А?тажы?р (ад грэч. α?τ?? ? сам ? γ?ρο? ? кола) або г?раплан ? в?нтакрылы лятальны апарат , цяжэйшы за паветра. Пад’ёмная с?ла ствараецца дзякуючы ротару , як? размешчаны над фюзеляжам ? свабодна круц?цца ад дзеяння сустрэчнага паветранага патоку (з'ява а?таратацы? ).

Паступальны рух а?тажыра ствараецца звычайным паветраным в?нтом, як? круц?цца з дапамогай ав?яцыйнага рухав?ка. А?тажыры маюць вял?к? дыяпазон хуткасця? (ад 30 да 220 км/г), нязначны разбег пры ?злёце ? амаль нулявы прабег пры пасадцы.

Першы а?тажыр ствары? у 1923 годзе ?спанск? ?нжынер-ав?ятар Хуан дэ Ла С?ерва   (?сп.)  ( бел. . Ён акты?на разв?ва? канструкцыю ротара, асно?нага элемента канструкцы? а?тажыра, ? атрыма? некальк? патэнта? (у асно?ным яны тычыл?ся шарн?рнага злучэння лопасця? ротара з воссю кручэння).

Ротар а?тажыра забяспечвае тольк? ?здым у паветра, для перамяшчэння ? гарызантальнай плоскасц? выкарысто?ваецца дадатковы рухав?к ( паветраны в?нт , рэакты?ны рухав?к ). Для скарачэння прабегу пры ?злёце, ротар могуць раскручваць дзякуючы працы рухав?ка , як? забяспечвае перамяшчэнне ? гарызантальнай плоскасц?.

А?тажыры выцесненыя з эксплуатацы? больш дасканалым? в?нтакрылым? лятальным? апаратам? - верталётам? . Веды, атрыманыя пры праектаванн? ? эксплуатацы? а?тажыра?, дапамагл? пры стварэнн? в?нтакрыла? .

	А?тажыр на В?к?схов?шчы

Гл.таксама [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Верталёт
• В?нтакрыл