Шляхецк?я прыв?ле?

Шляхе?цк?я прыв?ле?? ? правы, што надавал?ся польскай ? л?то?скай шляхце манархам? пам?ж XIII ? XVI стагодзьдзям?.

Да найважнейшых шляхецк?х прыв?ляе? можна зал?чыць:

Дата	Горад	Нада?ца	Правы
5 тра?ня 1228	Ценя	Уладз?сла? III Лясканог?	Прыв?лей зь Цен? для Малой Польшчы : пацьверджаньне фэадальнага падзелу ; першы вядомы земск? прыв?лей для польскага рыцарства ? захаваньне право? слушных ? годных ад рады б?скупа? ? барона?… выключаючы ?ц?ск? ? неналежныя падатк?.
1 верасьня 1291	Лютам?шль	Вацла? II	Прыв?лей лютамыск? для Малой Польшчы : к?ра?н?цтва для жыхаро? гораду; аплата для рыцара?; ненакладаньне новых падатка?.
1355	Буда	Людв?к I Вял?к?	Прыв?лей будз?нск? ? за прызнаньне ? якасьц? спадкаемцы: адмена стану ; ?знагароджаньне для замежных экспэдыцый.
17 верасьня 1374 (1381 для духо?ных)	Кошыцэ	Людв?к I Вял?к?	Прыв?лей кошыцк? ? умацаваньне пазыцы? шляхты; азначэньне галасо? шляхты; прызначэньне максымальнага падатку 2 гроша з поля; кароль абавязва?ся выкупаць шляхту зь нявол?; пастано?лена, што ?рад ня будзе складацца з чужынца?. на?замен на гэта адна зь яго дачок пав?нна была засядаць на польск?м троне.
1387	В?льня	Уладысла? II Ягайла	Для катал?цк?х баяра? Л?твы: гарантыя спадчыннай уласнасьц? на зямлю; вызваленьне ад асаб?стых карале?ск?х пав?ннасьця?.
1388	Пётрка?	Уладысла? II Ягайла	Пацьвярджэньне папярэдн?х ; 3 гры?ны за адыход у выправе загран?чнай.
23 л?пеня 1422	Чэрв?нск	Уладысла? II Ягайла	Прыв?лей чэрв?нск? ? за ?дзел у вайне з крыжакам? : недатыкальнасьць маёмасьц? без судовага выраку; кароль ня можа б?ць манэты бяз згоды карале?скай рады; суды судзяць паводле п?сьмовага права; н?хто ня будзе сядзець адначасова старастай ? судзьдзё? земск?м (падзел выкана?чай ? судовай улада?).
28 кастрычн?ка 1423	Варта	Уладысла? II Ягайла	Статут варцк? ? за трон для патомка?: шляхта магля зьняць ≪нарав?стых ? бескарысных≫ солтыса? ; абмежаваньне суходу сяляна? зь зямл?; таксы ваяводзк?я ? цэны рамесьн?цк?х прадукта? ?сталё?вал?ся ваяводай.
4 сакав?ка 1430 i 9 студзеня 1433 (25 красав?ка 1425)	Едльня ? Крака? ( Брэст Куя?ск? )	Уладысла? II Ягайла	Прыв?лей едльнска-крака?ск? ? ме? на мэце прада?жэньне панаваньня дынасты? Ягелона? у Рэчы Паспал?тай: асаб?стая недатыкальнасьць без выраку суда ( neminem captivabimus nisi iure victum ); польскае права на земл? руск?я ; тольк? шляхц?ц мог стаць царко?ным сано?н?кам; (першапачаткова кароль не прыня? брэсцк? прыв?лей).
1454	Цэрэкв?ца	Каз?мер IV Ягелончык	Прыв?лей цэрэкв?цк? . За ?дзел шляхты ? вайне трынаццац?гадовай вайне для Вял?кай Польшчы: нескл?каньне паспал?тага рушэньня, не накладаньне новых падатка? ? новых право? бяз згоды сэйм?ка?; павел?чэньне кары за ?цёк? зь вёск?; санкцыянаваньне прагматык? дзяржа?ных зямельных судо?; ануляваны.
1454	Нешава	Каз?мер IV Ягелончык	разам з папярэдн?м гэта Прыв?лей цэрекв?цка-няша?ск? ? За ?дзел шляхты ? вайне трынаццац?гадовай вайне для Вял?кай Польшчы (12 л?стапада) ? Малой Польшчы (11-12 л?стапада): нескл?каньне паспал?тага рушэньня, е накладаньне новых падатка? ? новых право? бяз згоды сэйм?ка?; павел?чэньне кары за ?цёк? зь вёск?.
1456	Корчын	Каз?мер IV Ягелончык	Магчымасьц? дадзенай зямл? мець голас у справе лёсу той зямл?.
27 л?тага 1493	Пётрка?	Ян I Ольбрахт	Узмацненьне кары адносна злачынца?; забароны ?мяшальн?цтва касьцёлу ? сьвецк?я суды; двухпалатны сэйм; селян?н мог сысьц? зь вёск? тольк? пасьля выкананьня ?с?х пав?ннасьця? адносна пана; пацьверджаньне ?с?х прыв?лея?.
26 тра?ня 1496	Пётрка?	Ян I Ольбрахт	прыв?лей пётрко?ск? з 1496 году ? за ?дзел шляхты ? выправе на Малдав?ю : адсутнасьць мыты на тавары для сябе ц? сва?х прамысловых тавара?; тольк? адз?н селян?н мог сысьц? зь вёску на працягу году; забарона купляць зямлю гараджанам; таксы ваяводзк?я на гарадзк?я тавары.
25 кастрычн?ка 1501	Мельн?к	Аляксандар Ягелончык	Прыв?лей мельн?цк? ? уся ?лада ? руках сэнатара?, кароль тольк? старшыня Сэнату ; не выкананьне каралём пастанова? сэнату вяло да пазба?леньня манарха пасады.
1504	Пётрка?	Аляксандар Ягелончык	кантроль сэнату ? сэйму над надаваньнем кароны; акрэсьл?ваньне арган?зацы? ? кампэтэнцы? найвышэйшага пасад каронных ? дворск?х, так званых м?н?стра? (маршалка?, падскарб?я? ? канцлера?); забарона наданьня дзьвух ? больш пасада?.
1505	Радам	Аляксандар Ягелончык	Канстытуцыя nihil novi ( н?чога новага ) ? новыя законы тольк? са згоды сэнату; ануляваньне прыв?лею 1501 году; гарантыя свабоднага выбару судовых урадн?ка?; непадпарадкаваньне сьвецк?х спра? пад духо?ны трыбунал; забарона ?воду мыт прыватных.
1518	Торунь	Жыг?монт I Стары	Кароль адрокся судз?ць справы пам?ж панам? сьвецк?м? ? духавенствам, ды ?х падданным?.
1520	Быдгашч	Жыг?монт I Стары	Адносна вайны з Ордэнам: паншчына м?н?мум адз?н дзень у тыдзень; свабода суднаходзтва па В?сьле ; абмежаваньне право? гарадзк?х судо?, кал? справа тычыцца шляхц?ца.
1538		Жыг?монт I Стары	Забарона каралю звальняць шляхту з ураду.

Вонкавыя спасылк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]