Л?тара лац?нк? A з умля?там  /  трэмай
Aa
Выява
?   A A A A A A Æ C E   ?
Зьвестк?
Тып	пашыраная лац?нская л?тара, альфабэтны ;
Гук	[ ? ], [ æ ]
Кадаваньне
Назва ? Юн?кодзе	latin capital letter a with diaeresis latin small letter a with diaeresis
Юн?код	A: U+00C4 a: U+00E4
HTML	A?: &#196, &#xc4 a?: &#228, &#xe4
UTF-16	A?: 0xC4 a?: 0xE4
URL-код	A: %C3%84 a: %C3%A4
Мнэмон?ка	A: &Auml a: &auml
L A Τ Ε Χ	A: \ddot A a: \ddot a
Разьв?цьцё
A a + A a
усе сымбал?  · лац?нка  · к?рыл?ца  · грэцк?я  · дыякрытык?  · валюты  · дапамога

A , a ( a з умля??там  /   трэ?май ; курс??: A a ) ? л?тара пашыранай лац?нк? . Выкарысто?ваецца ? германск?х мовах : нямецкай ^[1] ? швэдзкай ^[2] , ? ? некаторых ?ншых мовах: ф?нскай ^[3] , эстонскай ^[4] , славацкай ^[5] , казаскай ^[6] .

Часьцей за ?сё пазначае гук? [ ? ] або [ æ ], утвараецца з лац?нскай л?тары A a ? умля?ту альбо трэмы ( ?? ).

Як самастойная л?тара [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Л?тара A сустракаецца як самастойная л?тара ? ф?нск?м , швэдзк?м , скольт-саамск?м , карэльск?м , эстонск?м , люксэмбурск?м , па?ночнафрыск?м , сатэрляндзк?м , эм?л?яна-раманьёльск?м , ротуманск?м , славацк?м , татарск?м , казаск?м , гагавуск?м , нямецк?м ? туркмэнск?м альфабэтах, дзе яна ?я?ляе галосны гук . У ф?нскай, казаскай, туркмэнскай ? татарскай гэта за?сёды [ æ ]; у швэдзкай ? эстонскай рэ??янальныя адрозьненьн?, а таксама станов?шча л?тары ? слове дапускаюць альбо [æ], альбо [ ? ]. У нямецкай ? славацкай мовах A расшыфро?ваецца як [?] (або арха?чнае, але прав?льнае [æ]). У лац?н?зацы? нанк?нскай мандарынскай мовы A расшыфро?ваецца як [?].

У скандына?ск?х кра?нах галосны гук [æ] першапачаткова зап?сва?ся як ≪ Æ ≫, кал? хрысьц?ян?зацыя прывяла да таго, што былыя в?к?нг? пачал? выкарысто?ваць лац?нск? альфабэт прыкладна ? 1100 годзе нашай эры. Л?тара A ?зьн?кла ? нямецкай, а затым ? ? швэдзкай мове ? вын?ку першапачатковага нап?саньня л?тары E ? AE па-над л?тарай A, якая з часам спрасьц?лася да дзьвюх кропак. У ?сьляндзк?м, фарэрск?м, дацк?м ? нарвэск?м альфабэтах ≪Æ≫ па-ранейшаму выкарысто?ваецца замест A .

Ф?нская мова выкарысто?вала швэдзк? альфабэт на працягу 700 гадо?, пакуль Ф?нляндыя была часткай Швэцы? . Хоць ?дэ? германскага ?мля?та ? ф?нскай мове не ?снуе, фанэма /æ/ ?снуе. Эстонская мова набыла гэтую л?тару дзякуючы шырокаму знаёмству зь нямецкай мовай, у тым л?ку зь н?жненямецкай на працягу стагодзьдзя? эфэкты?нага к?раваньня прыбалтыйск?х немца? , ? са швэдзкай мовай на працягу 160 гадо? ?снаваньня Эстон?? ? складзе Швэдзкае ?мпэры? да 1721 году.

Л?тара таксама выкарысто?ваецца ? некаторых альфабэтах цыганскае мовы .

Казаская мова [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У казаскай лац?нцы ?зору 2021 году л?тара A выкарысто?ваецца для лац?н?зацы? л?тары шва ( ? ? ) ^[6] . Абазначае гук [ æ ].

Нямецкая мова [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Глядз?це таксама: Нямецк? альфабэт

У нямецкай мове A уя?ляе сабой умля?т-форму [ aː ] ([ a ] у каротк?м выглядзе), у вын?ку чаго атрымл?ваецца [ ?ː ] (або [ eː ] для мног?х разма?лялых) у выпадку до?гага [aː] ? [?ː] у выпадку кароткага [a]. Па-нямецку л?тара называецца A (выма?ляецца як [?ː]) альбо Umlaut-A (умля?т-A).

У нямецк?х сло?н?ках л?тара адпавядае A, а ? нямецк?х тэлефонных даведн?ках л?тара адпавядае AE. Л?тара таксама сустракаецца ? некаторых мовах, як?я прынял? нямецк?я назвы або варыянты нап?саньня, але не зья?ляецца часткай альфабэта? гэтых мова?. Няда?на яна была ?ведзена ? ольстэрска-шатляндзкае п?сьмо Адраджэньня .

Эм?льяна-раманьёльск?я дыялекты [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У эм?льяна-раманьёльск?х дыялектах A выкарысто?ваецца для абазначэньня [ æ ], як? сустракаецца ? некаторых эм?льянск?х дыялектах, напрыклад, у балёнск?м ban [ b æ ŋ ] ≪добры, шчасны≫ ? ?ant [ z æ ŋ t ] ≪людз?≫.

Крын?цы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Вонкавыя спасылк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• Вял?кая й маленькая л?тары на сайце Scriptsource.org  (анг.)