Азербайджанская кухня ? нацыянальная кухня азербайджанскага народа , якая з’я?ляецца таксама кухняй народа? Азербайджана. На думку вядомага азербайджанскага кул?нара Та?ра Ам?расланава, азербайджанская кухня адна з самых старажытных ? разнастайных у свеце ^[1] . Асно?ныя кампаненты кухн? вызначаюцца прыродным? ?мовам? кра?ны: горны ? субтрап?чны кл?мат абумов?л? шырокае распа?сюджванне ? азербайджанскай кухн? баран?ны , а таксама садав?ны ? агародн?ны . Шырокае распа?сюджванне атрымал? зелян?на, спецы? ? прыправы: карыца , гваздз?к , пятрушка , кроп , чырвоны перац ? ангельскае зелле , кмен , к?нза , мята , шафран , торбах ? г. д.

Асабл?васц? азербайджанскай кухн? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Шырокае распа?сюджванне ? азербайджанскай кухн? атрымал? шашлык? ? стравы ? тандыры. ?снуюць розныя напо?, прысмак?. Адметная асабл?васць азербайжданскай кухн? ? выкарыстанне баран?ны для прыгатавання розных стра?. У меншай ступен? азербайджанцы спажываюць ялав?чыну , птушку , рыбу . ?ншая асабл?васць азербайджанскай кул?нары? ? востры смак ? непа?торны водар, як?я надаюць стравам разнастайныя спецы? ? зелян?на: горк? ? духмяны перац, баз?л?к , карыца, гваздз?к, кроп, пятрушка, к?нза, мята, кмен ? мног?я ?ншыя. Варта спын?цца на шафране ? сумах .

Шафран з’я?ляецца абавязковым кампанентам для прыгатавання шматл?к?х плова?. Сумах, як прав?ла, падаецца да розных мясных стра?. Шырока выкарысто?ваецца ? азербайджанскай кул?нары? гародн?на ( пам?доры , агурк? , баклажаны ? ?ншыя ), садав?на ( яблык? , грушы , айву , апельс?ны , л?моны ), костачкавыя ( сл?вы , алычу , абрыкосы , перс?к? ). Таксама маюцца розныя в?ды долмы з баклажана? пам?дора? ? перцу.

Некаторыя стравы азербайджанскай кухн? гатуюць у спецыяльным посудзе. Напрыклад, суп п?ц? ? у п?ц?шн?цах, пло? ? у казане, адмысловым казане з пато?шчаным дном ? адмысловым? вечкам?, у як?х змяшчаюцца распаленыя вугл?, для таго каб пло? ≪упрэва?≫ ра?намерна. Для прыгатавання кебаба ? люля-кебаба выкарысто?ваюць розныя пожагах, для першых стра? ? кубк? ? каса, для тушэння мяса ? тас ? невял?к?я рондальчык? ? ?ншае.

Пло? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Адной з найбольш вядомых стра? азербайджанскай кухн? з’я?ляецца пло? . ?снуе некальк? разнав?днасця? азербайджанскага плова ^[2] : каурма-пло? (з баран?най), туршчы-каурма-пло? (з баран?най ? к?слай садав?ной), чый-дашамя-каурма-пло? (з баран?най, гарбузом ? каштанам?), тоух-пло? (з курыцай, смажанай кавалачкам?), цярчыла-пло? (з курыцай ц? фаршаваным куранём), чыгыртма-пло? (з курыцай, зал?тай узб?тым яйкам), ф?с?нжан-пло? (з дз?чынай, арэхам?, к?слай садав?ной ? карыцай), шэшранч-пло? (яечны), сюдлу-пло? (малочны) ? шырыня-пло? (фруктовы салодк?). У адрозненне ад ?ншых кухня?, тут рыхтуюць асобна рыс ? асобна аснову плову (тару) ? мяса , садав?на ? т. д., - злучаючы усё гэта ? адной талерцы тольк? пры падачы на стол. Падача ? ежа азербайджанскага плова маюць свае традыцы? ^[3] .

Салодк?я стравы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Кул?нарыя Азербайджана багатая на ласунк?, як?я падзяляюцца на тры падгрупы ? мучныя, карамелепадобныя ? цукеркападобныя. У ?х утрымо?ваецца значная колькасць дабавак ? рэзк?х затавак: мак, арэх?, м?ндаль, кунжут, ?мб?р , кардамон , ван?л?н ? ?ншыя. Да мучных выраба? адносяцца шэкербура , пахлава , шэкер-чурэк, курабье бак?нскае, кята карабахская, мутак? шэмах?нск?я, пахлава нах?чэванская. Нацыянальныя мучныя вырабы нал?чваюць больш за 30 наймення?, прычым у кожным раёне маюцца свае адмысловыя вырабы. Асабл?вае месца займаюць шэк?нск?я прысмак?. Гэта шэк?нская пахлава, пешвенк, тэл (тэрхалва), гырмабадам, пры вытворчасц? як?х выкарысто?ваецца рысавая мука, цукар, ядра арэха?, сметанковае масла , яечныя вавёрк? ? вострыя прыправы.

У сакав?ку 2009 года кул?нары Гянджы выраб?л? цуд-пахлаву. Да?жыня гэтага кандытарскага выраба, выпечанага ? гонар свята На?руз, складала 12 метра?, а шырыня ? чатыры. Вага каля 3-х тон. Гэтыя паказчык? дазвол?л? азербайджанскай пахлаве ?сталяваць рэкорд ? трап?ць у кн?гу рэкорда? СНД. Акрамя таго, гэта выраб з пластовага тэсту прэтэндуе на месца ? Кн?зе рэкорда? Г?неса. ?ншае прызначэнне маюць шчэрбеты. У адрозненне ад таджыкск?х ? сярэднеаз?яцк?х (тут яны перш за ?сё саладосць, дэсерт), азербайджанск?я шчэрбеты ?я?ляюць сабой ахаладжальныя напо?, а таксама граць ролю п?тва, якое суправаджае пло?. У якасц? асно?нага кампанента ? ?х, акрамя фруктовых ? ягадных сока?, выкарысто?ваюцца таксама насто? ? дыстыляты араматычных частак расл?н - насенне ? т. п., а фруктовая аснова складаецца з сока? к?слай садав?ны ? ягад ^[4] .

Перал?к стра? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Холодная закуска [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Кюкю ^[5]
  • Кюкю з зелян?ны
  • Кюкю з кутума
  • Кюкю з грэцк?х арэха?
• Ф?с?нджан з лоб?а ^[6]
• Ф?с?нджан з бурако? ^[6]
• Хяфта-беджэр ^[7]

Супы ? булёны [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Арыштэ ^[8]
• Бозбаш
  • Ка?рма-бозбаш
  • Кюфта-бозбаш ^[2]
  • Парча-бозбаш ^[2]
• До?га ^[2] ? суп з сыраватк? з рысам
• Дограмадж ? суп з гародн?ны
• Дюшбара ^[9] ? суп з дробным? пельменям? (на арт. лыжцы змяшчаецца ад 08?10 пельменя?)
• Калапыр ^[10]
• Кэлэ-пача
• О?дух ^[2]
• П?ц? ^[2] ? суп з баран?ны, бульбы ? барановага гароху
• Саютма з ялав?чыны ^[11]
• Саютма з баран?ны
• Сулу х?нгал ^[12]
• Таюг шорбасы ^[13] ? курыны суп з рысам ? сухафруктам?
• Туршу-ка?рма
• Туршу-сыйыг
• Умач
• Хамрашы ^[2] ? суп з локшыны
• Хаш ? булён з ялав?чыны

Гарачыя стравы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Пло? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Г?йме-пло?
• ?лбы-пло?
• Мейве-пло?
• Парча-дошэй
• Пло?-чыхыртма
• Сабз?коурма-пло?
• Сюдлю-пло?
• Таюг-пло?
• Ф?с?нджан-пло?
• Хашдошэме-пло?
• Шээшранч-пло?
• Шырын-пло?
• Шуют-пло?

Стравы з мяса [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Алыча-коурма
• Боз коурма ^[14]
• Гызартма ^[15]
• Дана бастырмасы
• Джыз-быз ? вантробы барана, абсмаленыя з бульбай
• Далма
  • Далма з баклажана, пам?дора ? перцу (≪Бадымджан долмасы≫)
    • Далма з баклажана з рысам, гарохам ? мятай (≪Дэл?-долма≫)
  • Далма з в?награднага л?сця (≪Ярпаг долмасы≫)
  • Далма з капуснага л?сця (≪Кэлэм долмасы≫)
  • Далма з л?павага л?сця (≪П?б долмасы≫)
  • Далма з цыбул? (≪Соган долмасы≫)
  • Далма з садав?ны: айвы ? яблыка (≪Эйва долмасы≫ ? ≪Алма долмасы≫)
  • Далма агурочная (≪Х?яр долмасы≫)
• Чыхыртма
  • Г?йма-чыхыртма
  • Таюг чыхыртмасы
  • Лоб?а чыхыртмасы
• Кебаб (≪Шашлык≫) ^[2]
  • Джуджэ-кебаб
  • Картоф кебаб
  • Кебаб з гародн?ны
  • Люля-кебаб ^[2]
  • Тыке-кебаб
• Кюфта ? тэфтэл? з фаршу
  • Арзуман-кюфта ? тэфтэл? з задняй ног? барана, фаршаваных вараным яйкам ц? маслам
  • Тава кюфтас? ? ялав?чныя тэфтэл?, абсмажаныя на патэльн?
  • Тэбрызская кюфта ? тэфтэл? з баран?ны ? ялав?чыны, фаршаваныя рысам, бульбай, вараным? яйкам?, зелян?най ? гарохам
  • Ардубадская кюфта ^[16]
• Нар ка?рма
• Сабз? ка?рма ^[2]
• Тава-кебаб ^[17]
• Тэндз?р тоюг

Стравы з рыбы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Мучныя стравы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Гуймаг ? салодкая каша з абсмаленай пшан?чнай мук?
• Гюрза ? пельмен? падо?жанай формы
  • Гюрза клас?чная ^[2]
  • Гюрза круглая
  • Гюрза па-нах?чэванску
• Кутабы ? фаршаваныя аладк?
  • Кутабы з зелян?най
  • Кутабы з мясам ^[18]
  • Кутабы з трыбухам?
  • Кутабы з гарбузом
• Халва
  • Умач-халва
• Х?нкал?
  • Г?йме-х?нгал ^[2]
  • Гуру х?нгал
  • Сулу х?нгал
• Хашыль ? каша з пшан?чнай мук? з дашабам (с?роп з уваранага в?награднага соку )
• Чуду ? п?ражк? з начынкай з фаршу з ялав?чыны ? баран?ны
• Ф?рн? ? каша з рысавай мук?
• Яйма ? прэсная рысавая каша

Вегетарыянск?я стравы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Чыхыртма з баклажан
• Чыхыртма з шп?нату
• Яланчы-далма

Салодк?я стравы ? выпечка [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Бадамбуры
• Кета ? хлеб з салодкай мучной начынкай
• Курабье ? печыва з сметанковага масла з пав?длам
• Мутак? ? рагал?к? з арэхавай начынкай
• Азербайджанская пахлава
  • Бак?нская пахлава
  • Шэк?нская пахлава
• Фесел?
• Шэкербура ? салодк?я п?ражк? з арэхавай начынкай
• Шэкерчэрэк
• Набадра?-кога ? салёная булка з пластовага цеста з начынкай з рэзк?х затавак

Хлебныя вырабы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Апек
• Лаваш
• Тэндыр чэрэ?
• Фетыр
• Юха

Гл. таксама [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• В?наробства ? Азербайджане

Зноск?

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

	Азербайджанская кухня ? В?к?падручн?ку
	Азербайджанская кухня на В?к?схов?шчы

• Кухня народа? Ка?каза Арх?вавана 3 верасня 2011. (руск.)
• Рэцэпты Азербайджанскай кухн? Арх?вавана 31 снежня 2011. (руск.)
• М?льён Меню (руск.)
• Кухн? Народа? Свету Арх?вавана 6 снежня 2011. (руск.)
• Азэрбайджанская кухня (рэцэпты з фота) Арх?вавана 2 снежня 2011. (руск.)