Шварн

	Шварн ; лац. ?varn
	Шварн (уя?ны партрэт). М. Барв?цк?, 1908 г.
4-ы вял?к? князь л?то?ск?
	1267 ? 1270
Князь холмск? ? гал?цк?
	1264 ? 1270
Асаб?стыя зьвестк?
Нарадз??ся	каля 1230 ,
Памёр	каля 1270 ,
Дынастыя	Раманав?чы
Бацька	Дан??л Гал?цк?
Мац?	Ганна На?гародзкая (пам. да 1252), дачка Мсьц?слава ?датнага

Шварн (1230-я ? 1270) ? вял?к? князь л?то?ск? (1267?1270), князь гал?цк? (1264?1270). Малодшы сын гал?цка-валынскага князя Дан?лы Раманав?ча .

?мя [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Дасьледн?к? адзначаюць незвычайнасьць ?мя Шварн для Рурыкав?ча? ^[2]^[3]. Разам з тым, у ?пацье?ск?м летап?се ?пам?наецца к?е?ск? ваявода Шварн, як? жы? у XII стагодзьдз? ?, магчыма, паходз?? з Но?гараду ^[4].

Няма адз?нага меркаваньня пра паходжаньне ?мя. Г?сторык-слав?ст Марфа Шчэпк?на меркавала, што Шварн ? гэта гал?цка-валынская форма лац?нскага ?мя Севярын ^[5]. Таксама ?снуе вэрс?я пра стараславянскае паходжаньне Шварну як варыянту ?мя Сварам?р ^[6]^[7], корань якога паходз?ць ад праславянскага слова, што азначае сварку, разлад або калатнечу ( чэскае ? славацкае svar ? 'сварка, разлад'). Б?зантыйск? г?сторык Агаф? М?рынейск? ?пам?нае ? сваёй працы ≪Пра валадараньне Юстын?яна≫ славянскага во?на на ?мя Сварун, як? праслав??ся ? вайне 555?556 гадо? супраць па?станца?-м?с?м?яна? на Ка?казе ^[8]. Апроч таго, у заходнеславянск?х мовах , напрыклад чэскай ? славацкай, ёсьць слова ?varny у значэньн? 'прыгожы, ладны', але асаб?стых ?мёна? з падобным коранем не сустракаецца ^[9].

Формы ?мя князя ? г?старычных крын?цах: Шеварно (1256 год), Шьварно (1262 год), Шварно (1255, 1258, 1264 ? 1268 гады) ^[10], Swarno (польская хрон?ка) ^[3].

Б?яграф?я [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Каля 1253 ^[1] ажан??ся з дачкой М?ндо?га , а ?жо ? 1255 годзе бра? удзел у яго выправе на Любл?н .

У 1256 разам з бацькам, братам? Раманам ? Львом , ва?кавыск?м князем Глебам ? сьв?слацк?м князям ?зяславам хадз?? на яцьвяга? . Бра? удзел у выправах Дан?лы супраць гарадо?, што прызнал? татарскую ?ладу.

Позна ?весну 1262 году бра? удзел у выправе М?ндо?га на Мазов?ю . Па захопе Плоцку яны аблажыл? ? Яздаве пад Варшавай мазавецкага князя Земав?та з сынам Конрадам . У вын?ку здрады Язда? захап?л? войск? М?ндо?га ? Шварна, у час штурму заг?ну? Земав?т, а Конрад трап?? у палон. Паводле адной з вэрс?я?, Шварн уласнаруч адсек галаву Земав?ту, свайму швагру, як? трап?? да яго ? палон, але гэта вельм? мала?маверна. Мазавецкае рыцарства наладз?ла пагоню, але пацярпела паразу ад войска? М?ндо?га ? Шварна пад Длугасёдлам? 5 жн??ня 1262 году.

У 1264 годзе па сьмерц? бацьк? атрыма? Усходнюю Гал?чыну з Гал?чам , Забужжам з Белзам , Чэрвенам , Холмам , Мельн?кам ? Дараг?чынам . У тым жа годзе разам зь дзядзькам Вас?лькам дапамог Войшалку вярнуць уладу ? Л?тве , заваяваць Нальшаны ? Дзяволтву , адпомсьц?ць ворагам. Па гэтым на чале ?ласных войска? ? войска? ВКЛ учын?? напад на Малую Польшчу , але Балясла? Сарамл?вы ? адказ парабава? уладаньн? Шварн ? нанёс паразу яго пагоне пад Бранскам , гэта пах?снула пазыцы? Шварна ? Гал?цка-Валынск?м княстве на карысьць яго брата ? канкурэнта Льва .

У 1266 годзе войска Шварна з падмацаваньнем з аддзела? ВКЛ ? татара? напала на Сандам?ршчыну , але яго разьб?? Балясла? Срамл?вы 18 л?пеня 1266 году ? б?тве пад Зав?хостам , бо не дачака?ся валынск?х падмацаваньня? ад свайго дзядзьк? Вас?льк? ? напа? на паляка? першым, за гэта Вас?лька ? нарака? яму.

У 1267 атрыма? ад Войшалка вел?какняскую ?ладу ? ВКЛ ^[11].

У 1270 годзе памёр не пак?ну?шы нашчадка?. Паводле ?ншых зьвестак, заг?ну? у б?тве з войскам? брата Льва на раце Ясельдзе . Спачы? у Холме.

Папярэдн?к Войшалк	Вял?к? князь л?то?ск? 1267?1270	Наступн?к Трайдзень

Крын?цы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

^ ^а ^б ВКЛ. Энцыкл . ? Мн. : 2005 Т. 2. С. 755.
^ Войтович Л. В. Княжа доба: Портрети ел?ти. ? Б?ла Церква, 2006. С. 27.
^ ^а ^б Домбровский Д. Генеалогия Мстиславичей: Первые поколения (до начала XIV в.). ? СПб., 2015. С. 395.
^ Литвина А. Ф., Успенский Ф. Б. Выбор имени у русских князей в X?XVI вв. Династическая история сквозь призму антропонимики. ? М., 2006. С. 375?378.
^ Щепкина М. В. О происхождении Успенского сборника // Древнерусское искусство. Рукописная книга. ? М., 1972. С. 70.
^ Гедеонов С. А. Варяги и Русь. ? М., 2004. С. 208.
^ Curtin J. The Mongols in Russia. ? Boston, 1908. P. 327.
^ Агафий Миринейский. О царствовании Юстиниана / Пер. М. В. Левченко. ? М., 1996. С. 152.
^ Литвина А. Ф., Успенский Ф. Б. Выбор имени у русских князей в X?XVI вв. Династическая история сквозь призму антропонимики. ? М., 2006. С. 374, 379.
^ Урбан П. Старажытныя л?цьв?ны: мова, паходжаньне, этн?чная прыналежнасьць . ? Менск : 2001. С. 207.
^ Арло? У. Кра?на Беларусь. Вял?кае Княства Л?то?скае . ? KALLIGRAM, 2012. С. 38.

Л?таратура [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Арло? У. , Герас?мов?ч З. Кра?на Беларусь. Вял?кае Княства Л?то?скае / Рэц. А. Грыцкев?ч , У. Ляхо?ск? ; рэд. З. Санько ; картограф В. Цемуша? . ? KALLIGRAM, spol s r.o., 2012. ? 400 с. : ?л. ISBN 978-985-6919-82-7 .
Вял?кае княства Л?то?скае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашко? ? ?нш. ? Мн. : Беларуская Энцыклапедыя, 2005. ? Т. 2: Кадэцк? корпус ? Яцкев?ч. ? 788 с. ? ISBN 985-11-0378-0
Урбан П. Старажытныя л?цьв?ны: мова, паходжаньне, этн?чная прыналежнасьць . ? Менск : Тэхналог?я, 2001. ? 216 с. ? 500 ас. ? ISBN 978-985-458-050-4

[evkl-1] а ^б ВКЛ. Энцыкл . ? Мн. : 2005 Т. 2. С. 755.

[2] Войтович Л. В. Княжа доба: Портрети ел?ти. ? Б?ла Церква, 2006. С. 27.

[Dambrouski-2015-395-3] а ^б Домбровский Д. Генеалогия Мстиславичей: Первые поколения (до начала XIV в.). ? СПб., 2015. С. 395.

[4] Литвина А. Ф., Успенский Ф. Б. Выбор имени у русских князей в X?XVI вв. Династическая история сквозь призму антропонимики. ? М., 2006. С. 375?378.

[5] Щепкина М. В. О происхождении Успенского сборника // Древнерусское искусство. Рукописная книга. ? М., 1972. С. 70.

[6] Гедеонов С. А. Варяги и Русь. ? М., 2004. С. 208.

[7] Curtin J. The Mongols in Russia. ? Boston, 1908. P. 327.

[8] Агафий Миринейский. О царствовании Юстиниана / Пер. М. В. Левченко. ? М., 1996. С. 152.

[9] Литвина А. Ф., Успенский Ф. Б. Выбор имени у русских князей в X?XVI вв. Династическая история сквозь призму антропонимики. ? М., 2006. С. 374, 379.

[10] Урбан П. Старажытныя л?цьв?ны: мова, паходжаньне, этн?чная прыналежнасьць . ? Менск : 2001. С. 207.

[11] Арло? У. Кра?на Беларусь. Вял?кае Княства Л?то?скае . ? KALLIGRAM, 2012. С. 38.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]