?ранскае нагор’е
Горы Загрос , выгляд з космасу
Кра?ны	?ран   Афган?стан   Пак?стан   ?рак   Туркмен?стан
Медыяфайлы на В?к?схов?шчы

?ра?нскае наго?р’е ^[1]  ? адно з найбольшых Пярэднеаз?яцк?х нагор’я?. Знаходз?цца ? ?ране (2/3 тэрыторы?), Афган?стане , Пак?стане , часткова ? ?раку ? на по?дн? Туркмен?стана .

Плошча каля 2,7 млн км². Размешчана пам?ж Месапатамскай н?з?най на захадзе дал?най рак? ?нд на ?сходзе. Працягласць з по?начы на по?дзень 1500 км, з захаду на ?сход 2500 км. Сфарм?равалася ? межах альп?йска-г?малайскай геас?нкл?нальнай вобласц? ? вын?ку альп?йскага ? больш ранняга арагенезу. Вонкавы край створаны горным? дугам?. На по?начы яны складаюцца з гор Эльбурс (гара Дэмавенд  ? 5604 м), Туркмена-Харасанск?х , Парапам?з ? Г?ндукуш , на по?дн? ? Загрос (гара Зердкух ? 4548 м) ? Мекран , на ?сходзе ? Сулейманавы горы . Унутраная частка нагор’я, у аснове якой ляжаць палеазойск?я сярэдз?нныя мас?вы, занята ра?н?нам? ? катлав?нам?, што перамяжаюцца з сярэдневышынным? гарам? ( Сярэдне?ранск?я , Усходне-?ранск?я , Сярэднеафганск?я горы вышынёй да 1500?2500 м). Сярод пустынных унутраных ра?н?н вылучаюцца Дэштэ-Кев?р , Дэштэ-Лут , Дашты-Марго з гл?н?ста-друзавым? грунтам? ? пясчаная пустыня Рэг?стан . Радов?шчы нафты , руд каляровых метала? , каменнага вугалю , серы .

Кл?мат субтрап?чны кантынентальны, сух?. Сярэдняя тэмпература студзеня ад ?3 °C на по?начы да 13 °C на по?дн?. У л?пен? тэмпературы 25?32 °C. Ападк? ва ?нутраных раёнах да 100 мм, на па?ночных сх?лах Эльбурса да 2000 мм, на вонкавых сх?лах Сулейманавых гор 700?800 мм за год. У гарах Загрос м?жземнаморск? кл?мат з з?мовым? ападкам? да 700 мм за год.

Рэк? Г?льменд , Сеф?друд, Карун , Герыруд  ? малаводныя, выкарысто?ваюцца для арашэння. Ва ?нутранай частцы нагор’я азёры Дэр’ячэйс-Немек, Хамун .

Пераважае пустынная ? па?пустынная расл?ннасць. ?ранскае нагор’е ? ачаг фарм?равання спецыф?чнай флоры нагорных ксераф?та? ≪?ранскай фрыганы≫ ? калючага падушкападобнага хмызняку ( астрагал , акантал?мон ? ?нш.) ^[1] . На наветраных в?льготных сх?лах лясная расл?ннасць (у гарах Эльбурса ? платан , жалезнае дрэва, самшыт ? ?нш.). На ?сходн?х сх?лах гор Сулейманавы ? К?ртхар участк? саванн , рэдкалесс? ? л?стападныя лясы. У ааз?сах по?дня растуць ф?н?кавыя пальмы . Багаты жывёльны свет: леапард , буры мядзведзь , казуля , горны казёл, баран, л?с-корсак, г?ена; па?зуны (гюрза, кобры , пясчаная гадзюка); грызуны ; насякомыя ; павукападобныя ( тарантулы , каракурты , скарп?ёны ).

Зноск? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Ла?рынов?ч М. В. ?ра?нскае наго?р’е // Беларуская энцыклапедыя : У 18 т. Т. 7: Заста?ка ? Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашко? ? ?нш. ? Мн.  : БелЭн , 1998. ? Т. 7. ? С. 314. ? 10 000 экз.  ? ISBN 985-11-0035-8 . ? ISBN 985-11-0130-3 (т. 7).