Прозьв?шча ? спадчыннае радавое ?мя , якое паказвае на прыналежнасьць чалавека да аднаго роду, як? вядзе пачатак ад агульнага продка , або ? вузейшым разуменьн? ? да адной сям'? .

Структура прозьв?шча [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Прозьв?шча складаецца, першым чынам, з каранёвай асновы (якая мае або мела ? м?нулым якое-небудзь лексычнае значэньне), але таксама можа складацца з прыста?к?, суф?ксы ? канчатку.

Аснова [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Аснова прозьв?шча часта паходз?ць ад асаб?стага ?мя або ж мянушк?, якая нясе тое або ?ншае лексычнае значэньне.

Мужчынск?я ? жаночыя прозьв?шчы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У беларускай мове ? некаторых ?ншых славянск?х мовах , а таксама ? летув?скай ? латыскай , жаночыя прозьв?шчы, як прав?ла, адрозьн?ваюцца па форме ад мужчынск?х ? у с?лу марфаляг?чных асабл?васьця? мовы.

У некаторых мовах, напрыклад у летув?скай , прозьв?шчы маюць розныя формы для мужчын, замужн?х ? незамужн?х жанчын.

У ?сьляндзкай мове ?мёны па бацьку , як?я выкарысто?ваюцца ? якасьц? прозьв?шча?, утвараюцца па-рознаму для мужчын ? жанчын.

Узьн?кненьне прозьв?шча? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Узьн?кненьне прозьв?шча? у сучасным разуменьн? адбылося позна, ? было зьвязана, в?давочна, з пашырэньнем эканам?чных сувязя? ? неабходнасьцю рэгуляваньня ?нстытуту спадкаемства. В?давочна, што ?першыню яны зьяв?л?ся ? эканам?чна разьв?тых абласьцях Па?ночнай ?тал?? ? X?XI стагодзьдзях ^[1] .

У далейшым працэс акты?нага стана?леньня прозьв?шча? пача?ся ? на па?днёвым усходзе Францы? , у П’емонце ? паступова ахап?? усю Францыю. У Ангельшчыне працэс стана?леньня прозьв?шча? пача?ся пасьля яе заваяваньня нарманам? ? 1066 ? скончы?ся да XV стагодзьдзя, хоць у ?эйлзе ? Шатлянды? фармаваньне прозьв?шча? ?шло ? ? 18 стагодзьдз? ^[2] . Падобная сытуацыя склалася ? на тэрыторы? Нямеччыны , дзе фармаваньне прозьв?шча? нямецк?х сяляна? ?шло яшчэ й у XIX стагодзьдз?. На мяжы XV?XVI стагодзьдзя? прозьв?шчы дасягнул? Дан?? . У 1526 годзе кароль загада? усёй дацкай шляхце абзавесьц?ся прозьв?шчам?. З Дан?? ? Нямеччыны прозьв?шчы перайшл? да швэда?.

Узьн?кненьне беларуск?х прозьв?шча? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

На землях ВКЛ напрыканцы XV стагодзьдзя першыя прозьв?шчы займел? баяры-шляхта. Спачатку яны не был? сталым?. Сыны баярына Грыньк? раб?л?ся Грынков?чам?, але дзец? ягонага сына Багдана ?жо был? Багданавым? Грынков?чам?. Яшчэ праз пакаленьне пра Грыньку магл? ? забыцца, ператвары?шыся ? Багданов?ча?. Але Багданов?чам цяжка было пацьвердз?ць свае правы на сяло, якое вял?к? князь да? ?х дзядам-Грынков?чам. Таму чым больш дзяржа?ная канцылярыя стварала папер-прыв?лея?, тым важней для шляхц?ца было заф?ксаваць сваё прозьв?шча раз ? наза?жды.

Сяляне ж яшчэ ? пачатку XVI стагодзьдзя прозьв?шча? ня мел?. Тольк? ? сярэдз?не таго стагодзьдзя, падчас Валочнай памеры 1557 году, прозьв?шчы сялянам пачал? даваць кантрольныя органы ВКЛ. Сяляна? ≪прымацо?вал?≫ да зямл?, высялял? ? вял?к?я вёск? ? перап?свал?, дадаючы да ?мен? ?мя па бацьку або мянушку, як?я цяпер раз ? наза?жды раб?л?ся прозьв?шчам?. ^{[3] [4]}

Узьн?кненьне прозьв?шча? у Масков?? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Беларуск?я прозьв?шчы на трыста гадо? старэйшыя за расейск?я. У Масков?? прозьв?шчы да XVI стагодзьдзя было прыв?леем князё? ? баяра?. А прозьв?шча на -?ч давалася тольк? з дазволу вял?кага князя. У ≪Тысяцкай кн?зе≫ 1550 на тысячу чалавек так?я прозьв?шчы мел? тольк? 28. Рэшта прозьв?шча? ? на -о? або на ??н . ь У XVI?XVII стагодзьдзях прозьв?шчы пачал? зья?ляцца ? асяродзьдз? дваран. У XVII?XVIII стагодзьдзях ? у гараджан, напрыканцы XVIII ? пачатку XIX стагодзьдз? ? духавенства. Сяляне ня мел? прозьв?шча? да сярэдз?ны ХIХ ст ^[3] .

Глядз?це таксама [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• Э?рапейскае ?мя
• Падвойнае прозьв?шча
• Дзявоцкае прозьв?шча
• ?мя
• ?мя па бацьку
• Назва
• Найменьне
• ?дэнтыф?катар

Крын?цы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]