한국   대만   중국   일본 
Аленегадо?ля ? В?к?педыя Перайсц? да зместу

Аленегадо?ля

З В?к?педы?, свабоднай энцыклапеды?
Саамская аленегадо?чая гаспадарка ( Швецыя )

Аленегадо??ля ? гал?на жывёлагадо?л? , трыманне ? вырошчванне аленя? .

Паходжанне [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У вучоных няма адз?нага пункту гледжання на месца ? час узн?кнення аленегадо?л?. Называецца некальк? магчымых самастойных цэнтра? узн?кнення ад 2 да 4 [1] , як?я месцяцца ? па?ночнай Е?раз?? . Першая вядомая п?сьмовая ?згадка пра трыманне аленя? была зроблена ? 449 г. у К?та? [2] пры ап?санн? народа? па?днёвай С?б?ры . У 2019 г. на Ямале был? знойдзены артэфакты , як?я, в?давочна, был? часткам? аленевай запрэжк?. Яны адносяцца да перыяду каля 2000 гадо? таму [3] . Гэта найстаражытнейшае сведчанне ?снавання аленегадо?л?.

Па?ночная аленегадо?ля [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Першым? ? гаспадарцы жыхаро? тундры , тайг? ? лесатундры стал? выкарысто?вацца па?ночныя ален? . Л?чыцца, што першаснай формай аленегадо?л? было трыманне жывёл пераважна ? якасц? транспартнага сродку, кал? колькасць свойск?х аленя? была адносна невял?кай. Звычайна яны знаходз?л?ся на свабодным выпасе, уз?мку ?х выкарысто?вал? для палявання? , увесну ? для вандро?к? на новае месца, дзе вялася здабыча дз?к?х звяро? ? рыбы . Увосень частка статку магла заб?вацца. У эвенка? , што практыкавал? верхавую язду, селекцыйны адбор жывёлы суправаджа?ся злучкай свойск?х аленя? з дз?к?м? [4] .

Пераход частк? па?ночных народа? да буйной аленегадо?чай гаспадарк? з характэрнай аленегадо?чай качавой культурай адбы?ся тольк? ? XVII ? XVIII стст. з-за вонкавага ?плыву. Пашырэнне межа? Швецы? на по?начы Скандынав?? ? Рас?? ? на по?начы Усходняй Е?ропы ? С?б?ры прывял? да павел?чэння эксплуатацы? тубыльца? у форме падатка? ? ясака , экалаг?чнага крыз?су з-за футравай здабычы ? рэзкага скарачэння статка? дз?к?х аленя? [5] [6] [7] . Тундравая аленегадо?чая культура з буйным? свойск?м? статкам? раб?ла гаспадарку карэнных народа? болей эфекты?най, давала эканам?чную незалежнасць аленегадо?ца? ад здабычы ? рынку.

У 1888 ? 1892 гг. па прыватнай ?н?цыятыве невял?кая колькасць свойск?х па?ночных аленя? была перавезена з С?б?ры на Аляску для заахвочвання карэнных жыхаро? да пераходу да болей прадукцыйных занятка?. Для навучання аленегадо?ле наймал?ся цэлыя сем'? са Скандынав?? . Вопыт бы? паспяховым, таму ? 1896 ? 1902 гг. Кангрэс ЗША ф?нансава? закупку аленя? у Рас?йскай ?мперы? [8] . У 1929 г. урад Канады заключы? пагадненне з аленегадо?цам? Аляск? аб перагоне значнага статку на свае Па?ночна-Заходн?я тэрыторы? [9] . Для перагону ? навучання таксама наймал?ся спецыял?сты са Скандынав??. Хаця перагон ста? складаным, ? значная частка аленя? заг?нула, да 1935 г. на по?начы Канады ?зн?кла свая аленегадо?чая гаспадарка.

Пантавая аленегадо?ля [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У XIX ст. узн?кла пантавая аленегадо?ля [10] для камерцыйнай вытворчасц? панта?, маладых рога? аленя?, як?я зда?на выкарысто?ваюцца ? медыцыне кра?н Далёкага Усходу . З гэтай мэтай на Алта? бы? прыручаны марал, мясцовы высакародны алень , а ? Прымор'? ? плям?сты алень . Заснавальн?кам? першых прыморск?х гаспадарак стал? выхадцы з Беларус? , М?ха?л Янко?ск? ? Бенедыкт Дыбо?ск? , высланыя на ?сход Рас?йскай ?мперы? пасля па?стання 1863 ? 1864 гг. [11] ?мя Б. Дыбо?скага звязана з селекцыяй буйной пароды плям?стых аленя? (так званы ≪алень Дыбо?скага≫).

На Беларус? аленегадо?ля атрымала разв?ццё з канца 1980-х гг. У нашы дн? дзейн?чае некальк? гаспадарак [12] [13] [14] . ?х дзейнасць нак?равана на вытворчасць панта?, задавальненне паля?н?чай гаспадарк?, разв?ццё турызму .

Зноск?

  1. ↑ N. T. MIROV, NOTES ON THE DOMESTICATION OF REINDEER Арх?вавана 9 жн??ня 2022.
  2. ↑ Reindeer:Domestication a Short History
  3. ↑ Reindeer were domesticated much earlier than previously thought, new study suggests
  4. ↑ Vladislava Vladimirova Technologies of Modern Reindeer. Breeding as Technologies of Power in Circumpolar Russia: a Study of Selective Breeding of Evenki Reindeer
  5. ↑ Juhan (Jonathan Munves) Reindeer Herding in Finland
  6. ↑ Sanna (Jennifer Foster) Reindeer Herding in Norway
  7. ↑ Головнев, А. Говорящие культуры. Традиции самодийцев и угров. ? Екатеринбург: УрО РАН, 1995. ? С. 50 ? 51
  8. ↑ The Rise and Fall of Alaska’s ‘Reindeer King’
  9. ↑ The Great Canadian Reindeer Project
  10. ↑ Оленеводство
  11. ↑ Вторжение в Старый Свет - Белорусская лесная газета (недаступная спасылка) . Арх?вавана з першакрын?цы 10 жн??ня 2022. Праверана 10 жн??ня 2022.
  12. ↑ Единственная в Беларуси оленеферма два года успешно развивается на Миорщине (недаступная спасылка) . Арх?вавана з першакрын?цы 18 жн??ня 2020. Праверана 10 жн??ня 2022.
  13. ↑ Пантовое оленеводство: способен ли необычный бизнес возродить деревню?
  14. ↑ Разведение благородных оленей. Оленеферма в Беларуси

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Узята з " https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Аленегадо?ля&oldid=4758325 "