Пал?тыка Летувы

артыкул з сэры?
Дзяржа?ны лад Летувы
Герб Летувы
Канстытуцыя
Выкана?чая ?лада Прэзыдэнт Прэм’ер-м?н?стар
Заканада?чая ?лада Сойм Палац Сойму
Судовая ?лада Канстытуцыйны суд Вярхо?ны суд
Выбары Рэфэрэндумы Пал?тычныя парты?
Адм?н?страцыйна-тэрытарыяльны падзел Паветы Самак?раваньн? Староствы
п а р

Прэзыдэнт Летув?скай Рэспубл?к? ( па-летув?ску : Lietuvos Respublikos Prezidentas ) ? к?ра?н?к Летув?скай Рэспубл?к? . Прадста?ляе дзяржаву ? выконвае ?складзеныя на яго Канстытуцыяй ? законам? абавязк?.

Паводле канстытуцы? Летува зья?ляецца парлямэнцка-прэзыдэнцкай рэспубл?кай, у якой прэзыдэнт выконвае ролю пасярэдн?ка пам?ж заканада?чым ? выкана?чым органам? ?лады.

Выбары [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Выбары прэзыдэнта адбываюцца за месяц да сканчэньня тэрм?ну дзейнага прэзыдэнта. Кандыдатам? ? прэзыдэнты могуць быць грамадзяне Летувы паводле паходжаньня, як?я пражываюць у Летуве ня менш за 3 апошн?я гады, на дзень выбара? векам ня меней за 40 гадо? ? маюць права быць абраным? ? Сэйм. Тэрм?н знаходжаньня прэзыдэнта на пасадзе складае 5 гадо?. Асоба, абраная прэзыдэнтам, пав?нная спын?ць свой удзел у партыях ? пал?тычных арган?зацыях, таксама ня можа спалучаць сваю дзейнасьць з парлямэнцкай. Асоба прэзыдэнта недатыкальная.

Зьняцьце [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Прэзыдэнт можа быць датэрм?нова пазба?лены пасады ? выпадку ?стотнага парушэньня Канстытуцы?, парушэньня прысяг?, зьдзяйсьненьня злачынства. Рашэньне пра гэта прымае Сэйм. Ён жа можа цягам 30 дзён ад свайго першага паседжаньня колькасьцю 3/5 галасо? зацьвердз?ць датэрм?новыя выбары.

Кампэтэнцыя прэзыдэнта сканчаецца ? выпадках:

• заканчэньня тэрм?ну, на як? ён бы? абраны (пасаду прэзыдэнта можна займаць ня больш за 2 разы);
• датэрм?новых выбара?;
• паданьня ? адста?ку;
• сьмерц?;
• пазба?леньня пасады Сэймам;
• колькасьцю ня меней 3/5 галасо? дэпутата? Сэйму на запыт Канстытуцыйнага суду, паводле якога стан здаро?я прэзыдэнта не дазваляе выконваць абавязк?.

Прэзыдэнта, як? ня здольны выконваць свае абавязк?, замяняе старшыня Сэйму, як? ? гэты час ня мае права прызначаць датэрм?новыя выбары ? Сэйм, здымаць або прызначаць м?н?стра? бяз згоды Сэйму, разглядаць запыты на выказваньне вотуму недаверу старшын? Сэйму.

Па?намоцтвы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У кампэтэнцы? прэзыдэнта ? супрацо?н?цтве з парлямэнтам знаходзяцца:

• скл?каньне надзвычайнай сэс?? парлямэнту;
• прадста?леньне штогадовай справаздачы пра стан дзяржавы ? ?нутраную пал?тыку;
• правядзеньне чарговых ? датэрм?новых выбара?;
• прадста?леньне да ратыф?кацы? падп?саных м?жнародных дагавора?;
• прызначэньне ? зьняцьце прэм’ер-м?н?стра;
• прадста?леньне кандыдатура? судзьдзя? ? старшын? Вярхо?нага суду;
• прызначэньне судзьдзя? ? старшыня? Апэляцыйнага ? Канстытуцыйнага судо?;
• прызначэньне генэральнага пракурора;
• прызначэньне дзяржа?нага кантралёра ? старшын? ?правы Банку Летувы;
• падп?саньня ? аф?цыйнага публ?каваньня закона?, прынятых Сэймам, ц? вяртаньне закона? на па?торны разгляд;
• прызначэньне ? зьняцьце гало?накамандуючага войскам ? к?ра?н?ка службы бясьпек?;
• увядзеньне ваеннага станов?шча, маб?л?зацы? ? надзвычайнага станов?шча.

У кампэтэнцы? прэзыдэнта ? супрацо?н?цтве з урадам знаходзяцца:

• прызначэньне старшын? Рады М?н?стра?, перадача яму задачы фармаваньня ?раду ? зацьверджаньня ягонага складу;
• прыняцьце адста?к? ?раду, асобных м?н?стра?;
• прызначэньне ? зьняцьце дыпляматычных прадста?н?ко? Летувы ? ?ншых дзяржавах ? пры м?жнародных арган?зацыях;
• прызначэньне ? зьняцьце на прапанову прэм’ер-м?н?стра м?н?стра? ц? службовых асоба?.

Прэзыдэнт у прадугледжаным законам парадку надае грамадзянства; прысвойвае дзяржа?ныя ?знагароды; прымае даверчыя граматы; надае найвышэйшыя дыпляматычныя ранг? ? вайсковыя званьн?; мае права пам?лаваньня асуджаных.

Глядз?це таксама [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• Прэзыдэнты Летувы
• Прэм’ер-м?н?стры Летувы
• Сьп?с к?ра?н?ко? Летувы

Вонкавыя спасылк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• Аф?цыйная бачына прэзыдэнта Летувы