Слуцак лац. Słucak
Кол?шн? шляхецк? сход , цяпер краязна?чы музэй
Герб Слуцку Сьцяг Слуцку
Першыя згадк?:	1116
Магдэбурскае права :	21 красав?ка 1441 [1] 27 жн??ня 1652
Кра?на:	Беларусь
Вобласьць :	Менская
Раён :	Слуцк?
Плошча :	24,6 км²   [2]
Вышыня :	156 м н. у. м.
Насельн?цтва  ( 2018 )
колькасьць:	61 818 чал. [3]
шчыльнасьць :	2512,93 чал./км²
Часавы пас :	UTC+3
Тэлефонны код :	+375 1795
Паштовы ?ндэкс :	223610
СААТА :	6246501000
Нумарны знак :	5
Геаграф?чныя каардынаты :	53°1′0″ пн. ш. 27°33′0″ у. д. ? / ? 53.01667° пн. ш. 27.55° у. д. ? / 53.01667; 27.55 Каардынаты : 53°1′0″ пн. ш. 27°33′0″ у. д. ? / ? 53.01667° пн. ш. 27.55° у. д. ? / 53.01667; 27.55
Слуцак на мапе Беларус?  ± Слуцак Слуцак
Галерэя здымка? у В?к?схов?шчы
http://slutsk.gov.by/ru/

Слу?цак  ? места ? Беларус? , на рацэ Случы . Адм?н?страцыйны цэнтар Слуцкага раёну Менскай вобласьц? . Насельн?цтва на 2018 год ? 61 818 чалавек ^[3] . Знаходз?цца за 105 км на по?дзень ад Менску . Вузел чыгунак на Ас?пав?чы , Баранав?чы , Сал?горск . А?тамаб?льныя дарог? на Менск , Бабруйск , ?вацэв?чы , Сал?горск .

Слуцак ? магдэбурскае места , цэнтар г?старычнага рэг?ёну (частка Наваградчыны ), старажытны замак Вял?кага Княства Л?то?скага . Кол?шняя рэзыдэнцыя князё? Алелькав?ча? , якая за Радз?в?лам? стала цэнтрам вытворчасьц? ша?ковых паясо? , аднаго з сымбаля? беларуса? . У 1920 годзе ? вакол?цах Слуцку адбылося ?зброенае выступленьне ? абарону незалежнасьц? Беларус? . Да нашага часу захавал?ся барокавыя царква Сьвятога М?хала Арханёла ? жылы корпус кляштару бэрнардына? , клясыцыстычныя будынк? шляхецкага сходу , Трайчанскага манастыра ? кальв?нскай г?мназ?? , помн?к? арх?тэктуры XVIII?XIX стагодзьдзя?. Сярод мясцовых славутасьця? вылучал?ся меск?я ?мацаваньн? з трыма мураваным? брамам?, зруйнаваныя расейск?м? ?ладам? , а таксама царква Сьвятой Тройцы , касьцёл Сьвятога Антон?я , кальв?нск? збор ? сынагога, помн?к? арх?тэктуры XVII?XIX стагодзьдзя?, зьн?шчаныя савецк?м? ?ладам? . Апроч таго, у месьце знаходз?лася вял?кая колькасьць помн?ка? традыцыйнай беларускай дра?лянай арх?тэктуры.

Назва [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Тапон?м Слуцак утвары?ся ад назвы рак? Случы. У сваю чаргу, г?дрон?м утвары?ся ад слова лука ? 'выг?н рак?, лукав?на' (злуч, злучына) ^{[4] [5]} . Варыянты нап?саньня назвы места ? г?старычных крын?цах: Случеск , Слуцек ^[6] .

У сучаснай беларускай мове (клясычны правап?с) старажытны тапон?м аформ??ся з уста?ным ≪а≫ ? канцавым спалучэньн? -цк ? Слуцак ^[7] , што адпавядае традыцыйнаму выма?леньню мясцовых жыхаро?. П?сьмовае выкарыстаньне гэтай формы пачалося ? канцы XIX ст. у новым беларуск?м правап?се, як? грунтава?ся на фанэтычным прынцыпе . Пазьней у 1920-я гады форма Слуцак як нарматы?ная ^[a] пачала шырока ?жывацца ? БССР да пал?тычнай рэформы беларускага правап?су 1933 году , а таксама ? Заходняй Беларус? да падзея? 1939 году . Складальн?ца аф?цыйнага даведн?ка ≪Назвы населеных пункта? Рэспубл?к? Беларусь≫ мовазна?ца Валянц?на Лемцюгова прызнае, што форма Слуцак ужываецца ? вуснай мове беларуса? на працягу мног?х стагодзьдзя?. Разам з тым яна сьцьвярджае, што гэтая форма не вытлумачваецца фанэтычным? законам? беларускай мовы ^[8] . Тым часам мовазна?ца Юрась Бушляко? паказва? на тое, што ?ста?ны гук [а] у назвах места? адпавядае ?ста?ным гукам [э] ? [о] у шэрагу беларуск?х слова?: Зьм?цер, вецер, вузел, журавель, карабель, бабёр, в?хор ? ?ншых ^[9] . Цяперашняе аф?цыйнае нап?саньне назвы места ? Слуцк ( рас . Слуцк ).

Г?сторыя [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Асно?ны артыкул: Г?сторыя Слуцку

Раньн?я часы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Першым п?сьмовым упам?нам пра Слуцак традыцыйна л?чыцца зап?с у ≪ Аповесьц? м?нулых гадо? ≫: ≪В л?то 6624 . Приходи Володимеръ на Гл?ба; Гл?бъ бо б?ше воевалъ Др?говичи и Случескъ пожегъ…≫ ^[10] . М?ж тым, у некаторых г?старычных крын?цах ?снуюць ?пам?ны Слуцку, ранейшыя за 1116 год, як?я ня маюць спасылак на дакумэнты: паводле зьвестак к?е?ска-пячэрскага арх?мандрыта Ёс?фа Трызны (XVII ст.), Уладз?мер Сьвятаслав?ч нада? Тура?скай япарх?? ? 1005 годзе разам зь ?ншым? гарадам? ? Слуцак ^[11] .

У 1160 годзе Слуцак ста? стал?цай удзельнага Слуцкага княства , першым князем якога бы? Уладз?мер Мсьц?слав?ч , унук Уладз?мера Манамаха . Княжаньне яго до?жылася два гады, па чым яго зрынула група князё?, ачоленых Расьц?славам Мсьц?слав?чам , ягоным братам ? к?е?ск?м князем. На каротк? час Слуцкае княства ?вайшло ? склад Тура?скага, але ? 1190-я гады канчаткова адасоб?лася ад ?ншых ^[11] .

Вял?кае Княства Л?то?скае [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У першай палове XIV ст. Слуцкае княства далучылася да Вял?кага Княства Л?то?скага . Уладз?мер Альгердав?ч , брат Ягайлы , замест К?е?скага княства атрыма? меней магутнае Слуцкае. Алелькав?чы , нашчадк? ?ладз?мера Альгердав?ча, валодал? княствам у 1395?1612 гадох ^[11] . У Сьп?се руск?х гарадо? далёк?х ? бл?зк?х (канец XIV ст.) Слуцак значыцца сярод ≪л?то?ск?х≫ замка?.

У XV ст. Слуцак ста? адным з буйных фэадальных гарадо? . Тут ?снавал? Верхн?, Н?жн? ? Новы замк?. Узрасла роля Слуцку ? пал?тычным жыцьц? Вял?кага Княства Л?то?скага. У 1433 годзе места было цэнтрам выступленьня незадаволеных фэадала? супраць вял?кага князя Жыг?монта Кейстутав?ча ^[12] . У 1481 годзе тут сплянавал? ? распачал? выступленьне ?жо супраць Каз?мера Ягайлав?ча ^[12] .

У грамаце 1441 году кароль ? вял?к? князь Каз?мер перал?чы? 15 найбольшых места? Вял?кага Княства Л?то?скага, сярод як?х значы?ся Слуцак. 21 красав?ка 1441 году трэц?м зь места? сучаснай Беларус? яму надал? Магдэбурскае права паводле граматы ^[1] . Слуцак таксама ста? першым прыватна?ласьн?цк?м местам, як? атрыма? права на самак?раваньне, бо ?се папярэдн?я належал? да дзяржа?нага скарбу. Органам самак?раваньня зья?ля?ся маг?страт, ачолены войтам ? бурм?страм? ^[12] .

Улетку 1502 году адбы?ся першы набег татара? на Слуцак. Князь Сямён Алелькав?ч з ваяводам падольск?м Янам Бучацк?м разьб?л? загон татара? колькасьцю 150 чалавек (паводле зьвестак Хрон?к? Л?то?скай ? Жамойцкай  ? 1500) ^[13] на рацэ Вушы пад Бабруйскам ^[14] . У Хрон?цы Быха?ца ёсьць зьвестк? на гэты конт:

Тою ж восеньню прыйшла вестка каралю Аляксандру, што татары, перайшо?шы раку Прыпяць, ваююць па воласьцях. ? кароль нап?са? да князя Сямёна М?хайлав?ча Слуцкага ? пасла? яму на дапамогу ваяводз?ча падольскага Яна Бучацкага, а зь ?м дваран сва?х л?то?ск?х ды руск?х ? радца? нямала. Князь жа Сямён Слуцк? з панам ваяводз?чам ? з ус?м? вышэйназваным? дваранам? гнал?ся за татарам? ? дагнал? некаторых за Бабруйскам, за шэсьць м?ля? ад гораду, на рацэ Вушы. Было ?х усяго па?тары сотн?. ?, дагна?шы, паб?л? ?х ? назад вярнул?ся. Арыг?нальны тэкст   (ст.-бел.)    Toie ?e oseni pryde west korolu Alexandru, i?e tatarowe, pereszedszy reku Prypiat, wojuiut po wołostem. Korol ?e pisał do kniazia Semena Michayłowicza Słuckoho, y posłał k nemu na pomocz wojewodycza podolskoho pana Jana Buczackoho, a s nim dworan swoich litowskich y ruskich y racow nemało; knia? Semen ?e Słucki z panom wojewodyczom y so wsimi wyszereczennymi dworany honili za tatary y dohnali ich nemnohich za Bobruyskom w szesty milach, na rece na Usze; było ich tolko pułtorasta. ? Хрон?ка Быха?ца частка трэцяя [15]

5 жн??ня 1506 году, у час аднаго з наступных набега?, войска Вял?кага Княства Л?то?скага на чале зь М?халам Гл?нск?м ?шчэнт разьб?ла крымск?х татара? пад Клецкам .

З 1507 году Слуцак увайшо? у склад Наваградзкага ваяводзтва , у гэты час тут ?снавал? замкавы суд ? паспал?тае рушаньне ^[16] . У 1508 годзе князь М?хал Львов?ч Гл?нск? ?чын?? фэадальны мяцеж , у час якога Слуцак бы? спалены, акрамя замка. З прычыны разбурэньня места ? зьн?шчэньня большай частк? ягонага насельн?цтва татарам?, а таксама па?станьня князь слуцк? Сямён Алелькав?ч адкл?ка? права на самак?раваньне ^[17] .

Па сьмерц? Юрыя Алелькав?ча (1578 год) у 1582 годзе Слуцак падзял?л? пам?ж сабой тры ягоныя сыны на тры частк?: Старое Места, Новае Места ? Востра? (прадмесьце па-за меск?м? ?мацаваньням?) ? у кожнай зь як?х бы? свой князь ? войт ^[18] . Так?м чынам, места к?равалася трыма князям? ? трыма войтам?. Слуцак бы? зно? аб’яднаны ? 1592 годзе: па сьмерц? Юрыя ? тра?н? 1586 году, Аляксандра  ? у чэрвен? 1591 году ? Яна Сямёна  ? у сакав?ку 1592 году ?ся спадчына дасталася малалетняй дачцы Ю. Алелькав?ча Соф’? , якую апяка? спачатку Юры , а потым яго брат Геран?м Хадкев?ч .

Соф’я Алелькав?ч, апошняя прадста?н?ца роду Алелькав?ча? ^[19] , памерла 19 сакав?ка 1612 году ? час рода?, нарадз??шы нежывое дз?ця ^[20] , па чым ?ся маёмасьць перайшла да яе мужа Януша VI Радз?в?ла ^[21] .

У тра?н? 1617 году ? Слуцку заклал? кальв?нскую г?мназ?ю , якую адкрыл? ? 1624 годзе ^[22] . Таго ж году таксама адкрылася школа для месьц?ча? ^[22] . У 1630?1640 гады Багусла? Радз?в?л ператвары? Слуцак у места - фартэцыю ; пры княск?м двары вё?ся Слуцк? летап?с , ?снавала б?бл?ятэка, на падставе кн?г ? летап?су якой нап?са? сваю ≪ Хрон?ку ≫ Мацей Стрыйко?ск? ^[23] .

Захавал?ся сьведчаньн? азначэньня жыхаро? Слуцку ? вакол?ца? л?цьв?нам? : ≪ показывал… тот литвин Федька [Яковлев слутчанин] проезжею память, писана по-литовски ≫ (1621 год) ^[24] , ≪ старец Мелетий (литвин Слуцкого уезда) ≫ (1624 год) ^[25] , ≪ …литвину слутчанину Василью Павлову <…> литвину слутчанину Илье Павлову ≫ (1675 год) ^[26] , ≪ …сказался Мартинко родом литвин ^[b] города Слутца ≫ (1684?1685 гады) ^[29] . У матрыкуле Марбурскага ?н?вэрсытэту пад 1682 годам значыцца Florianus Svida Lithuanus Sluccensis ^[30] , у матрыкуле Франкфурцкага ?н?вэрсытэту пад 1695 годам ? Daniel Bor?imowski, Slucensis Litwanus ^[31] , у матрыкуле Гданьскага ?н?вэрсытэту пад 1700 годам ? Vladislaus et Boguslaus Kopiewicz, Slucensis, Lithvani ^[32] , у матрыкуле Гальскага ?н?вэрсытэту пад 1707 годам ? Petr. Wolck, Slucko-Litvanus ^[33] , у матрыкуле Каралявецкага ?н?вэрсытэту пад 1711 годам ? Myslick Joh., Schluzka-Litthuan. <…> Chomontowski Mich., Schluzka-Litthuan. , таксама пад 1717 годам ? Joschmannus Joh., Sluzko-Lithvan. ^[34]

На просьбу жыхаро? Слуцку, перададзеную Багуславам Радз?в?лам каралю 27 жн??ня 1652 году, места па?торна атрымала Магдэбурскае права , пацьверджанае 24 сакав?ка 1653 году соймам Рэчы Паспал?тай ^[35] . Згодна з прыв?леем, Слуцку таксама надал? герб. Паводле адных зьвестак, гэта была ≪ Пагоня ≫ (≪у чырвоным пол? на белым кан? збройны рыцар ?мчыцца ?лева≫ ^[35] ). Згодна зь ?ншым? крын?цам?, места атрымала герб ≪Пагоньчык≫ (≪у блак?тным пол? срэбны конь з крылам?; на чырвонай гуньцы пад княскай каронай манаграма R adzivil D ux ≫ ^[36] ; таксама разглядаецца вэрс?я, што манаграма расшыфро?ваецца як B oguslaus R adzivil D ux ^[37] ), што таксама пацьвярджаецца знаходжаньнем гэтага гербу на мескай пячатцы ? XVII?XVIII стагодзьдзях ^[35] .

У вайну Маско?скай дзяржавы з Рэччу Паспал?тай (1654?1667) маско?ск?я войск? некальк? разо? спрабавал? захап?ць места, але здабыць яго так ? ня здолел?. Хоць сам Слуцак ня бы? разбураны, аднак захопн?к? спал?л? ? зруйнавал? ягоныя прадмесьц? ^[35] . У той час грамадзка-пал?тычная сытуацыя ? Слуцку была нестаб?льнай, што прыводз?ла да выступленьня? супраць улада? места. Гэтак, у 1661 годзе мяшчана? незадавол?ла ?вядзеньне новага гандлёвага падатку ^[38] . У 1684, 1685, 1695 ? 1699 гадох адбыл?ся выступленьн? жыхаро? ^[38] .

З 1672 годзе ? Слуцку працавала друкарня , перавезеная сюды зь М?тавы . На ёй друкавал?ся як кн?г? рэл?г?йнага зьместу, гэтак ? сьвецкая л?таратура, календары, геаграф?чныя даведн?к?. У 1673?1687 гадох з друкарн? выйшла 23 кн?г? агульным накладам 24 200 асобн?ка? ^[39] . Аднак у 1705 годзе яе перавезьл? ? Каралявец .

У Вял?кую Па?ночную вайну Слуцак тройчы наведва? маско?ск? гаспадар Пётар I , а 12 тра?ня 1706 году ? месьце спыня?ся швэдзк? кароль Карл XII . У гэты час тут праходз?? Генэральный сынод пратэстанта? Вял?кага Княства Л?то?скага ^[40] .

На 1683 год у Слуцку працавала 16 рамесных цэха? (у 1777 годзе ? 18) ^[41] . У 1730?1740-я гады ? месьце ?зьн?кл? суконная, палатняная мануфактуры, Слуцкая мануфактура ша?ковых паясо? . У XVII ст. у Слуцку зьяв?лася першая на тэрыторы? сучаснай Беларус? аптэка ^[42] .

20 сакав?ка 1767 году ?тварылася Слуцкая канфэдэрацыя , мэтай якой было прымус?ць Стан?слава А?густа Панято?скага ?ра?наць у правах канфэдэрата? ? катал?цкую шляхту ^[43] . Фактычна мэтай гэтай канфэдэрацы?, як ? Торунскай пратэстанцкай ? Радамскай катал?цкай канфэдэрацыя? , была дэстаб?л?зацыя ?нутранага станов?шча Рэчы Паспал?тай ^[43] . Канфэдэрацыю прыняла пад ≪найвышэйшую пратэкцыю≫ Кацярына II , расейская ?мпэратрыца .

У л?стападзе 1791 году на базе Слуцкага княства ?твары?ся Случарэцк? павет у складзе Наваградзкага ваяводзтва.

• Старая граф?ка Слуцку
• 
  Ратуша , каля 1650 г.
• 
  Брама Спаскага манастыра, 1648?1649 гг.
• 
  Вул?ца Сэнатарская. Касьцёл езу?та?, XVIII ст.
• 
  Царква Сьвятога Сымона , 1869 г.

• 
  Трайчанск? манастыр . Н. Орда , 1864?1876 гг.
• 
  Г?мназ?я ? збор на Сэнатарскай вул?цы. Н. Орда, 1864?1876 гг.
• 
  Вул?ца Фарская. Фарны касьцёл, 1879 г.
• 
  Школ?шча, Халодная сынагога . Я. Кругер, 1921 г.

Пад уладай Расейскай ?мпэры? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Па падп?саньн? канвэнцы? аб друг?м падзеле Рэчы Паспал?тай 23 студзеня [ ст. ст. 12 студзеня] 1793 году Слуцак разам зь ?ншым? местам? Вял?кага Княства Л?то?скага апыну?ся пад уладай Расейскай ?мпэры?, дзе ? якасьц? павятовага цэнтру ?вайшо? у склад Менскай губэрн? ^[43] . Новыя ?лады пайшл? на паступовае выкараньне практык? прыватна?ласьн?цк?х места? ? мястэчак, што было не?ласьц?ва самой Расе? ^[44] . Працэс набыцьця дзяржавай Слуцку цягну?ся амаль па?стагодзьдзя. Дам?н?к Радз?в?л , уласьн?к Слуцку ? пачатку XIX ст., прапанава? м?н?стру ?нутраных справа? Аляксею Курак?ну ( be ) адкласьц? выплату до?гу на 15 гадо? з дазволам набыць Слуцак. Але ? вайну 1812 году Д. Радз?в?л перайшо? на бок Напалеона ? бра? удзел у кампан?? супраць Расейскай ?мпэры?. Улетку 1813 году расейск?я ?лады сэквэстравал? ?сю ягоную ?ласнасьць, а 11 л?стапада на б?тве пад Хана? Д. Радз?в?л заг?ну?. У 1814 годзе ?сю маёмасьць вярнул? ягоным сваякам ? дачка Стэфан?я атрымала Слуцак ? Капыль.

Па сьмерц? Стэфан?? Радз?в?л у 1832 годзе ?ся маёмасьць, у тым л?ку ? Слуцак, перайшла да яе мужа ? Людв?га В?тгенштэйна . Па некальк?х гадох л?ставаньня 10 сьнежня 1846 году места набыл? ? дзяржа?ны скарб за 342 821 рубель срэбрам ^[45] .

У 1823 годзе бы? складзены плян забудовы Слуцку, як? прадугледжва? упарадкаваньне вул?чнай сетк?, будаваньне новых будынка?, зьл?цьцё цэнтру з ускра?нам?. У 1831 годзе завяршылася будаваньне дзялянк? Маско?ска-Варша?скай шашы , што праходз?ла праз Слуцак ? павет (работы на самой шашы скончыл?ся ? 1846 годзе) ^[45] .

У 1896 годзе распачалося будаваньне чыгуначнай л?н?? Ас?пав?чы  ? Слуцак, але на 1904 год л?н?ю давял? тольк? ад Ас?пав?ча? да ?рэчча . Работы на чыгунцы скончыл?ся тольк? ? 1915 годзе. Таксама ?снавала вузкакалейная чыгунка да Ляхав?ча? ^[46] . Да гэтага пасажыры перавоз?л?ся ? адных зь першых на тэрыторы? сучаснай Беларус? а?тобусах . У часе выбара? у 1909 годзе ? мескую раду абрал? 10 правасла?ных, 4 катал?ко? ? 1 юдэя ^[47] .

Этнограф ? фальклярыст Аляксандар Сержпуто?ск? засьведчы? бытаваньне на Случчыне ? канцы XIX ? пачатку XX стагодзьдзя? саманазвы ≪ л?цьв?ны ≫ ^{[c] [48]} . Бытаваньне ? гэты час саманазвы ≪л?цьв?ны≫ таксама засьведчы? беларуск? паэт ? эм?грацыйны дзяяч Аляксандар Яцэв?ч (Алесь Змагар) ^{[49] [d]} . Яшчэ ? 1808 годзе ? матрыкуле Каралявецкага ?н?вэрсытэтуту адзначы?ся Cichanski Alexander aus Sluczk in Russia Lithuan[us] ^[50] .

За часам? Першай сусьветнай вайны ? лютым 1918 году Слуцак занял? войск? Нямецкай ?мпэры? . Таго ж году ? месьце дзея? Беларуск? нацыянальны кам?тэт , адкрылася беларуская г?мназ?я .

Найно?шы час [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

25 сакав?ка 1918 году згодна з Трэцяй Уста?ной граматай Слуцак абвяшча?ся часткай Беларускай Народнай Рэспубл?к? . У месьце ?тварылася Беларуская рада , а жыхары Слуцку ? Вязьненскай, Грэскай, К?яв?цкай, Кругов?цкай, Ляхав?цкай, Пагосцкай, Пацейка?скай, Рамана?скай, Слуцкай, Царэв?цкай ? Цялядав?цкай воласьця? Слуцкага павету атрымал? Пасьведчаньн? Народнага Сакратарыяту БНР ^[51] . 1 студзеня 1919 году ? адпаведнасьц? з пастановай ? зьезду КП(б) Беларус? Слуцак увайшо? у склад Беларускай ССР . Таго ж году пачала дзеяць культурна-асьветн?цкая арган?зацыя ≪ Папараць-кветка ≫. 10 жн??ня 1919 году Слуцак занял? польск?я войск?, а 15 верасьня яго ?лучыл? ? склад Грамадзкай управы ?сходн?х земля? (ГУУЗ), часовай польскай адм?н?страцыйнай адз?нк?; цэнтар павету Менскай акруг? ГУУЗ ^[52] . 15 л?пеня 1920 году Слуцак занял? бальшав?к?.

У л?стападзе ? сьнежн? 1920 году на Случчыне адбылося ?зброенае антыбальшав?цкае па?станьне , мэтай якога была абарона незалежнасьц? Беларускай Народнай Рэспубл?к? ^[53] ; Слуцк? збройны чын жорстка здушыла Чырвоная Арм?я . У 1924 годзе Слуцак ста? цэнтрам акруг? ? раёну . 27 верасьня 1938 году ён атрыма? статус места абласнога падпарадкаваньня. У Другую сусьветную вайну з 27 чэрвеня 1941 да 30 чэрвеня 1944 году места знаходз?лася пад акупацыяй Трэцяга Райху , у час якой дзеял? 3 лягеры сьмерц? . Агулам нацысты зьн?шчыл? больш за 25 тысяча? чалавек, а жыдо?скае насельн?цтва Слуцка было амаль цалкам зьн?шчанае.

12 кастрычн?ка 1967 году ? Слуцку прайшл? масавыя хваляваньн? , у час як?х жыхары места спал?л? будынак савецкага суду ^[54] . У 2003 годзе знайшлося страчанае ? апошнюю вайну Слуцкае Эвангельле , якое ?першыню трап?ла ? Слуцак 22?24 тра?ня 2009 году.

• Места на старых здымках
• 
  Трайчаны. Манастыр
• 
  Востра?. Царква Сьвятога М?хала Арханёла
• 
  Вул?ца Востра?ская. Царква Нараджэньня Хрыстова
• 
  Падзамчышча. Царква Сьвятой Барбары

• 
  Вул?ца Фарская. Капл?ца
• 
  Вул?ца ?сьц?на?ская. Касьцёл Сьвятога Антон?я
• 
  Вул?ца Сэнатарская. Кальв?нск? збор ? г?мназ?я
• 
  Вул?ца Сэнатарская. Б?бл?ятэка езу?цкага калег?юму

Геаграф?я [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Агульныя зьвестк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Слуцак знаходз?цца ? цэнтры па?днёвай частк? Беларус?, усярэдз?не Слуцкай ра?н?ны ^[55] . Ста?ць на рацэ Случы ? яе прытоку Бычку . Сярэдняя вышыня над узро?нем мора складае 156 м. ^[56]

Кл?мат [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Кл?мат характаразуецца пераходам ад кантынэнтальнага да морскага, адметнага мернай цеплатою ? павышанай в?льготнасьцю. У сярэдн?м за год Слуцак мае 580 мм ападка? ^[55] .

Кл?матычныя зьвестк? для Слуцку
Паказьн?к	Сту	Лют	Сак	Кра	Тра	Чэр	Л?п	Жн?	Вер	Кас	Л?с	Сьн
Абсалютны максымум t , °C	10,5	14	19	27,7	31	33,2	35	36,1	34,4	25,7	18	10,9
Абсалютны м?н?мум t , °C	?34,9	?36,2	?35,4	?10,2	?4,5	?0,2	4,2	?0,6	?4	?13,4	?21,5	?31,4
Крын?ца: Г?драмэтэацэнтар Беларус?   (рас.)

Насельн?цтва [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Дэмаграф?я [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• ХVI стагодзьдзе : 1593 год ? 7 тыс. чал. ^[16]
• ХVII стагодзьдзе : 1683 год ? 9 тыс. чал. ^[41]
• ХVIII стагодзьдзе : 1728 год ? 7,5?8 тыс. чал.; 1767 год ? 6 тыс. чал. ^[5]
• ХIХ стагодзьдзе : 1858 год ? 6694 чал. (3374 муж ? 3320 жан.) ^[57] ; 1867 год ? 15 689 чал., у тым л?ку 758 катал?ко?, 112 пратэстанта?, 5406 юдэя?, 10 магамэтана? ^[58] ; 1869 год ? 9,9 тыс. чал.; 1877 год ? 16 651 чал., зь ?х 4545 правасла?ных, 822 катал?к?, 154 пратэстанты, 10 881 юдэй, 39 магамэтана?. ^[58] ; ~1890 год ? 14 180 чал. (6764 муж. ? 7416 жан.) ^[59] ; 1897 год ? 14 349 чал. ^[60]
• ХХ стагодзьдзе : 1907 год ? 15 618 чал. ^[61] ; 1939 год ? 21 947 чал.; 1944 год ? 7 тыс. чал.; 1970 год ? 35,6 тыс. чал.; 1974 год ? 40,5 тыс. чал. ^[62] ; 1991 год ? 60,1 тыс. чал.; 1995 год ? 62,0 тыс. чал.
• ХХI стагодзьдзе : 2001 год ? 63,4 тыс. чал. ^[63] ; 2004 год ? 62 278 чал.; 2006 год ? 61,4 тыс. чал.; 2007 год ? 61,1 тыс. чал.; 2008 год ? 60,9 тыс. чал.; 2009 год ? 61 444 ^[64] чал. (перап?с); 2015 год ? 62 192 чал. ^[65] ; 2016 год ? 62 226 чал. ^[66] ; 2017 год ? 62 147 чал. ^[67] ; 2018 год ? 61 818 чал. ^[3]

Адукацыя [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

На 1 верасьня 2009 году ? Слуцку было 11 агульнаадукацыйных школа? ? 2 г?мназ?? (сярэдняя школа №7 пера?тварылася ? г?мназ?ю №2 ^[68] ), 4 сярэдне-спэцыяльныя адукацыйныя ?становы.

Мэдыцына [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Мэдычнае абслуго?ваньне насельн?цтва ажыцьця?ляюць лякарня ? пал?кл?н?ка, стаматаляг?чная ? дз?цячая пал?кл?н?к?, жаночая кансультацыя, скурна-вэнэраляг?чны ? супрацьсухотны дыспансэры, сан?тарна-эп?дэм?яляг?чная станцыя, станцыя перал?ваньня крыв?, цэнтар здаро?я, дом дз?цяц?, звыш 20 пункта? аховы здаро?я.

Культура [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Дзеюць 4 б?бл?ятэк? ? дом культуры.

Спорт [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Слуцак мае стадыён на 700 месца? ^[69] , дз?цячую спартовую школу ? ?ншыя спартовыя аб’екты ^[70] . Плянавалася пабудова лядовага палацу на 280 месца? да 2014 году ^[71] . У месьце ?снуюць дзьве футбольныя каманды: ≪ Слуцак ≫ (гуляе ? вышэйшай л?зе чэмп?янату Беларус? ) ? ≪Аграсэрв?с≫ (гуляе ? першай л?зе чэмп?янату Менскай вобласьц?) ^{[72] [73]} .

Забудова [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Плян [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Г?старычна складзеная структура Слуцку значна зьмян?лася. Сучасная забудова вядзецца згодна з плянам 1988 году. У цэнтральнай частцы радыкальна-кальцавая, у сумежных з цэнтрам ? прастакутныя сетк? вул?ца? (разам з завулкам? ?х больш за 280). У цэнтры места ? асно?ным малапавярховыя забудовы, у м?крараёнах ? шматпавярховыя. Тэрыторыя Слуцку падзяляецца на жыльлёвую, прамысловую ? зялёную зоны.

Вул?цы ? пляцы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Аф?цыйная назва	Г?старычная назва	Былыя назвы
8 сакав?ка вул?ца	Крывасёлк? вул?ца [74]
14 партызана? вул?ца	Мог?лкавая вул?ца
Жукава вул?ца	Балотная вул?ца	Пакро?скага вул?ца [75]
Камсамольская вул?ца	Зарэцкая вул?ца [76] Сэнатарская вул?ца	Шырокая вул?ца Гогале?ская вул?ца
Кананов?ча вул?ца	Падвальная вул?ца [77]
Корзуна вул?ца	Завальская вул?ца Падвальная вул?ца 1-я Падвальная вул?ца [78] Скарбовая вул?ца
Лен?на вул?ца	Шашэйная вул?ца	Рамана?ская вул?ца Пралетарская вул?ца [79]
Лен?нская вул?ца	Новац?шко?ск? бульвар
Макс?ма Багданов?ча вул?ца	Вял?кая вул?ца [80] Навамеская вул?ца [81]	Маставая вул?ца Валадарскага вул?ца (1919?1991)
Манахава вул?ца	Завальская вул?ца	Турэмная вул?ца [82] Чарнышэ?скага вул?ца [83]
Парыскай Камуны вул?ца	Зьвяро?ская вул?ца [78] Жыдо?ская вул?ца Школьная вул?ца Бабруйская вул?ца
П?янэрская вул?ца	Замкавая вул?ца (частка) Кажамяцкая вул?ца (частка) [80]
Пл?ева вул?ца	Красная вул?ца
Працо?ных вул?ца	Падвальная вул?ца
Розы Люксэмбург вул?ца	?вана?ская вул?ца [84]	Карпов?ча вул?ца
Рэвалюцыйная вул?ца	Крап?венская вул?ца Востра?ская вул?ца [78] Фарская вул?ца	Багадзельная вул?ца Луначарскага вул?ца
Сацыял?стычная вул?ца	Вял?кая вул?ца Вял?кая М?хайла?ская вул?ца Вял?к? гасьц?нец Гасьц?нная вул?ца
Сялянск? завулак	Брышчыха вул?ца [78] Востра?ская вул?ца	Уваскрасенск? завулак
Талстога вул?ца	Юра?ская вул?ца [85]
Туп?ковы завулак	Езу?цкая вул?ца вул?ца [80]	Духа?ск? завулак
Цэнтральная плошча	Рынак пляц
Чырвонаармейская вул?ца	Усьц?на?ская вул?ца	Казацкая вул?ца [86]
Чырвонагвардзейская вул?ца	Гарбарская вул?ца
Якуба Коласа вул?ца	Крап??ная вул?ца [87] Саньн?цкая вул?ца [88]

З урбанан?м?чнай спадчыны Слуцку да нашага часу г?старычныя назвы захавал? вул?цы В?ленская (г?старычная назва частк? сучаснай вул?цы ? Трайчанская ^[89] ), З?мняя (З?мная ^[80] ), Капыльская ^[90] , Красная ^[76] ? Садовая ^[91] . Таксама ? Слуцку ?снавал? вул?цы Бачковая ^[80] , Вайто?ская (у пачатку XX ст. Бабруйская), Гл?нская, Затыльная (з XVIII ст. М?кольск? завулак), Зуе?ская, Кавальская ^[76] , Крывасельская, Крыжовая Завальская (пазьней Гузенная, Гузенская, Кручковая, Гуз?нск? завулак), Мыльн?цкая, Надрэчная, Новая Польная (Навапольная), Прозара?ская (пазьней Новая Саская, Лютэранская), Саская, Спаская (пазьней Прозара?ск? завулак) ^[78] , пляцы Замкавы ? Лютэранск?, завулк? Гарбарск? ? Кажамяцк?.

Мясцовасьц? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Г?старычныя мясцовасьц? Слуцку: Старое Места , Новае Места , Востра?, Трайчаны, Сёлк?, Крывасёлк?, Выгода, Ямпаль, Пупарава, Горк? ^[92] , Калён?я ^[93] , Школ?шча.

Эканом?ка [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Прадпрыемствы харчовай, лёгкай, дрэваапрацо?чай, мэталаапрацо?чай прамысловасьц?. У 2004 годзе ? месьце працавала 21 прамысловае прадпрыемства, зарэг?страваныя 126 прадпрыемства? недзяржа?най формы ?ласнасьц?. Харчовая ? перапрацо?чая прамысловасьць прадста?леная 8 прадпрыемствам?. Тавары лёгкай прамысловасьц? вырабляюцца на прамыслова-гандлёвым прадпрыемстве ≪Ландыш≫, тэкстыльнай фабрыцы ? рэспубл?канск?м ун?тарным прадпрыемстве мастацк?х выраба? ≪Слуцк?я паясы≫ ^[94] . Значнае пашырэньне маюць дрэва- ? мэталаапрацо?чая гал?ны (≪Слуцкая мэблевая фабрыка≫ ^[95] , ≪Слуцак-Модуль≫, ≪Ямполь≫ ^[96] ).

Перал?к прамысловых прадпрыемства? Слуцку
ААТ ≪ Слуцк? цукровараф?надны камб?нат ≫ ААТ ≪ Слуцк? сыраробны камб?нат ≫ ААТ ≪Слуцк? мясакамб?нат≫ ААТ ≪Слуцк? камб?нат хлебапрадукта?≫ ААТ ≪Слуцк? хлебазавод≫ СААТ ≪Слуцк? воцатны завод≫ УП ≪Слуцк? кансэрвавы завод≫ ААТ ≪Слуцк? льнозавод≫

Транспарт [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Асно?ны артыкул: Слуцк? а?тобус

Праз Слуцак праходзяць а?тамаб?льныя дарог? Менск  ? М?кашэв?чы Р23 , ?вацэв?чы  ? Старыя Дарог? Р43 , Ас?пав?чы ? Баранав?чы Р91 ? ?ншыя ^[97] . А?тавакзал абслуго?вае прымеск?я ? м?жмеск?я маршруты.

Адз?ным в?дам грамадзкага транспарту, што працуе ? Слуцку, зья?ляюцца а?тобусныя перавозк?. У месьце нал?чваецца 22 рэгулярныя маршруты, як?я злучаюць яго розныя пункты. Рухомы склад зьмяшчае шараговыя мадэл? МАЗ , Нёман-5201 ^[98] ? ?ншыя, як?я был? перададзеныя ? Слуцак у час падрыхто?к? да сьвята дажынак у 2005 годзе ? пазьней з мэтай абна?леньня састарэлага рухомага складу.

Слуцак зья?ляецца вузлом чыгуначнай л?н?? Ас?пав?чы  ? Баранав?чы . У пачатку XX ст. тут збудавал? вузкакалейную чыгунку да Ляхав?ча? , але ? грамадзянскую вайну яе разабрал? ^[46] . Ад Слуцку таксама адыходз?ць л?н?я Слуцак ? Сал?горск , збудаваная ? другой палове XX ст. каб ажыцьця?ляць паста?к? прадукцы? прадпрыемства Белкал?й . Пасажырск? вакзал абслуго?вае маршруты ? населеныя пункты СНД , Летувы ? Эстон?? ^[97] .

Слуцак мае больш за 280 вул?ца?, агульная да?жыня як?х складае 90,3 км ^[99] .

Турыстычная ?нфармацыя [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

?нфраструктура [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Працуе Слуцк? краязна?чы музэй . Спын?цца можна ? гатэл? ≪Слуцак≫.

Помн?к? : Соф’? Слуцкай; вязьням Слуцкага гета; Г. Жукаву .

Славутасьц? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• Забудова г?старычная (канец Х?Х ? пачатак ХХ ст.; фрагмэнты)
• Духо?ная вучэльня (1767)
• Замчышча
• Кляштар бэрнардына? (1793?1820)
• Манастыр Сьвятой Тройцы (Трайчанск?) (XVII ст.; жаночы)
• Мог?лк? юдэйск?я
• Мужчынская г?мназ?я (1852?1854)
• Паштовая станцыя (XIX ст.)
• Царква Сьвятога М?хала Арханёла (XVIII ст.)
• Шляхецк? сход (канец XVIII ? пачатак Х?Х ст.)

Страчаная спадчына [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• Замк? : Верхн? (Горны), Н?жн? (Дольны) (XV ст.), Новы (XVII ст.)
• Помн?к? сакральнай арх?тэктуры :
  • Правасла?ныя ? грэцка-катал?цк?я : манастыр Сьвятога ?льл? (1515); манастыр Сьвятой Тройцы (Трайчанск?) ? царква Сьвятой Тройцы (XVII ст.) ? царква Сьвятога Яна Багаслова ( мура?ё?ка ; 1870); царква Божага Я?леньня (1861); царква Нараджэньня Хрыстова (1762); царква Прачыстай Багародз?цы (XIХ ст.); царква саборная Сьвятога М?калая (мура?ё?ка; 1889); царква Сьвятога Сымона (XVI ст.); царква Сьвятога Юрыя (1587); царква Сьвятога Яна Прадцечы (XVI ст.); царква Сьвятой Барбары (1794?1799); царква Сьвятых Казьмы ? Дзям’яна (XVI ст.); царква Сьвятога М?калая (XVI ст.); царква Сьвятога Стэфана (XV?I ст.); царква ?васкрасеньня Хрыстова (1785?1787)
  • Рымска-катал?цк?я : капл?ца (пач. ХХ ст.); касьцёл ? кляштар марыяв?так (XVIII ст.); касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы ? кляштар езу?та? (XVIII ст.); касьцёл Сьвятога Антон?я (1793?1820); касьцёл Сьвятога Духа ? кляштар езу?та? (1720); касьцёл Фарны (1419?1439)
  • Юдэйск?я : Халодная сынагога (XVIII ст.); Харальная сынагога (XIХ ст.)
  • ?ншыя : кальв?нск? збор (1851)
• Ратуша (XV ст.)

Галерэя [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• 
  Царква Сьвятога М?хала Арханёла
• 
  Слуцкая г?мназ?я
• 
  Кол?шняя камэрцыйная вучэльня
• 
  Кол?шн?я замкавыя валы

• 
  Трайчанск? манастыр
• 
  Кляштар бэрнардына?
• 
  Паштовая станцыя
• 
  Новы касьцёл Сьвятга Антон?я

Месты-сябры [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Перал?к места?-сябро? Слуцку
Шэк? , Азэрбайджан [100] Сан-Джаван?? Вальдарна , ?тал?я Сарок? , Малдова Серпуха? , Расея Фраз?на , Расея Бравары , Укра?на

Асобы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• Альгерд Абухов?ч (1818?1898) ? беларуск? п?сьменьн?к
• Сямён Алелькав?ч (1420?1470) ? князь слуцк?, апошн? князь к?е?ск?, дзяржа?ны дзяяч Вял?кага Княства Л?то?скага
• Марк Асьвяц?мск? (1886?1938) ? беларуск? пал?тычны дзяяч
• Сьцяпан Барко?ск? (1905?1966) ? беларуск? крытык, л?таратуразнавец, этнограф
• Гал?на Барташэв?ч (нар. 1932) ? беларуская фальклярыстка, доктар ф?ляляг?чных навук, ля?рэат Дзяржа?най прэм?? Беларус?
• Уладз?мер Басалыга (нар. 1940) ? беларуск? граф?к
• М?ха?л Басалыга (нар. 1942) ? беларуск? граф?к
• Алег Белавуса? (1945?2009) ? ан?матар, сцэнарыст, к?нарэжысэр
• ?цхак До? Беркав?ч (1885?1967) ? габрэйск? п?сьменьн?к ? перакладн?к
• Пятро Браняв?цк? (1891?1949) ? савецк? вайскавод, генэрал-маёр берагавой службы
• Юрка Га?рук (1905?1979) ? беларуск? перакладн?к, крытык, паэт ? рэжысэр
• Ха?м-Янкель Гельфанд (1877?1932) ? габрэйск? п?сьменьн?к, л?таратуразна?ца, публ?цыст, грамадзка-пал?тычны дзяяч, сябар Укра?нскай Цэнтральнай Рады
• Зэе? Глуск?н (1859?1949) ? габрэйск? грамадзк? дзяяч ? прадпрымальн?к, актыв?ст сыян?сцкага руху, папулярызатар ??рыту
• В?ктар Груз?нск? (1933?1997) ? ф?зык, доктар ф?зыка-матэматычных навук
• Я?ген Гучок (нар. 1940) ? беларуск? паэт ? перакладн?к
• Анатоль Дав?дов?ч (1965?1992) ? нацыянальны герой Азэрбайджану
• Леан?д Дашук (нар. 1932) ? беларуск? дзяржа?ны дзяяч, першы м?н?стар юстыцы? Рэспубл?к? Беларусь
• Вячасла? Дуб?нка (1942?2010) ? фотамастак, п?сьменьн?к ? майстра выц?нанк?
• Язэп Дыла (1880?1973) ? беларуск? п?сьменьн?к
• В?тальд Ёдка-Наркев?ч (1864?1924) ? польск? грамадзка-пал?тычны дзяяч, публ?цыст, дыплямат
• Рамуальд Ёдка (1894?1974) ? скульптар, мастак
• Юры Жука? (1933?2010) ? вайскавод, генэрал-лейтэнант, начальн?к касмадрому Байканур
• Барыс ?гнатов?ч (1899?1976) ? фатограф, к?наапэратар ? журнал?ст, пачынальн?к савецкай авангарднай фатаграф?? ? фотажурнал?стык?
• Арыстарх Кашкурэв?ч (1912?1989) ? мастак ? в?тражыст у Бразыл??
• Кандрат Карсал?н (1809?1883?) ? мастак, ?канап?сец, акадэм?к партрэтнага жывап?су пры ?мпэратарскай Акадэм?? мастацтва?
• Анатоль Карташэв?ч (нар. 1949) ? беларуск? навуковец у гал?не а?татрактарабудаваньня, доктар тэхн?чных навук
• Сямён Косбэрг (1903?1965) ? канструктар ав?яцыйных ? ракетных рухав?ко?
• Пётар Кошаль (нар. 1946) ? п?сьменьн?к, г?сторык, перакладн?к беларусай паэз?? на расейскую мову
• Эдвард Антон Красо?ск? (1831?1898) ? акадэм?к, лейб-акушэр, заснавальн?к акушэрства ? Расейскай ?мпэры?
• Георг? Крышталь (1939?2011) ? актор тэатру ? к?но
• Генрых Кулако?ск? (1808?1890) ? доктар мэдыцыны ? прафэсар ваеннай Мэдыка-х?рург?чнай акадэм?? ? Санкт-Пецярбургу
• Вас?ль Марк?янав?ч (1730??) ? мастак-?канап?сец
• П?т Па?ла? (нар. 1966) ? беларуск? музыка-г?тарыст, удзельн?к гурто? N.R.M., Pete-Paff, Garadzkija, KRIWI
• Расьц?сла? Платона? (1930?2001) ? беларуск? г?сторык ? грамадзка-пал?тычны дзяяч, доктар г?старычных навук, прафэсар
• Ян Пятро?ск? (1905?2001) ? пратэстанцк? прапаведн?к, беларуск? рэл?г?йны ? культурна-грамадзк? дзяяч у Заходняй Беларус? ? эм?грацы?, публ?цыст, выдавец, рэдактар, п?сьменьн?к ? перакладн?к
• Рыгор Родчанка  ? беларуск? п?сьменьн?к, краязна?ца
• Аляксандар Рубана? (1936?2003) ? ф?зык, акадэм?к Нацыянальнай акадэм?? навук Беларус?, доктар ф?зыка-матэматычных навук, прафэсар, заслужаны дзяяч навук? Рэспубл?к? Беларусь
• Алег Румо (нар. 1970) ? беларуск? лекар-х?рург, трансплянтоляг, доктар мэдыцынск?х навук
• Ха?м Сегал  ? мастак 2-й паловы XVIII стагодзьдзя, прадзед Марка Шагала
• Ян Скрыган  ? беларуск? п?сьменн?к
• Аляксандар Слупск? (1864?1907) ? г?сторык ? археоляг
• Соф’я Слуцкая (1585?1612) ? княжна з роду Алелькав?ча? , хрысьц?янская сьвятая
• Валянц?на Сямашка (1868?1938) ? беларуская п?ян?стка ? музычны пэдагог
• Эл?яху Файнштайн (1843?1929) ? а?тарытэтны раб?н ? грамадзк? дзяяч
• Анатоль Фядзюшын (1891?1972) ? доктар б?яляг?чных навук, прафэсар, навуковец у гал?не заалёг??, арн?талёг??, паразыталёг??, аховы прыроды ? паля?н?чай гаспадарк?, заслужаны дзяяч навук?
• В?тольд Цэраск? (1849?1925) ? астраном, сябар-карэспандэнт Пецярбурскай Акадэм?? навук
• Уладз?мер Цэсьлер (нар. 1951) ? мастак, дызайнэр
• Фаб?ян Шантыр (1887?1920) ? беларуск? п?сьменьн?к
• Юры Ша?цо? (нар. 1959) ? савецк? ? беларуск? гандбал?ст, заслужаны майстар спорту СССР, трэнэр па гандболе, гало?ны трэнэр мужчынскай зборнай Беларус?, ал?мп?йск? чэмп?ён ? чэмп?ён сьвету
• ?гар Ша?чук (1953?2011) ? ав?якантруктар
• Л?дыя Ярмошына (нар. 1953) ? дзяржа?ная дзяячка, к?ра?н?к Цэнтральнай кам?с?? Рэспубл?к? Беларусь па выбарах ? правядзеньню рэспубл?канск?х рэфэрэндума?

За?ваг? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Крын?цы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Л?таратура [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашко? ? ?нш. ? Мн. : БелЭн , 2002. ? Т. 15: Следав?к? ? Трыо. ? 552 с. ? ISBN 985-11-0251-2
• Волка? М. Слуцк на старых планах. ? Менск , 2017.
• Вял?кае княства Л?то?скае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашко? ? ?нш. ? Мн. : Беларуская Энцыклапедыя, 2005. ? Т. 2: Кадэцк? корпус ? Яцкев?ч. ? 788 с. ? ISBN 985-11-0378-0
• Нашы гарады: грамадска-пал?тычнае даведачнае выданне / У. А. Мал?шэ?ск?, П. М. Пабока. ? Мн.: Народная асвета, 1991. ? 303 с.: фота. ? ISBN 5-341-00240-7 .
• Памяць: Г?ст.-дакум. хрон?ка Слуцкага р-на ? г. Слуцка: у 2-х кн. Кн. 1-я / уклад. В. С. В?длога; рэдкал.: Г. К?сялё? (гал. рэд.) ? ?нш.; маст. Э. Жакев?ч. ? Мн. : БЕЛТА, 2000. ? 462 с.: ?л. ISBN 985-6302-27-7 .
• Памяць: Г?ст.-дакум. хрон?ка Слуцкага р-на ? г. Слуцка: у 2-х кн. Кн. 2-я / уклад. В. С. В?длога; рэдкал.: Г. К?сялё? (гал. рэд.) ? ?нш.; маст. Э. Жакев?ч. ? Мн. : БЕЛТА, 2001. ? 572 с.: ?л. ISBN 985-6302-31-5 .
• Рэспубл?ка Беларусь: Вобласц? ? раёны: Энцыкл. давед. / А?т.-склад. Л. В. Календа. ? Мн. : БелЭн, 2004. ? 568 с.: ?л. ISBN 985-11-0301-2
• Ц?тко?ск? ?. Помн?к? арх?тэктуры Слуцка. ? Слуцак : [б.в.], 1997. ? 111 с : ?л.
• Ц?то? А. Геральдыка Беларуск?х места? / Маст. А. Бажэна?. ? Менск : ≪Полымя≫, 1998. ? 287 с.: ?л. ISBN 985-07-0131-5 .
• Энцыклапедыя г?сторы? Беларус?. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашко? (гал. рэд.) ? ?нш.; Маст. Э. Э. Жакев?ч. ? Мн. : БелЭн , 2001. ? Т. 6. Кн. 1: Пузыны ? Усая. ? 591 с. ? ISBN 985-11-0214-8
• Rouba N. Przewodnik po Litwe i Białejrusi. ? Wilno, 1909.
• Słownik geograficzny Krolestwa Polskiego i innych krajow słowia?skich . Tom X: Rukszenice ? Sochaczew. ? Warszawa, 1889.
• Грицкевич А. П. Древний город на Случи . ? Мн.: Полымя, 1985. ? 158 с. ? (По родному краю).
• Ткачев М. А. Замки Беларуси / М. А. Ткачев. ? Мн. : Беларусь, 2002. ? 200 с.: ил. ISBN 985-07-0418-7 .
• Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г. П. Пашков [и др.]; под общ. ред. И. И. Пирожника. ? Мн., 2007. ? 648 с. ISBN 978-985-11-0384-9 .

Вонкавыя спасылк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• Слуцак , Radzima.org
• Прагноз надвор’я ? м. Слуцку
• Форум Слуцку
• Неаф?цыйная старонка Слуцку

п а р Месты ? мястэчк? г?старычнай Случчыны Вызна Глуск Дубров?цк? ¹ Глуск Пагарэлы / Гарадок Гроза? Грэск Капыль (27.08.1652) ² Лен?н Любань Пагост Пясочнае Рамана? Слуцак (1441) Староб?н Старыя Дарог? Семежа? Урэчча Ц?мкав?чы  ? ¹ Вылучаным пазначаюцца ?мацаваныя месты ? мястэчк? ( гарады / гарадк? ) ; ? ² У дужках прыводз?цца час атрыманьня Магдэбурскага права