Стан?сла? Лем

	Стан?сла? Лем
	Stanisław Lem
Асаб?стыя зьвестк?
Нарадз??ся	12 верасьня 1921 ; Льво? , Польшча
Памёр	27 сакав?ка 2006 (84 гады) ; Крака? , Польшча
Пахаваны	Сальваторск?я мог?лк? [d] ;
Бацьк?	Samuel Lem [d]
Сужэнец	Barbara Lem [d]
Дзец?	Томаш Лем [d]
Л?таратурная дзейнасьць
Род дзейнасьц?	п?сьменьн?к, ф?лёзаф
Гады творчасьц?	з 1946
Жанр	фэнтэз?
Мова	ангельская мова , польская мова , расейская мова ? нямецкая
Дэбют	≪Чалавек з Марсу≫
Прэм??	Э?рапейская л?таратурная прэм?я (1986)
Узнагароды	Прэм?я Франца Кафк? [d] ( 1991 ) Гран-пры дэтэкты?най л?таратуры [d] ( 1979 ) Ганаровы грамадзян?н Кракава [d] ( 2003 ) А?стрыйская дзяржа?ная прэм?я па э?рапейскай л?таратуры ( 1985 ) Прэм?я ≪Гефрэн≫ [d] ганаровы доктар Ягелонскага ?н?вэрсытэту [d] Krakow Book of the Month [d] ( 1999 ) Polish PEN Club Award Jan Parandowski [d] ( 1995 ) Seiun Awards [d] ( 1977 )
Подп?с
	Стан?сла? Лем у В?к?схов?шчы
	Аф?цыйны сайт

Стан?сла? Херман Лем ( па-польску : Stanisław Herman Lem ; 12 верасьня 1921 ? 27 сакав?ка 2006) ? польск? п?сьменьн?к, сатырык, ф?лёзаф, фантаст ? футуроляг.

Л?чыцца польск?м п?сьменьн?кам, творы якога перакладаюць найчасьцей, а ? пэ?ныя часы бы? найбольш чытаным неангельскамо?ным п?сьменьн?кам навуковай фантастык? . Значная частка яго п?сьменьн?цкай працы займае ф?лязоф?я ? футуралёг?я , прысьвечаных разважаньням на тэмы тэхналёг??, прыроды ?нтэл?генцы? , цяжкасьцям у пераказе ?нфармацы? ? ?заемным паразуменьн? ?нтэл?гэнтных ?стот, абмежаванасьц? чалавека ? месцы чалавека ? Сусьвеце . Вял?кая частка тых разважаньня? зьмешчана ? навукова-фантастычных творах, што роб?ць больш цяжк?м ?х разуменьне. Адначасова гэтк? спосаб пераказу ф?лязофск?х думак палягчае ?х паразуменьне. Таму часта ? сусьветнай л?таратуры Лем быва? недаацэнены як ф?лёзаф ? л?чыцца гало?ным чынам а?тарам навуковай фантастык?. Уплы? Лема на сусьветную навукова-фантастычную л?таратуру крытык? пара?но?ваюць зь дзейнасьцю так?х клясыка? як Гэрбэрт Джордж ?элз ц? Олаф Стэплдон ^[4].

Жыцьцяп?с [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Лем паходз?ць з жыдо?скай сям’? лекара, якая жыла ? Львове . Саб?на Волер ? Самуэль Лем (ц? Лехм) заручыл?ся яшчэ напярэдадн? ? Сусьветнай вайны . Шлюбам пабрал?ся тольк? пасьля вайны. Пад час вайны бацька бы? патрап?? да расейскага палону, зьмешчанага ? крэпасьц? Перамышль, а пасьля ? лягэр ваеннапалонных у Сярэдняй Аз?? . Па вяртаньн? з вайны ? Льво? Самуэль ста? асыстэнтам у Мэдыцынск?м ун?вэрсытэце Яна Каз?мера, а пасьля ларынголягам. Стан?сла? Лем вучы?ся ? Льво?ск?м мэдычным ?нстытуце ад 1939 да 1941 году, скончы? мэдычны факультэт Ягелонскага ?н?вэрсытэту ? Кракаве (1948).

Сьмерць [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Стан?сла? Лем хварэ? на сэрца. Памёр у кл?н?чным шп?тал? Collegium Medicum Ягэлёнскага ?н?вэрсытэту ? Кракаве , маючы 84 гады. Згодна зь яго воляю урна з парэшткам? была пахавана 4 красав?ка 2006 году на Сальваторск?х мог?лках ? Кракаве. Была праведзена катал?цкая ?мша пахаваньня па жаданьн? сям’? ^[5]^[6]^[7].

Прозьв?шча п?сьменьн?ка атрыма? Астэро?д Лем , а ? Кракаве ?мя п?сьменьн?ка нададуць адной з вул?ца? ^[8]^[9]^[10].

Творчасьць [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Уступ [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Польск? а?тар, якога найчасьцей перакладаюць. Яго кн?г? перакладзены на 41 мову, агульным накладам больш 30 м?льёна? асобн?ка? ^[11] (паводле ?ншых зьвестак ? 27 млн асобн?ка? ^[12]). Сам а?тар сьцьвярджа? пра 44 мовы (некаторыя пераклады ? п?рацк?я) ? л?чбу адз?нкавых выданьня? пам?ж 1350 ды 1400 ^[13].

Пачатк? кар’еры п?сьменьн?ка [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Першым? творам Лема был? апавяданьн? ? вершы пра акупацыю, як?я друкавал?ся ? 1946 на старонках ≪Ku?nicy≫, ≪?ołnierza Polskiego≫ ? ≪Tygodnika Powszechnego≫. Як а?тар фантастык? дэбютава? у ≪Tygodniku Powszechnym≫ апавяданьням? Obcy ? Dzieje jednego odkrycia . Раман ≪Нязгублены час≫ (1955 г). Дэтэкты?ны раман ≪Вын?к≫ (1959 г.). А?таб?яграф?чны раман ≪Высок? замак≫ (1966 г.). Ф?лязофска-сацыяляг?чнага дасьледаваньне ≪Сума тэхналёг?й≫ (1967 г.).

Пераклады на беларускую мову [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Мастацкая [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Казка пра караля Мудраса ^[14] (зборн?к Байк? Робата? ) ? пер. Валеры Буйвал
Прыгоды П?ркса ? пер. Анатоль Бутэв?ч (пад пс. Макс?м Валошка), Менск : Мастацкая л?таратура, 1992, ISBN 5-340-00755-3
- Выпрабаванне
- Патруль
- Альбатрос
- Тэрм?нус
- Умо?ны рэфлекс
- Паляванне
- Здарэньне
- Расказ П?ркса
- Дазнанне
Салярыс ? пер. Анатоль Бутэв?ч (пад пс. Макс?м Валошка), Менск, 1994
Уранавыя вушы (зборн?к Байк? Робата? ) ? пер. Руслан Равяка // Наша Н?ва 31 сакав?ка 2006
Непераможаны (раман), 2011, 2578 ст., пер. Анатоль Бутэв?ч ^[15]
- Сябар
- 137 секунд
- Цемра ? цьв?ль
- Казка пра выл?чальную машыну, якая з цмокам змагалася
Зорныя дзённ?к? / Стан?сла? Лем. ? М?нск : А. М. Янушкев?ч, 2021. ? 353, [2] с.
Свет Стан?слава Лема: цытаты, афарызмы / цытаты з твора? Стан?слава Лема выбра? ? скла? В?ктар Язнев?ч. ? М?нск : Гал?яфы, 2022. ? 246, [1] с.
Зорныя дзённ?к?. З успам?на? ?ёна Тыхага: апавяданн? ; Футуралаг?чны кангрэс: раман / Стан?сла? Лем. ? М?нск : Гал?яфы, 2022. ? 370, [2] с.

Ф?лязоф?я [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Стварэньне сьвету. Спроба другая [Эсэ] (З польск. пер. А. Кудра?ца?) Крын?ца № 11-12 (26) 1996
Сыльв?чныя разважаньн? XL (часоп?с Odra, № 2 (408), 1995)? зборн?к Быць (або ня быць) сярэднеэ?рапейцам. Сучаснае польскае мысьленьне
Фэнамэналяг?чная тэорыя твору (зборн?к Ф?лязоф?я выпадку. Л?таратура ? сьвеце эмп?ры? ) ? зборн?к Быць (або ня быць) сярэднеэ?рапейцам. Сучаснае польскае мысьленьне

Ф?льмы па творах [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Салярыс (1972)

Узнагароды [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Ордэн Белага арла (1996)

Крын?цы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

^ Нацыянальная служба Чэскай рэспубл?к?
^ Lem, Stanisław // CONOR.SI
^ Gosteleradiofond
^ The Times , 2006-03-28
^ Пра пахаваньне п?сьменьн?ка ? Wprost 2006-04-04
^ Пра пахаваньне п?сьменьн?ка ? Gazecie Wyborczej 2006-04-04
^ Фрагмэнт трасьляцы? з пахваньня на радыё RMF FM (mp3)
^ Polska.pl, 2007-03-21
^ UCHWAŁA NR VIII/122/07 Rady Miasta Krakowa z dnia 14 marca 2007 r. w sprawie nazw ulic. Par.1, pkt.1
^ Ruszyła budowa ulicy Stanisława Lema
^ FAQ. Tłumaczenia i nakłady . Lem.pl. 2009-01-28.
^ Старонка а?тара
^ Stanisław Lem. Opowie?ci Hoffmanna. ≪Tygodnik Powszechny≫. 45 (2939)
^ http://www.bielarus.net/archives/2004/12/20/116
^ Стан?сла? Лем па-беларуску. Новае выданне (недаступная спасылка)

Вонкавыя спасылк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

[_d52b042d17f06bf5-1] Нацыянальная служба Чэскай рэспубл?к?

[_e45d8bb8982197b9-2] Lem, Stanisław // CONOR.SI

[_552b14a224d87202-3] Gosteleradiofond

[4] The Times , 2006-03-28

[5] Пра пахаваньне п?сьменьн?ка ? Wprost 2006-04-04

[6] Пра пахаваньне п?сьменьн?ка ? Gazecie Wyborczej 2006-04-04

[7] Фрагмэнт трасьляцы? з пахваньня на радыё RMF FM (mp3)

[8] Polska.pl, 2007-03-21

[9] UCHWAŁA NR VIII/122/07 Rady Miasta Krakowa z dnia 14 marca 2007 r. w sprawie nazw ulic. Par.1, pkt.1

[10] Ruszyła budowa ulicy Stanisława Lema

[11] FAQ. Tłumaczenia i nakłady . Lem.pl. 2009-01-28.

[12] Старонка а?тара

[13] Stanisław Lem. Opowie?ci Hoffmanna. ≪Tygodnik Powszechny≫. 45 (2939)

[14] ttp://www.bielarus.net/archives/2004/12/20/116

[15] Стан?сла? Лем па-беларуску. Новае выданне (недаступная спасылка)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Нарматы?ны кантроль
М?жнародныя	FAST М?СН VIAF WorldCat
Нацыянальныя	Нарвэг?я Чыл? Г?шпан?я Францыя Зьвестк? НБФ Каталён?я Нямеччына ?тал?я ?зра?ль Ф?нляндыя Бэльг?я ЗША Швэцыя Латв?я Япон?я Чэх?я А?страл?я Грэцыя Карэя 2 Харватыя Н?дэрлянды Польшча Партугал?я Расея
Навуковыя	CiNii DBLP
Артысты	ADK MusicBrainz ULAN
Асобы	Нямецк?я б?яграф?? Trove
?ншыя	SNAC IdRef