Н?дэрляндзкая мова

Зьвестк? зь В?к?пэды? ? вольнай энцыкляпэды?
Н?дэрляндзкая
Nederlands
Ужываецца ? Н?дэрлянды , Бэльг?я , Сурынам , Аруба , Кюрасао , С?нт-Мартэн
Рэг?ён Заходняя Э?ропа
Колькасьць карыстальн?ка? 22 млн (2006)
Клясыф?кацыя ?ндаэ?рапейская

  Германск?я
   Заходнегерманск?я
      Н?дэрляндзкая

Аф?цыйны статус
Аф?цыйная мова ? Арубе , Бэльг?? , Э?разьвязе , Н?дэрляндах , Сурынаме , Кюрасао , С?нт-Мартэне
Рэгулюецца Nederlandse Taalunie
Статус : 1 дзяржа?ная [d] [1]
П?сьмо лац?нскае п?сьмо
Коды мовы
ISO 639 -1 nl
ISO 639-2(Б) dut
ISO 639-2(Т) nld
ISO 639-3 nld

Н?дэрляндзкая мова ? мова н?дэрляндца?, належыць да групы германск?х мова? (падгрупа заходнегерманск?х мова? ) ?ндаэ?рапейскай мо?най сям’? . Распа?сюджаная ? Н?дэрляндах (дзяржа?ная), Бэльг?? , дзе на ёй гаворыць прыбл?зна палова насельн?цтва (дзяржа?ная мова наро?н? з францускай ? нямецкай ), Сурынаме , на Н?дэрляндзк?х Антылах ? на Арубе . П?сьменнасьць на аснове лац?нскага альфабэту .

Агульная колькасьць носьб?та? ? 22 млн чалавек (16 млн у Н?дэрляндах, 5 млн у Бэльг??). Н?дэрляндзкую мову часта называюць галяндзкай або флямандзкай . Насамрэч дадзеныя назовы тычацца адпаведных груп дыялекта? ( Галяндыя ? рэг?ён у Н?дэрляндах, Фляндрыя ? пяць н?дэрляндзкамо?ных прав?нцыя? Бэльг??).

Г?сторыя [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Н?дэрляндзкая або галяндзкая мова паходз?ць ад мовы берагавых франка? ? зья?ляецца на?простым нашчадкам протагерманскай мовы ?ндаэ?рапейскай мо?най групы. Найбл?жэйшыя сваяк? ? старажытнаангельская , фрыская , н?жненямецкая мовы.

Сынтакс?с [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У сучаснае н?дэрляндзкае мове няма склона? (за выключэньнем дыялекта?). Ёсьць тры роды: н?як?, мужчынск? ? жаночы. Апошн?я два паступова зьл?ваюцца ? адз?н агульны род: ?снуюць, напрыклад, тольк? два вызначаныя артыкл? ? het , для н?якага роду, ? de , для жаночага ? мужчынскага роду.

Зьвестк? аб дыялектах [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Для н?дэрляндзкае мовы характэрна вял?кая колькасьць дыялекта?, тольк? ? Фляндры? ?х каля дзьвюх з паловай тысяча?. У адукацы?, СМ? ? ? якасьц? дзяржа?най выкарысто?ваецца ≪?сеагульная н?дэрляндзкая мова≫ (AN, Algemeen Nederlands), зацьверджаны н?дэрляндзк?м мо?ным саюзам (Nederlandse Taalunie) аф?цыйны варыянт мовы. З 15 кастрычн?ка 2005 праводз?цца рэформа артаграф?? [2] .

Ад н?дэрляндзкае мовы пара?нальна няда?на адлучы?ся афрыкаанс .

Афрыка?анс [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Асно?ны артыкул: Афрыкаанс
Раёны у ПАР, дзе большасьць насельн?цтва разма?ляе на афрыкаанс (пазначаныя с?н?м колерам)

Г?сторыя афрыкаанс пачынаецца з масавага перасяленьня фэрмэра? (па-н?дэрляндзку: boer ) з Галянды?, Фляндры? ? ?ншых рэг?ёна? па?ночна-заходняй Э?ропы, як?я был? хутка ас?м?ляваныя мясцовым насельн?цтвам. [3]

Пасьля пераходу калён?? пад к?ра?н?цтва Брытан?? на пачатку XIX стагодзьдзя, калян?сты пачал? засвойваць новыя ?нутраныя раёны Па?днёвае Афрык? , забра?шы сваю мову з сабой. Наступствы ?заляцы? ад астатняга н?дэрляндзкамо?нага сьвету зраб?л? мову калян?ста? такой, якая яна ёсьць на сёньняшн? дзень, то бок афрыкаанс. [4]

На пачатку XX стагодзьдзя народны ≪афрыканск?≫ варыянт н?дэрляндзкае мовы ста? пераважаць над л?таратурнай ≪э?рапейскай≫ мовай. У 1925 року ? канстытуцыю Па?днёва-Афрыканскага Зьвязу ад 1909 року была ?несена папра?ка, якая сьцьвярджала ≪н?дэрлядзкае слова ? артыкуле 137 (…) уключае ? сябе афрыкаанс≫. [5] [6] Новая канстытуцыя ад 1961 року тольк? перал?чала ангельскую ды н?дэрляндзкую мовы ? якасьц? аф?цыйных.

Згодна з прыкладнай ацэнкай, каля 90% слова? афрыкаанс маюць н?дэрляндзкае паходжаньне. [7] [8] Абедзьве мовы маюць высокую ступень узаемапаразуменьня, аднак гэтая ступень у некаторых выпадках (у дачыненьн? да лексык?, нап?саньня) можа быць асымэтрычнай: для н?дэрлядзкамо?нага чалавека часьцей лягчэй зразумець афрыкаанс, чым жыхару ПАР зразумець н?дэрляндзкую. [9]

Крын?цы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Вонкавыя спасылк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Н?дэрляндзкая мова ? схов?шча мультымэдыйных матэрыяла?