Н?дэрляндзкая
|
Nederlands
|
|
|
Ужываецца ?
| Н?дэрлянды
,
Бэльг?я
,
Сурынам
,
Аруба
,
Кюрасао
,
С?нт-Мартэн
|
---|
Рэг?ён
| Заходняя Э?ропа
|
---|
Колькасьць карыстальн?ка?
| 22 млн (2006)
|
---|
Клясыф?кацыя
| ?ндаэ?рапейская
Германск?я
Заходнегерманск?я
Н?дэрляндзкая
|
---|
Аф?цыйны статус
|
---|
Аф?цыйная мова ?
| Арубе
,
Бэльг??
,
Э?разьвязе
,
Н?дэрляндах
,
Сурынаме
,
Кюрасао
,
С?нт-Мартэне
|
---|
Рэгулюецца
| Nederlandse Taalunie
|
---|
Статус
:
| 1 дзяржа?ная
[d]
[1]
|
---|
П?сьмо
| лац?нскае п?сьмо
|
---|
Коды мовы
|
---|
ISO 639
-1
| nl
|
---|
ISO 639-2(Б)
| dut
|
---|
ISO 639-2(Т)
| nld
|
---|
ISO 639-3
| nld
|
Н?дэрляндзкая мова
? мова н?дэрляндца?, належыць да групы
германск?х мова?
(падгрупа
заходнегерманск?х мова?
)
?ндаэ?рапейскай мо?най сям’?
. Распа?сюджаная ?
Н?дэрляндах
(дзяржа?ная),
Бэльг??
, дзе на ёй гаворыць прыбл?зна палова
насельн?цтва
(дзяржа?ная мова наро?н? з
францускай
?
нямецкай
),
Сурынаме
, на
Н?дэрляндзк?х Антылах
? на
Арубе
. П?сьменнасьць на аснове
лац?нскага альфабэту
.
Агульная колькасьць носьб?та? ? 22 млн чалавек (16 млн у Н?дэрляндах, 5 млн у Бэльг??). Н?дэрляндзкую мову часта называюць
галяндзкай
або
флямандзкай
. Насамрэч дадзеныя назовы тычацца адпаведных груп дыялекта? (
Галяндыя
? рэг?ён у Н?дэрляндах,
Фляндрыя
? пяць н?дэрляндзкамо?ных прав?нцыя? Бэльг??).
Н?дэрляндзкая або галяндзкая мова паходз?ць ад мовы берагавых
франка?
? зья?ляецца на?простым нашчадкам протагерманскай мовы ?ндаэ?рапейскай мо?най групы. Найбл?жэйшыя сваяк? ?
старажытнаангельская
,
фрыская
,
н?жненямецкая
мовы.
У сучаснае н?дэрляндзкае мове няма склона? (за выключэньнем дыялекта?). Ёсьць тры роды: н?як?, мужчынск? ? жаночы. Апошн?я два паступова зьл?ваюцца ? адз?н агульны род: ?снуюць, напрыклад, тольк? два вызначаныя артыкл? ?
het
, для н?якага роду, ?
de
, для жаночага
?
мужчынскага роду.
Для н?дэрляндзкае мовы характэрна вял?кая колькасьць дыялекта?, тольк? ? Фляндры? ?х каля дзьвюх з паловай тысяча?. У адукацы?, СМ? ? ? якасьц? дзяржа?най выкарысто?ваецца ≪?сеагульная н?дэрляндзкая мова≫ (AN, Algemeen Nederlands), зацьверджаны н?дэрляндзк?м мо?ным саюзам (Nederlandse Taalunie) аф?цыйны варыянт мовы. З 15 кастрычн?ка 2005 праводз?цца рэформа
артаграф??
[2]
.
Ад н?дэрляндзкае мовы пара?нальна няда?на адлучы?ся
афрыкаанс
.
- Асно?ны артыкул:
Афрыкаанс
Г?сторыя афрыкаанс пачынаецца з масавага перасяленьня фэрмэра? (па-н?дэрляндзку:
boer
) з Галянды?, Фляндры? ? ?ншых рэг?ёна? па?ночна-заходняй Э?ропы, як?я был? хутка ас?м?ляваныя мясцовым насельн?цтвам.
[3]
Пасьля пераходу калён?? пад к?ра?н?цтва Брытан?? на пачатку XIX стагодзьдзя, калян?сты пачал? засвойваць новыя ?нутраныя раёны Па?днёвае
Афрык?
, забра?шы сваю мову з сабой. Наступствы ?заляцы? ад астатняга н?дэрляндзкамо?нага сьвету зраб?л? мову калян?ста? такой, якая яна ёсьць на сёньняшн? дзень, то бок афрыкаанс.
[4]
На пачатку XX стагодзьдзя народны ≪афрыканск?≫ варыянт н?дэрляндзкае мовы ста? пераважаць над л?таратурнай ≪э?рапейскай≫ мовай. У 1925 року ? канстытуцыю
Па?днёва-Афрыканскага Зьвязу
ад 1909 року была ?несена папра?ка, якая сьцьвярджала ≪н?дэрлядзкае слова ? артыкуле 137 (…) уключае ? сябе афрыкаанс≫.
[5]
[6]
Новая канстытуцыя ад 1961 року тольк? перал?чала
ангельскую
ды н?дэрляндзкую мовы ? якасьц? аф?цыйных.
Згодна з прыкладнай ацэнкай, каля 90% слова? афрыкаанс маюць н?дэрляндзкае паходжаньне.
[7]
[8]
Абедзьве мовы маюць высокую ступень узаемапаразуменьня, аднак гэтая ступень у некаторых выпадках (у дачыненьн? да лексык?, нап?саньня) можа быць асымэтрычнай: для н?дэрлядзкамо?нага чалавека часьцей лягчэй зразумець афрыкаанс, чым жыхару ПАР зразумець н?дэрляндзкую.
[9]
Н?дэрляндзкая мова
?
схов?шча мультымэдыйных матэрыяла?