?нтыфа?да (ад араб. ??????? ‎‎ ? па?станне ) ? арабск? баявы рух, ск?раваны на заняцце тэрыторы? Палесц?ны . У найбольш радыкальнай форме ? рух, як? ?мкнецца зн?шчыць дзяржаву ?зра?ль для стварэння на яе сучаснай тэрыторы? арабскай дзяржавы Палесц?на (у ?ншай ?нтэрпрэтацы? ? рух, нак?раваны на аддзяленне Палесц?нскай а?таном?? ад ?зра?ля ^{[ крын?ца? ]} ). Выключэнне складаюць Галанск?я вышын? , як?я ?дзельн?к? руху прызнаюць тэрыторыяй С?ры?.

Цяпер пад словам ≪?нтыфада≫ найчасцей разумеюць узброеную барацьбу палесц?нск?х араба? супраць ?зра?ля на занятых ?м тэрыторыях Заходняга берага рак? ?ардан ? Сектара Газа (як? ?зра?ль цалкам пак?ну? у 2005 годзе ) ^{[1] [2] [3]} . ?нтыфада стала адным з найбольш значных аспекта? араба-?зра?льскага канфл?кту ? перыяд з другой паловы 1980-х ? да цяперашняга часу.

На тэрыторы? ?зра?ля [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Звычайна вылучаюць дзве палесц?нск?я ?нтыфады: першую ? другую ( ?нтыфада Аль-Аксы ).

Першая ?нтыфада [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Пачаткам першай ?нтыфады прынята л?чыць 9 снежня 1987 года. Гэту ?нтыфаду часам таксама называюць ≪вайной камянё?≫, пакольк? ? яе пачатку палестынцы гало?ным чынам выкарысто?вал? супраць ?зра?льцян камян? ? самаробную зброю.

Аф?цыйна ?нтыфада завяршылася падп?саннем Пагаднення? у Осла пам?ж ?зра?лем ? АВП (жн?вень 1993 ), у вын?ку як?х у 1994 годзе была створана Палесц?нская нацыянальная адм?н?страцыя .

З пачатку ?нтыфады ? да падп?сання ≪пагаднення? Осла≫ заг?нул? 111 ?зра?льцян (≪ Бецэлем ≫ ^[4] ) ? звыш 2000 палестынца?; з ?х, да 1100 ? заб?ты ?зра?льцянам? ? 1000 ? у вын?ку ?нутраных канфл?кта? ( Palestinian Human Rights Monitoring Group ^[5] ) ^[6] .

Другая ?нтыфада [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Пачалася ? верасн? 2000 года. Шэраг крын?ц л?чыць, што непасрэднай нагодай для пачатку ?нтыфады паслужыла наведванне Арыэлем Шаронам Храмавай гары у ?ерусал?ме , што разглядалася к?ра?н?цтвам ?зра?ля як лег?тымны акт, пакольк?, па ?мовах м?рных пагаднення?, доступ да яе бы? адкрыты для веруючых ус?х рэл?г?й. У сувяз? з гэтым другая ?нтыфада вядомая таксама як ≪?нтыфада аль-Акса≫ (паводле назвы мячэц? , размешчанай на Храмавай гары ). Пасля наведвання Шаронам Храмавай гары пачал?ся масавыя беспарадк? сярод палестынца?. Падчас ?х прыгнечання ?зра?льцянам? заг?нула некальк? дэманстранта?, што выкл?кала эскалацыю гвалту па ?сёй кра?не. Пры гэтым, яшчэ за дзень да наведвання Шаронам Храмавай гары ? вын?ку тэракту на скрыжаванн? Нецарым бы? смяротна паранены ?зра?льск? пагран?чн?к.

Рамз? Бара?д з ≪М?жнароднага сацыял?стычнага агляду≫ (≪International Socialist Review≫) сцвярджае, што гэта ?зра?ль став?? сваёй мэтай справакаваць ?нтыфаду з мэтай згарнуць м?рны працэс ^[7] .

Шэраг ?ншых крын?ц л?чыць, што падрыхто?ка да яе вялася Арафатам загадзя, ? пачатак ?нтыфады бы? яго рашэннем.

Другая ?нтыфада фармальна не скончылася, пакольк? не было выдадзена н?якага акту аб яе спыненн?. Тым не менш найбольш вострая яе стадыя, в?даць, м?нула.

Трэцяя ?нтыфада [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У снежн? 2008, з пачаткам у сектары Газа шырокамаштабнай ваеннай аперацы? ≪Адл?ваны св?нец≫ , л?дары радыкальнага руху Хамас закл?кал? насельн?цтва ПНА да ≪трэцяй ?нтыфады≫ ^[8] .

12 снежня 2017 года палесц?нск? рух ХАМАС заяв?? пра пачатак трэцяй ?нтыфады пасля рашэння ЗША прызнаць ?ерусал?м ?зра?льскай стал?цай ^[9] .

Меркаванне некаторых ?зра?льск?х пал?тыка? пра ?нтыфаду [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У адрозненне ад шматл?к?х ?зра?льск?х пал?тыка? ? ?ншых крын?ц, М?хаэль Бен-Я?р, генеральны пракурор ?зра?ля ? 1993?1996 гг., у сва?м артыкуле апубл?каванай у ?зра?льскай ≪ Гаарэц ≫ у 2002 годзе п?са?, што: ?нтыфада ≪з’я?ляецца для палесц?нскага народа нацыянальна-вызваленчай барацьбой≫ ^[10] .

У ?раку [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Па?станне шы?та? супраць рэжыму Садама Хусейна ? 1991 годзе называецца ≪?нтыфадай Шаабан?я≫.

У 2004 годзе радыкальны шы?цк? л?дар Муктада ас-Садр арган?зава? па?станне сва?х паслядо?н?ка? супраць амерыканскага ?варвання ? ?рак , якое ён назва? ≪?ракскай ?нтыфадай≫.

?ншыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

?нтыфадам? называюцца таксама масавыя выступленн? сун?та? у ?раку супраць праамерыканскай шы?цкай дыктатуры.

Зноск?

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Kurz, Anat. The Palestinian Uprisings: War with Israel, War at Home . ? Tel Aviv: Institute for National Security Studies, Memorandum No. 98, April 2009. ? 104 p. ? ISBN 978-965-7425-10-7 . Арх?вавана 19 красав?ка 2009.
• ?нтыфада Арх?вавана 30 верасня 2007. (пункт гледжання партала ХАМАСа на падзе? ≪першай ?нтыфады≫)