у Мюнхене ? Рэйнск? Пфальц, а таксама тытул курфюрста , а Генрых ? Н?жнюю Баварыю з гало?ным горадам Ландсгутам . Акрамя таго, абодвум братам дасталася спадчына пакаранага смерцю Карлам I Анжуйск?м Канрадз?на , апошняга прадста?н?ка дынасты? Гогеншта?фена?. Пасля смерц? Людв?га II ад Бавары? аддзял??ся ? Рэйнск? Пфальц, як? даста?ся Рудольфу I з тытулам курфюрста. Верхняя Баварыя дасталася ?ншаму сыну, Людв?гу IV (1282?1347), выбранаму ? 1314 годзе каралём Герман??, а ? 1328 годзе каранаваным як ?мператар Свяшчэннай Рымскай ?мперы?.

Людв?гу ?далося значна пашырыць уладанн? свайго дому. У 1329 годзе ён заключы? з сынам? свайго брата паасобны дагавор у Пав?? , паводле якога апошн?м был? перададзены Рэйнск? Пфальц ? Верхн? Пфальц . Паводле дагавора абодва бак? пазба?лял?ся права адчужэнн? сва?х уладання? ? ?спадко?вання па жаночай л?н??, тады як тытул курфюрста пав?нен бы? належаць абедзвюм л?н?ям па чарзе. Аднак апошняя пастанова была адменена Залатой булай ( 1356 ), якая надала курфюрсцкую годнасць Пфальцскаму дому. Пасля згасання н?жнебаварскай л?н?? В?тэльсбаха? у 1340 годзе Людв?г ?зно? аб’ядна? Баварыю. Праз шлюб з Маргарытай II д’Авен ён набы? графствы Галандыя , Зеландыя ? Эно (Генегау) . Акрамя таго ён набы? маркграфства Брандэнбург , перададзенае старэйшаму сыну Людв?гу V , як? праз шлюб атрыма? таксама графства Ц?роль . Людв?гу Баварыя абавязана таксама шматл?к?м? паляпшэнням? ? парадку ?нутранага к?равання. Ён дарава? Мюнхену гарадское права, выда? грамадзянскае ?лажэнне для Верхняй Бавары? ? новыя законы для Н?жняй Бавары?.

Людв?г пак?ну? пасля сябе шэсць сыно? ? багатую спадчыну. Першапачаткова Баварыя знаходз?лася пад сумесным к?раваннем брато?, але ? 1349 годзе ?ладанн? пачал? драбн?цца. Першапачаткова Баварыя зно? была падзелена на Верхнюю ? Н?жнюю. У 1353 годзе Н?жняя Баварыя была падзелена на Ландсгут-Баварскае ? Баварска-Штра?б?нгскае герцагствы. Пасля смерц? ? 1363 годзе Майнгарда , сына Людв?га V, Верхняя Баварыя была падзелена пам?ж Ландсгут-Баварск?м ? Баварска-Штра?б?нгск?м герцагствам?. У 1392 годзе з Ландсгут-Баварскага герцагства был? вылучаны Баварска-?нгальштацкае ? Баварска-Мюнхенскае герцагствы. Акрамя таго, паступова был? страчаны Ц?роль, Брандэнбург, Галандыя, Зеландыя ? Эно.

Пасля згасання розных л?н?й роду пачына?ся перадзел уладання? ? спрэчк?, як?я часта перарастал? ? ваенныя канфл?кты. У 1432 годзе тэрыторыя Баварска-Штра?б?нгскага герцагства была падзелена пам?ж Баварска-?нгальштацк?м, Ландсгут-Баварск?м ? Баварска-Мюнхенск?м герцагствам?. У 1447 годзе Баварска-?нгальштацкае герцагства далучана да Ландсгут-Баварскага герцагства. У 1467 з Баварска-Мюнхенскага герцагства было вылучана Дахау-Баварскае герцагства для герцага С?г?змунда , але пасля яго смерц? ? 1501 годзе яно было зно? далучана да Баварска-Мюнхенскага герцагства. А ? 1503 годзе Ландсгут-Баварскае герцагства было далучана да герцагства Баварска-Мюнхенскаму.

К 1505 году Баварыя была аб’яднана герцагам Альбрэхтам IV Мудрым з Мюнхенскай л?н??. Усведамляючы ?сю шкоду ?снуючага дагэтуль драбнення на ?дзелы, дамогся ад ?х прызнання адз?нства ? непадзельнасц? дзяржавы ? парадку пераходу ? спадчыну прастола па праве першародства. З трох яго сыно?, В?льгельма IV , Людв?га X ? Эрнста, яго спадчынн?кам мус?? стаць адз?н тольк? В?льгельм.

Але пасля смерц? Альбрэхта ? 1508 годзе пачал?ся новыя звады, як?я прывял? да сумеснага к?равання В?льгельма (пам. 1550) ? Людв?га (пам. 1545). Яны абодва аказал? рэфармацы?, якая знайшла шматл?к?х прых?льн?ка? ? ? Бавары?, самае рашучае проц?дзеянне ? ? 1541 годзе прызвал? ? кра?ну езу?та? . Пасля смерц? Людв?га Баварыя зно? была аб’яднана ? руках В?льгельма. Яго сын, Альбрэхт V Вял?кадушны таксама садзейн?ча? м?с?? езу?та?, а таксама бы? заступн?кам навук ? мастацтва?. З трох яго сыно? яго спадчынн?кам у 1579 годзе ста? В?льгельм V Набожны , якога ? 1597 годзе сойм вымус?? перадаць к?раванне свайму старэйшаму сыну Макс?м?л?яну I ? сысц? ? манастыр.

Макс?м?л?ян I, адораны мног?м? здольнасцям?, бы? л?дарам л?г?, якая ?тварылася супраць пратэстанцкай Ун??. Падчас Трыццац?гадовай вайны ?мператар Фердынанд II дарава? яму ? 1623 годзе Пфальцскае курфюрства ? ? якасц? закладу на ваенныя выдатк? перада? яму Верхн? Пфальц. Вестфальск? м?р замацава? за Макс?м?л?янам I тытул курфюрста ? валоданне Верхн?м Пфальцам, разам з тым заснавана было восьмае курфюрства для Пфальцскай л?н?? ? за ёю зацверджана права спадчыны на Баварыю ? выпадку згасання роду В?льгельма. Так?м чынам Баварскае герцагства было ператворана ? курфюрства .

Гл. таксама [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Зноск?

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Балакин В. Д. Творцы Священной Римской империи. ? М .: Молодая гвардия, 2004. ? 356 с. ? (Жизнь замечательных людей: Серия биографий; Вып. 1095 (895)). ? 5 000 экз. ? ISBN 5-235-02660-8 .
Бульст-Тиле Мария Луиза, Йордан Карл, Флекенштейн Йозеф. Священная Римская империя: эпоха становления / Пер. с нем. Дробинской К.Л., Неборской Л.Н. под редакцией Ермаченко И.О. ? СПб. : Евразия, 2008. ? 480 с. ? 1 000 экз. ? ISBN 978-5-8071-310-9.
Хёфер М. . Император Генрих II / Перевод с немецкого М. В. Васиной. ? М .: АСТ: АСТ МОСКВА: Транзиткнига, 2006. ? 285, [3] с. ? (Историческая библиотека). ? 4 000 экз. ? ISBN 5-17-029686-X .
Егер О. Всемирная история: в 4 томах. ? СПб. : Специальная литература, 1997. ? Т. 2: Средние века. ? 690 с. ? 5 000 экз. ? ISBN 5-87685-085-3 .

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Г?сторыя тытула? к?ра?н?ко? Бавары?

Бавария // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.) . ? СПб. , 1890?1907.