Сьп?с аб’екта? Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ? Польшчы

Зьвестк? зь В?к?пэды? ? вольнай энцыкляпэды?

Сьп?с Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ? Польскай Рэспубл?цы складаецца з 14 аб’екта? (на 2013 рок), што складае 1,43% ад агульнае колькасьц? (981 на 2013 [1] ). 13 аб’екта? уключаныя ? сьп?с з культурных крытэра?, прычым два зь ?х прызнаныя шэдэ?рам? чалавечага ген?ю ( крытэр i), а яшчэ 1 аб’ект улучаны па прыродных крытэрах ? прызнаны прыродным фэномэнам выключнай прыгажосьц? ? эстэтычнай важнасьц? (крытэр vii).

Акрамя гэтага, па стане на 2012 рок, яшчэ 5 аб’екта? на тэрыторы? Польшчы знаходзяцца ? л?ку кандыдата? на ?ключэньне ? сьп?с сусьветнай спадчыны [2] . Польская Народная Рэспубл?ка ратыф?кавала Канвэнцыю пра ахову сусьветнай культурнай ? прыроднай спадчыны 29 чэрвеня 1976 року [3] . Першыя два аб’екты был? занесеныя ? сьп?с у 1978 року на 2-й сэс?? Кам?тэту Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО.

Сьп?с [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У дадзенай табл?цы аб’екты разьмешчаныя ? парадку ?х даданьня ? сьп?с Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО.

Назва Выява Месцазнаходжаньне Час стварэньня Зьвестк? ЮНЭСКО Ап?саньне
Г?старычная забудова Кракава Крака?
50°04′01″ пн. ш. 19°57′36″ у. д. ? / ? 50.067° пн. ш. 19.96° у. д. ? / 50.067; 19.96
XI?XIX стагодзьдз? 29 ; 1978;
iv
Старое места Кракава ? адна з найбольш вядомых г?старычных забудова? у Польшчы. Крака? зья?ля?ся цэнтрам пал?тычнага жыцьця Польшчы з 1038 року, пакуль у 1596 кароль Жыг?монт III Ваза не перанёс уласную рэзыдэнцыю ? Варшаву .
Карале?ск?я саляныя шахты ? Вял?чцы ? Бохн? Вел?чка
49°58′45″ пн. ш. 20°03′50″ у. д. ? / ? 49.979167° пн. ш. 20.063889° у. д. ? / 49.979167; 20.063889
XIII?XX стагодзьдз? 32 ; 1978;
iv
Саляныя паклады Вял?чк??Бохн? ? па?днёвай Польшчы, распрацо?ваныя з XIII стагодзьдзя, зья?ляюцца найстарэйшым? шахтам? Э?ропы. Агульная працягласьць падземных галерэя?, начыненых капл?цам?, складам?, саляным? алтарам? ? статуям?, складае 300 км.
Канцлягер А?шв?ц-Б?ркена? (1940?1945) [4] Асьвенц?м
50°02′09″ пн. ш. 19°10′42″ у. д. ? / ? 50.035833° пн. ш. 19.178333° у. д. ? / 50.035833; 19.178333
1940?1945 31 ; 1979;
vi
А?шв?ц уя?ля? сетку нацысцк?х канцэнтрацыйных ? сьмяротных лягеро?. Гэта найвял?кшы з ус?х канцлягеро? Нямеччыны, склада?ся з А?шв?цу I (базавы лягер); А?шв?ц II?Б?ркена? (лягер сьмерц?); А?шв?ц III?Монав?ц, таксама вядомы як Буна?Монав?ц (працо?ны лягер); яшчэ 45 дапаможных лягеро? [5] .
Белавеская пушча Беларусь ? Польшча
52°40′00″ пн. ш. 23°50′00″ у. д. ? / ? 52.666667° пн. ш. 23.833333° у. д. ? / 52.666667; 23.833333
N/A 33 ; 1979;
vii
Белавеская пушча ? старажытны лес на мяжы дзьвюх кра?на?. Адз?н з апошн?х ? найвял?кшы мас?? агромн?стага першабытнага лесу , што некал? займа? усю Э?рапейскую ра?н?ну .
Г?старычная забудова Варшавы Варшава
52°14′59″ пн. ш. 21°00′44″ у. д. ? / ? 52.2498° пн. ш. 21.0122° у. д. ? / 52.2498; 21.0122
XIII?XX стагодзьдз? 30 ; 1980;
ii, vi
Зьяв?лася ? XIII стагодзьдз?. У XIV стагодзьдз? ?мацаванае мураваным? сьценам?. Замак мазавецк?х князё? пазьней ста? карале?скай рэзыдэнцыяй .
Г?старычная забудова Замасьц? Замасьць
50°43′14″ пн. ш. 23°15′31″ у. д. ? / ? 50.720556° пн. ш. 23.258611° у. д. ? / 50.720556; 23.258611
1582 ? XVII ст. 564 ; 1992;
iv
?тал?йск? арх?тэктар Бэрнарда Маранда на замову Яна Замойскага распрацава? места на аснове антрапаморфнае канцэпцы?. Найбольш адметныя рысы старога Замасьця захавал?ся да нашага часу. Гэта Вял?к? рынкавы пляц памерам 100 x 100 м з ратушай ? г. зв. армянск?м? хатам?, а таксама фрагмэнты арыг?нальных фартэцыя? ? ?мацаваньня?.
Замак Тэ?тонскага ордэну ? Мальбарку Мальбарк
54°02′23″ пн. ш. 19°01′40″ у. д. ? / ? 54.039722° пн. ш. 19.027778° у. д. ? / 54.039722; 19.027778
XIII?XIV стагодзьдз? 847 ; 1997;
ii, iii, iv
Найвял?кшы замак у сьвеце па плошчы [6] . Збудаваны тэ?тонам? , нямецк?м катал?цк?м ваенным ордэнам крыжако? , ? названы ? гонар Мац? Божай Марыенбургам. Замак ? клясычны ?зор сярэднявечнае крэпасьц?. На момант сканчэньня буда?н?цтва (1406) бы? найвял?кшым цагляным гатычным будынкам у сьвеце.
Г?старычная забудова Торун? Торунь
53°02′00″ пн. ш. 18°37′00″ у. д. ? / ? 53.033333° пн. ш. 18.616667° у. д. ? / 53.033333; 18.616667
XII?XV стагодзьдз? 835 ; 1997;
ii, iv
У Торун? захавалася вял?кая колькасьць сярэднявечных пабудова?, у тым л?ку 200 вайсковых, манумэнтальныя цэрквы, ратушы ? ?ншыя. У 1236, з прычыны пастаянных паводак [7] , горад бы? перанесены на цяперашнае месца, а ? 1264 па?стала Новае места. У 1280 абедзьве частк? сучаснае Торун? далучыл?ся да Ганзейскае л?г? , зраб??шыся ?плывовым гандлёвым цэнтрам.
Манастырск? комплекс у Кальвары?-Зэбжыдо?скай Кальварыя-Зэбжыдо?ская
49°51′37″ пн. ш. 19°40′15″ у. д. ? / ? 49.860319° пн. ш. 19.670719° у. д. ? / 49.860319; 19.670719
1605?1632 905 ; 1999;
ii, iv
Места атрымала назву ад рэл?г?йнага комплексу ( кальварыя ), заснаванага крака?ск?м мэрам М?калаем Зэбжыдо?ск?м 1 сьнежня 1602. Уласна месца па?ста?ла ? 1617 у сувяз? з узрослай плыняй п?л?грыма? да кальвары?.
Цэрквы м?ру ? Явары ? Сьв?дн?цы Явар , Сьв?дн?ца
51°03′14″ пн. ш. 16°11′46″ у. д. ? / ? 51.054° пн. ш. 16.196° у. д. ? / 51.054; 16.196
1654?1657 1054 ; 2001;
iii, iv, vi
Цэрквы ? Явары ? Сьв?дн?цы был? названыя паводле м?рнае дамовы 1648 року , якая дазваляла лютаранам пабудаваць тры дра?ляныя эвангельск?я царквы ? рыма-катал?цкай частцы Сылез?? . На пабудову адводз??ся адз?н рок, ? цэрквы не магл? мець шп?ля? ? звано?.
Дра?ляныя цэрквы па?днёвай Малой Польшчы Малапольскае ваяводзтва
49°51′34″ пн. ш. 20°16′29″ у. д. ? / ? 49.859444° пн. ш. 20.274722° у. д. ? / 49.859444; 20.274722
XV?XVIII стагодзьдз? 1053 ; 2003;
iii, iv
Стыль дра?ляных цэрква? рэг?ёну прасочваецца ? позьняе Сярэднявечча ? зьмяшчае гатычны арнамэнт ? пал?хромныя дэтал?. Тым ня меней, з-за матэрыялу структура, агульная форма ? выгляд радыкальна адрозьн?ваюцца ад каменнае гатычнае арх?тэктуры.
Парк Муска? Нямеччына ? Польшча
51°33′01″ пн. ш. 14°43′36″ у. д. ? / ? 51.550278° пн. ш. 14.726667° у. д. ? / 51.550278; 14.726667
1815?1844 1127 ; 2004;
i, iv
Адз?н з найвял?кшых ? найвядомых ангельск?х парка? Нямеччыны ? Польшчы. Займае 3,5 км² на тэрыторы? Польшчы ? 2,1 км² ? Нямеччыне. Дададзены ? Сьп?с сусьветнае спадчыны як узорны прыклад памежнага культурнага супрацо?н?цтва пам?ж Польшчай ? Нямеччынай .
Заля стагодзьдзя Уроцла?
51°06′26″ пн. ш. 17°04′37″ у. д. ? / ? 51.107222° пн. ш. 17.076944° у. д. ? / 51.107222; 17.076944
1911?1913 1165 ; 2006;
i, ii, iv
Збудаваная арх?тэктарам Максам Бэргам у 1911?1913 роках у гонар 100-х угодка? па?станьня Нямецкае ?мпэры? супраць напалеона?скае акупацы?. За савецк?м часам мела назву Народнай .
Дра?ляныя цэрквы Карпата? Малапольскае ? Падкарпацкае ваяводзтвы XVI?XIX стагодзьдз? 1424 ; 2013; iii, iv 16 правасла?ных ? грэка-катал?цк?х цэрква?, збудаваных з гарызантальных дра?ляных бярвеньня? у XVI ? XIX стагодзьдзях. Будынк? рэпрэзэнтуюць культурны выраз чатырох этнаграф?чных група? ? фармальныя, дэкараты?ыя ? тэхн?чныя характарыстык?, як?я яны распрацо?вал? зь цягам часу.

Кандыдаты ? сьп?с [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У табл?цы аб’екты разьмешчаныя ? парадку ?х даданьня ? сьп?с кандыдата?. У дадзеным сьп?се зьмешчаныя аб’екты, прапанаваныя ?радам Польшчы ? якасьц? кандыдата? на ?лучэньне ? сьп?с Сусьветнай спадчыны.

Назва Выява Месцазнаходжаньне Час стварэньня Зьвестк? ЮНЭСКО Ап?саньне
Старажытны горад Гданьск Гданьск 997 530 ; 2005; ii, iv, vi Адно з найстарэйшых места? Польшчы з болей чым тысячагадовай г?сторыяй. Гданьск зья?ля?ся карале?ск?м ? ганзейск?м местам [8] . Вядомы як сымбал?чнае месца выбуху Другое сусьветнае вайны ? пачатку зьн?кненьня камун?зму ? Цэнтральнай Э?ропе .
Белавеск? нацыянальны парк (пашырэньне) Падляскае ваяводзтва 1932 2100 ; 2006
А?густо?ск? канал А?густо? XIX стагодзьдзе 2101 ; 2006; i, iii Канал на тэрыторы? дзьвюх дзяржава?: Беларус? й Польшчы. З моманту стварэньня бы? ахарактарызаваны адмысло?цам? як тэхналяг?чны цуд . Першы штучны шлях у Э?ропе, што злучы? дзьве вял?к?я рак? ? Нёман ды В?слу .
Цясьн?на на рацэ Дунаец П’ян?ны ? 2102 , 2006 Характарызуецца давол? ц?кавым? геаляг?чным? ? геамарфаляг?чным? структурам? ? ?н?кальным? экасыстэмам? зь м?н?мальным узьдзеяньнем чалавецтва.

Глядз?це таксама [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Крын?цы ? за?ваг? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

  1. ^ World Heritage List   (анг.) . UNESCO World Heritage Centre.  Праверана 10 л?пеня 2013 г.
  2. ^ Tentative Lists   (анг.) . UNESCO World Heritage Centre.  Праверана 10 л?пеня 2013 г.
  3. ^ The States Parties ? Poland   (анг.) . UNESCO World Heritage Centre.  Праверана 21 чэрвеня 2012 г.
  4. ^ World Heritage Committee approves Auschwitz name change   (анг.) Press release . UNESCO World Heritage Committee (28 чэрвеня 2007). ? Кам?тэт сусьветнае спадчыны ЮНЭСКО ? 2007 року прыня? прапанову Польшчы па перайменаваньн? аб’екту ≪Канцэнтрацыйны лягер А?шв?ц≫, прысвоеную ? 1979 року. Адгэтуль аб’ект сьп?су было вырашана называць ≪А?шв?ц-Б?ркена?≫ з падзагало?кам ≪Нацысцк? канцэнтрацыйны ? сьмяротны лягер≫ (1940?1945).  Праверана 22 чэрвеня 2012 г. .
  5. ^ Shmuel Krakowski. The Satellite Camps. ? Gutman and Berenbaum, 1994. ? С. 50.
  6. ^ touropia. (31 сакав?ка 2009) 10 Largest Castles in the World   (анг.) Touropia, the Travel List Website   Праверана 22 чэрвеня 2012 г.
  7. ^ Max Toppen Historisch-comparative Geographie von Preussen: Nach den Quellen, namentlich auch archivalischen , J. Perthes, 1858; PDF
  8. ^ Invitation to Gdansk   (анг.) The presentations of hanseatic cities . Stadtebund Die Hanse.  Праверана 22 чэрвеня 2012 г.

Вонкавыя спасылк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]