Гэтая назва мае некальк? сэнса?. Кал? вас ц?кавяць ?ншыя сэнсы, глядз?це таксама Пам?р (неадназначнасьць) .

Пам?р ( па-к?тайску : ?米?高原 ; па-кыргыску : Памир тоолору ; па-таджыцку : К???ои Помир ; па-пэрсыдзку : ????? ??????? ‎ ‎; па-?йгурску : ????? ????????? ) ? высакагорная сыстэма на по?дн? Сярэдняй Аз?? , пераважна ? Горна-Бадахшанскай а?таномнай вобласьц? Таджык?стану , а таксама ? Кыргыстане , Пак?стане , А?ган?стане ? К?та? . Пам?р знаходз?цца на злучэньн? адгор’я? ?ншых магутных горных сыстэма? Цэнтральнай Аз??  ? Г?ндукушу , Каракаруму , Куньлуня и Цянь-Шаня . Горы Пам?ру ?ваходзяць у л?к найвышэйшых гора? зямл? ? з В?ктарыянск?х часо? был? вядомыя як ≪ Дах Сьвету ≫, як перакладаецца слова ≪Пам?р≫. ^{[1] [2]}

Геаграф?я [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Плошча Пам?ру складае прыкладна 120 000 км². Па?ночная частка сыстэмы знаходз?цца ? Кыргыстане ? абмежавана Заалайск?м хрыбтом . Усходняя частка Пам?ру знаходз?цца ? К?та?, абмежавана Сыракольск?м ? Кашгарск?м хрыбтом . Па?днёвая частка сыстэмы знаходз?цца ? А?ган?стане, абмежавана ракой Пам?р ? вярхо?ям? рак? Пяндж . На захадзе горная сыстэма Пам?ру абмежавана мэрыдыянальным адрэзкам дал?ны рак? Пяндж. Асно?ная частка сыстэмы знаходз?цца ? Таджык?стане. Найвышэйшыя пункты зьмешчаны ? Кашгарск?х гарах ( г. Кангур , 7719 м; г. Музтагата , 7546 м) ^[3] .

Паводле асабл?васьцей рэльефу сыстэму падзяляюць на Заходн? ? ?сходн? Пам?р. Для Заходняга Пам?ру характэрна сыстэма высок?х хрыбто?, сх?лы як?х расчлянёныя глыбок?м? цясьн?нам? рэк. Для рэльефу ?сходняга Пам?ру характэрныя плоск?я дн?шчы вял?зных дал?н ? катлав?н, як?я падняты на вышыню 3500 ? 4500 м ? запо?нены прадуктам? разбурэньня гора?, у грунтах трапляецца вечная мерзлата. Над ?м? ?звышаюцца хрыбты вышынёй больш за 6000 м.

Найвышэйшыя горы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• Кангур , 7719 м, К?тай
• Музтагата , 7546 м, К?тай
• П?к ?сма?ла Саман? (былыя назвы П?к Камун?зму , П?к Стал?на ), 7495 м, Таджык?стан
• П?к Лен?на , 7134 м, Таджык?стан/Кыргыстан
• П?к Каржане?скага , 7105 м, Таджык?стан
• П?к Рэвалюцы? , 6974 м, Таджык?стан

Сэйсьм?чны стан [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Пам?р ? вобласьць з высокай сэйсьм?чнасьцю. Землятрусы дасягаюць 8?9 бала?. ^[3]

Кл?мат [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Кл?мат Пам?ру рэзка кантынэнтальны. Характэрна до?гая ? суровая з?ма, кароткае ? халоднае лета. У дал?нах Заходняга Пам?ру на вышын? каля 2000 м сярэдн?я тэмпэратуры вагаюцца ад ?7,4 °C у студзен? да 22,5 °C у л?пен?. Гадавая колькасьць ападка? сягае тут 800 мм (на ледав?ку Федчанк? ). На ?сходн?м Пам?ры кл?мат больш суровы. На вышын? каля 4000 м сярэдняя тэмпэратура студзеня сягае ?20 °C, у л?пен? паветра праграваецца ? сярэдн?м ?сяго да +8 °C, ападка? выпадае каля 100 мм штогод. ^[3]

Сьнегавое покрыва й ледав?к? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Сьнегавая мяжа вагаецца ад 3600 м ? Заходн?м Пам?ры да 5400 м ва ?сходн?м Пам?ры. Плошча зьледзяненьня ? межах Таджык?стану звыш 7500 км², што складае больш за 10% усёй паверхн? Пам?ру. ^[3]

На тэрыторы? Пам?ру зьмяшчаецца вял?кая колькасьць ледав?ко?  ? каля 7100. Тыпы ледав?ко?: каравыя, в?сячыя, сх?лавыя, складаныя дал?нныя альп?йскага й туркестанскага тыпа?. Найбольшыя ледав?к?: Федчанк? да?жынёй 77 км (найда?жэйшы ? былым СССР ) ? Грум-Гржымайлы да?жынёй 37 км. ^[3]

Рэк? й азёры [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Рэк?, як?я працякаюць у межах Пам?ру, адносяцца пераважна да басэйна? Амудар’? (якая ? верхн?м цячэньн? называецца Пяндж), Яркэнду ? Кашгару . Найбольшыя рэк?: Кызыл-Суу , Кызылсу , Сурхоб , Вахш . Яны маюць бурнае цячэньне, летн?я паводк?.

Найбольшыя азёры: Каракуль , Рангкуль , Шаркуль , Заркуль , Яшылькуль , Сарэскае . ^[3]

Расьл?нны сьвет [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У дал?нах Заходняга Пам?ру пераважае пустэльныя палыновая расьл?ннасьць, на вышын? 3600?3200 м ? дзярнова-злакавыя стэпы з калючым? падушкам? астрагала? ? акантал?мона? . На вышын? 3200?3800 м пераважаюць кавыльныя стэпы, як?я зьмяняюцца кабрэз?евым? лугам? . З вышын? 4500 м пачынаецца субальп?йск? пас з мароза?стойл?вай н?зкатра?най расьл?ннасьцю. Па берагах рэк растуць тапол? , бярозы , вербы , як?я могуць утвараць невял?к?я га? .

Дал?ны ?сходняга Пам?ру заняты высакагорнай пустэльняй з рэдк?м? расьл?нам? падушкападобнай формы. На вышын? 3500?4200 м найбольш характэрны па?хмызьнячок тэраскен , а вышэй за 4200 м пераважаюць падушачн?к? з вастралодк? , акантал?мону, с?бальды? . Каля рэк ? ручаё? сустракаюцца кабрэз?евыя ? асаковыя луг?. ^[3]

Жывёльны сьвет [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Жывёльны сьвет Пам?ру прадста?лены горным баранам архарам , да?гахвостым сурком , чырвонай п?шчухай . Сярод птушак сустракаюцца тыбэцк? ?лар , серпадзюб , тыбэцк? крумкач , жаваранак ? сьнегавы г?малайск? грыф .

У гаспадарцы вырошчваюць яка? . ^[3]

Эканом?ка [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У Заходн?м Пам?ры здабываюць вугаль .

На лугах разводзяць авечак .

Вырошчваюць ячмень , гарох , на пал??ных палях ? в?наград , ша?ко?н?цу , грэцк? арэх , абрыкосы . ^[3]

Транспарт [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Пам?рская шаша, другая па вышын? м?жнародная дарога, зьвязвае Душанбэ ? Таджык?стане з Ошам у Кыргыстане праз Горна-Бадахшанскую а?таномную вобласьць ? зья?ляецца адз?най крын?цай забесьпячэньня для навакольных ?заляваных рэг?ёна?. Вял?к? шо?кавы шлях праходз?? праз шэраг пам?рск?х хрыбто?. ^[4]

Турызм [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У сьнежн? 2009 г. Нью-Ёрк Таймз зьмясьц?ла шэраг артыкула?, прысьвечаных турыстычным магчымасьцям пам?рскага рэг?ёну Таджык?стану. ^{[5] [6]}

Крын?цы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Вонкавыя спасылк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Пам?р (горная сыстэма) ? схов?шча мультымэдыйных матэрыяла?

• Пам?р ? дах сьвету   (анг.)
• Пам?р на Wikivoyage   (анг.)
• Фатаграф?? ? дапаможн?к па трэк?нгу ? Ваханск?м ? А?ганск?м Пам?ры   (анг.)
• ≪Пам?р≫ у Энцыкляпэды? жывых прыгода?   (рас.)
• Надзея Емельянава. Народы Пам?ру ? Г?ндукушу   (рас.)
• Пам?р. Ад легенда? да веда?. Некаторыя зьвестк? з пам?рскай г?сторы?   (рас.)
• Перавалы Пам?ру   (рас.)