한국   대만   중국   일본 
К?тайск? жывап?с ? В?к?педыя

К?тайск? жывап?с або Гохуа ( к?т. трад. 中????? )?? тэрм?н для абазначэння традыцыйнага к?тайскага жывап?су з традыцыйным выкарыстаннем матэрыяла? ? ?нструмента?.

Анан?м XII стагоддзя. Птушк? ? кветк?

Назва ≪гохуа≫ (≪ жывап?с нашай кра?ны ≫) узн?кла тольк? на зломе XIX?XX стагоддзя? як проц?паста?ленне назве Сиянхуа (≪ заморск? ≫). Ёсць яшчэ адна адзнака жывап?су па тэхн?цы выканання?? Шуймохуа (гэта значыць жывап?с чорнай тушшу, уласц?вы К?таю) ? Юхуа (заморск? жывап?с алейным? фарбам?). У К?та? ? XX?XXI стагоддз? было су?снаванне абедзвюх разнав?днасця? жывап?су. Ёсць майстры, як?я прытрымл?ваюцца традыцыйных матэрыяла? ? тэхн?к? ( Сюй Бэйхун , 1885?1953, Хун ?   (укр.) ? ?нш.) ? тыя, што перайшл? на алейныя фарбы. Да XX стагоддзя Гохуа прайшо? до?г? шлях разв?цця. У к?тайск?м жывап?су ёсць ? стэнап?с (фрэск?), ? жывап?с на рэчах хатняга ?жытку (к?тайск?я шырмы, вееры ? г. д.).

?нструменты ? ?мо?насц?

прав?ць
 
Чэн ?чжоу   (яп.) . Летн? ветрык. Калекцыя Хашымота

У Гохуа ёсць свае традыцыйныя умо?насц?, як у заходн?м балеце ц? пек?нскай оперы   (укр.) . Так, носьб?там колеру выступае асабл?вы тып тушы?? так званая к?тайская туш . Расцёртая ? пудру ? разведзеная вадой, туш дае шмат адцення? чорнага?? ад самага слабога шэрага да вугальна-чорнага. Слабыя адценн? шэрага выкарысто?ваюцца для ?мо?най адзнак? перспектывы   (укр.) , бо Гохуа не ?ласц?вая перспектыва ?тальянскага ?зору. Умо?насць распа?сюджана ? на шматколернасць. Уся разнастайнасць колера? зведзена ? прамежак ад самага слабога шэрага да вугальна-чорнага. А ?жо ?я?ленне гледача дапамагае здагадацца, што чорнае л?сце?? зялёнае, шэрыя кветк??? ружовыя ? чырвоныя ? таму падобнае. Ц?кавай асабл?васцю было выкарыстанне нязвыклых для Е?ропы фармата??? вузк?х ? падо?жаных, вертыкальных або гарызантальных, а таксама скрутка? з панарамным? в?дам?. Ёсць ? выкарыстанне розных колера? накшталт акварэл?.

Яшчэ адной умо?насцю Гохуа выступае акты?нае выкарыстанне мастацкай пустэчы   (англ.) ? фрагментарнасц? . Для намёку на выяву вясновых кветак дз?кай чырвонай сл?вы было не абавязковым маляваць усё дрэва. Было дастаткова даць тольк? адну гал?нку з адз?нкавым? кветкам? ? бутонам?.

Амаль абавязковым? был? надп?сы ?ерогл?фам? . Надп?с часта ме? вершаваную форму. На карц?не став??ся ? подп?с майстра, але асабл?вай, асаб?стай пячаткай ? ? кантраст з чорнай тушшу?? чырвонай фарбай.

Асновай для Гохуа выступал? шо?к , бава?няная або пяньковая ткан?на, ? адмысловая папера. Пэндзл? раб?л? з бамбука ? по?сц? жывёл.

Жанравая разнастайнасць

прав?ць

Гохуа ?ласц?вая жанравая разнастайнасць, як ? жывап?су ?тал?? ц? Н?дэрланда? XVII?XVIII стагоддзя?.

Але ёсць ? свае адрозненн??? асабл?выя жанры тыпу ≪ Кветк? ? птушк? ≫ ? г. д.

Пейзаж у традыцыйным к?тайск?м жывап?су

прав?ць
 
Ма Юань (1160?1225). ≪Горнай сцежкай вясной≫, Нацыянальны палац-музей, Тайбэй .

Як самастойны жанр жывап?су пейзаж па?ста? у сярэднявечным К?та? ? VI стагоддз? нашай эры. Прырода, па ?я?ленн? к?тайца?, была ?васабленнем светабудовы, сусветнага закона даа. У жывап?се гэта адб?лася стварэннем карц?н тыпу ≪ шань-шуй ≫(≪горы-вадаёмы≫). Панарамныя карц?ны напо?нены скалам? ? гарам?, ахутаным? аблокам?, туманам?, скрозь як?я ледзь прыкметныя лясы, чалавечыя дамы, лодк? ? да таго падобнае. Падобныя выявы свабодна цякл? скруткам. ? ?х абмяжо?вала тольк? да?жыня скрутка. С?мвал?чныя значэнн? атрымал? ? некаторыя расл?ны, асабл?ва бамбук , дз?к? банан , хвоя , мясцовая дз?кая сл?ва ≪мейхуа≫. Адлюстраванне гэтых расл?н было так?м частым, што стала канан?чным ? дажыла да XXI стагоддзя . Своеасабл?ва адна?лял? пейзажысты ? перспектыву?? згасаннем фарбы на далёк?х участках плана?, як? быццам танул? у тумане, в?льготным паветры. Выявы дапа?нял? вершы ? кал?граф?я .

З’яв?л?ся ? выдатныя майстры пейзажнага жанру?? мастак Го С? ( XI стагоддзе ), Ся Гуй , Ма Юань (на мяжы XII?XIII стагоддзя?). Ун?кальныя карц?ны ствары? Цуй Бо   (укр.) , заф?ксава?шы стан прыроды ? перыяды тайфуна? ? непагадз? (≪ Бамбук ? чапля ? тайфун   (укр.) ≫, канец XI стагоддзя). Е?рапейск? жывап?с дасягне аналаг?чнага мастацкага ?зро?ню тольк? праз восем стагоддзя?.

Легендарны пачатак жанру ≪Кветк? ? птушк?≫

прав?ць

Мастак? традыцыйнага к?тайскага жывап?су да?но звярнул?ся да выя? жывёл, насякомых ? птушак. Яны знойдзены яшчэ на чарапках старада?няй керам?к? падчас археалаг?чных раскопак. Пасля ? мастацтве сфармава?ся асобны жанр ≪ Кветк? ? птушк? ≫, як? злучы? выявы птушак ? расл?н, расл?н ? насякомых ? да таго падобнае.

З’я?ленне жанру датуюць дзясятым стагоддзем нашай эры [1] . К?тай таго часу?? кангламерат здробненых дзяржа?ных утварэння?. Верхн? ? сярэдн? ?частк? рак? Янцзы дзяржавы кантралявал?ся Ранняй Шу ? Позняя Шу [1] . У кра? зялёных сх?ла? ? жы? мастак Хуан Цюань . Менав?та яго л?чаць заснавальн?кам жанру ≪Кветк? ? птушк?≫. Паводле падання, у двор ?мператара Гуанчжэн   (укр.) прывезл? ? падарунак шэсць жура?лё?   (укр.) . Птушк? так спадабал?ся цару, што ён загада? мастаку намаляваць ?х на сцяне. Мастак настольк? добра прайгра? птушак у сценап?се , што з тых часо? зала атрымала назву ≪Шасц? жура?лё?≫. Зразумела, што па-майстэрску ?знав?ць жывёл мастаку дапамагл? да?н?я наз?ранн? за птушкам? ? жывёлам? ? высокая адоранасць. Выкана? ён ? ?ншыя замовы ?ладальн?ка, адна з як?х (таксама сценап?с ) атрымала назву ≪Птушк? ? кветк? ? чатыры пары года≫. Ун?кальны характар мела ? захаваная славутасць пачатковага перыяду жанру ≪Кветк? ? птушк?≫, вядомая пад назвай ≪Рэдк?я птушк?≫, хоць там пададзены не тольк? птушк?. На невял?к?м кавалачку шо?ку мастак вадзяным? фарбам? размясц?? малюнак дваццац? чатырох птушак, насякомых ? па?зуно?. Карц?на, створаная мастаком, якая пазней патрап?ла ? зборы музея Гугун у Пек?не , не мела ярка прайгранага сюжэту. Яе змест часткова патлумачы? надп?с, як? сведчы? аб прызначэнн? карц?ны. Апошняя пав?нна была быць навучальным дапаможн?кам для сына, якога бацька рыхтава? для спецыяльнасц? мастака .

Жанр ≪Кветк? ? птушк?≫ не зн?к ? за стагоддз?. У яго было мноства прых?льн?ка?, нават кал? дзяржавы Ранняя Шу ? Позняя Шу зн?кл?, ? ён дажы? да XXI стагоддзя. Сыны Хуан Цюаня?? Хуан Цзюйцай   (укр.) ? Хуан Цзюйбаа   (ВД) атрымал? ? спадчыну прафес?ю бацьк? ? таксама працавал? ? жанры ≪Кветк? ? птушк?≫. Разам з бацькам ?х л?чаць першым? мастакам? гэтага жанру [1] .

Найбольш вядомым? старажытным? к?тайск?м? мастакам? жанру ≪ Кветк? ? птушк? ≫ был? Хань Хуан   (руск.) , Му Цы , Хуан Цюань (900?965), Сюй С? , Чжаа Чан   (руск.) , Сюй Вэй   (руск.) ? Чэнь Чунь .

С?мвал?зм выя?

прав?ць

Складаная ?ерарх?я свядомасц? эпох? сярэднявечча пры?несла ? выявы жывёл ? расл?н ?ласныя карэктывы. Узн?кае ?я?ленне аб падвойным-патройным змесце намаляванага на карц?не. Частка расл?н ? жывёл пераводз?цца ? ≪высакародныя≫ выявы у адрозненне ад ?ншых. Так, да ≪чатырох высакародных кветак≫ к?тайцы аднесл? ?

У адпаведнасц? з гэтай ?ерарх?яй працуюць ? мастак?. Манах-мастак Цзюэ ?нь сцвярджа?: ≪кал? я ? радасц??? малюю арх?дэ?, кал? я сумую?? малюю бамбук (як успам?н аб устойл?васц? ? цярпенн?)≫ (Завадская, 1975). Бо кожная з азначаных расл?н пачынае надзяляцца схаваным, с?мвал?чным значэннем. Арх?дэю стал? л?чыць с?мвалам чысц?н? ? высакароднасц?, бамбук як с?мвал ? ?спам?н аб устойл?васц? ? цярпенн?.

Асабл?вую папулярнасць набыл? кветк? дз?кай сл?вы мэйхуа. Сл?ва з к?слым? ? неядомым? пладам?, якая мела жо?тыя, белыя або чырвоныя кветк?, зацв?тала першай па адыходзе з?мы ? м?жвол? стала яшчэ ? с?мвалам вясны , с?мвалам адраджэння прыроды пасля з?мы . Цв?ценне дз?кай сл?вы мэйхуа зб?рала цэлыя пасел?шчы на неаф?цыйныя ?рачыстасц? з нагоды вясны. Дз?кая сл?ва мэйхуа з чырвоным? кветкам??? папулярны персанаж мног?х карц?н к?тайск?х майстро? на працягу некальк?х стагоддзя?.

Узоры

прав?ць

Гохуа ? постмадэрн?зм

прав?ць

Гохуа (к?тайск? жывап?с) да?но перасёк межы К?тая. Яго стагоддзям? вывоз?л? ? Япон?ю , дзе ён атрыма? сваё разв?ццё ? нацыянальную, японскую афарбо?ку.

Узоры к?тайскага жывап?су масава вывоз?л?ся ? Заходнюю Е?ропу з XIX стагоддзя. Свой уплы? аказа? к?тайск? жывап?с ? на майстро? постмадэрн?зму . Агрэс??ны ? некальк? усёпаглынальны постмадэрн?зм забра? у свой рэпертуар ? незвычайны фармат палотна?, ? фрагментарную падачу рэча?, ? мастацкую пустэчу, ? ствары? свае ?зоры абстракцыян?зму .

К?тайск? жывап?с Гохуа да?но прадмет калекцыянавання буйным? музеям? свету. Яго ?зоры маюць музе? К?тая , Япон?? , ЗША , Францы? , Укра?ны , Рас?? ? т. д.

Адным з самых вядомых прадста?н?ко? гохуа з’я?ляецца Чжан Дацянь . Сярод сучасных прадста?н?ко? карыстаецца прызнаннем Гу ?нчжы ( к?т. : ??之 , Ван ?гуан   (укр.) ? ?ншыя.

Крын?цы

прав?ць
  1. а б в Арх?вована коп?я . Арх?вавана з першакрын?цы 4 Березня 2014. Праверана 23 Лютого 2014.

Л?таратура

прав?ць
  • Энциклопедия для детей. Т. 7. Искусство. Ч.1?? Э68 2-е изд., испр. / Глав. ред. М.?Д.?Аксёнова.?? М.?: Аванта+, 1998.?? 688 с.?: ил.

Спасылк?

прав?ць