Марка НДР па-нямецку : Mark der DDR
100 марак
Кра?на	НДР
Падзел	пфэн?г
Код ISO-4217	4217
Скарачэньне	DDM
Сымбаль	M
Цэнтральны банк	Дзяржа?ны банк НДР [d] ? Нямецк? эм?с?йны банк [d]
Увядзеньне ва ?жытак	21 чэрвеня 1948
Вывядзеньне з ужытку	30 чэрвеня 1990
Папярэдняя валюта	райхсмарка [d]
Замененая валютай	нямецкая марка [d]
Галерэя выява? у В?к?схов?шчы

Ма?рка Няме?цкае Дэмакраты?чнае Рэспу?бл?к? ( па-нямецку : Mark der Deutschen Demokratischen Republik , скар. Mark der DDR , DDR-Mark , таксама звалася Deutsche Mark ) ? грашовая адз?нка Нямецкае Дэмакратычнае Рэспубл?к? . Была ?нутранай неканвэрто?най валютаю; увоз ? вываз бы? забаронены ? кара?ся штрафам.

Пасьля Другой сусьветнай вайны пераможаная саюзьн?кам? Нямеччына была падзелена на чатыры зоны акупацы? : амэрыканскую , брытанскую , францускую ? савецкую . У заходн?х зонах 20 чэрвеня 1948 у аднабаковым парадку была ?ведзена Нямецкая марка (ФРН) ( па-нямецку : Deutsche Mark ). У якасьц? зваротнае рэакцы? 24 чэрвеня 1948 году ? савецкай зоне была заснавана свая грашовая адз?нка. Нямецкая марка ( па-нямецку : Deutsche Mark ) савецкае зоны (пазьней НДР) у 1974 годзе была пераназвана ? марку НДР ( па-нямецку : Mark der DDR ) ? пра?снавала да 1990 году.

Марка выпускалася з 1948 году Нямецк?м эм?с?йным банкам ? з 1968 году  ? Дзяржа?ным банкам НДР . Грашовая адз?нка мела наступныя аф?цыйныя назвы:

• Нямецкая марка Нямецкага эм?с?йнага банку (Deutsche Mark, DM) ? з 24 л?пеня 1948 году па 31 л?пеня 1964 году
• Марка Нямецкага эм?с?йнага банку (Mark der Deutschen Notenbank, MDN) ? з 1 жн??ня 1964 году па 31 сьнежня 1967 году
• Марка (Mark, M) Нямецкае Дэмакратычнае Рэспубл?к? ( Марка НДР ) ? з 1 студзеня 1968 году па 30 чэрвеня 1990 году

У 1 марцы ? 100 пфэн?га? (Pf).

Г?сторыя [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Уводз?ны [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

20 чэрвеня 1948 году ? заходн?х акупацыйных зонах Нямеччыны на?замен райхсмарк? была ?ведзена ? зварот нямецкая марка ( банка нямецк?х земля? , пазьней Бундэсбанку ). Райхсмарк?, як?я абясцэн?л?ся, л?нул? ? савецкую акупацыйную зону Нямеччыны , дзе яны ?сё яшчэ был? законным аплатным сродкам. Гэта прывяло да ?мкл?вай ?нфляцы?: усе ная?ныя грошы, як?я знаходз?л?ся ? звароце ва ?сходняй Нямеччыне, абясцэн?л?ся практычна за адну ноч. У якасьц? экстранае зваротнае меры 23 чэрвеня 1948 году бы? выраблены абмен старых райхсмарак на новыя ? тыя ж самыя райхсмарк?, але з гербаваю налепкаю савецк?х улада?. Абменьвалася максымум 70 старых райхсмарок на чалавека па курсе 1:1, якая перавышае суму па курсе 10:1 пры ?мове, што ?х уладальн?к мог даказаць законнасьць ?х паходжаньня. Падчас грашовае рэформы, распачатае з 24 л?пеня 1948 году, для абмену на марк? Нямецкага эм?с?йнага банка прымал?ся тольк? гэтыя банкноты з гербаваю налепкаю.

Грашовыя рэформы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Правядучы канстытуцыйныя рэформы 1968 ? 1974 гадо?, к?ра?н?цтва НДР усё больш аддалялася ад першапачатковае мэты стварэньня адз?нае Нямеччыны ? замян?ла слова ≪Нямеччына≫ ? шматл?к?х назвах на ≪НДР≫. Так зьмян?лася ? назва грашовае адз?нк? Нямецкая марка на Марка НДР , а Нямецк? эм?с?йны банк ста? Дзяржа?ным банкам НДР .

У рамках грашовае рэформы ? 1964 годзе Нямецкая марка была пераназвана ? Марку Нямецкага эм?с?йнага банка ( па-нямецку : Mark der Deutschen Notenbank, MDN ). 12 сьнежня 1967 году рушыла ?сьлед наступная зьмена назвы. Зараз грошы звал?ся аф?цыйна маркам? НДР ( па-нямецку : Mark der DDR ) ц? проста маркам?, а каб адрозьн?ваць ад Нямецкае марк? ФРН часта называл?ся неаф?цыйна ≪?сходн?м? маркам?≫. Шматл?к?я манэты аж да 1980-х гадо? нас?л? надп?с Deutsche Mark . Яны был? паступова заменены на вонкава аднолькавыя манэты з надп?сам Mark .

Залатое ?трыманьне марк? было ?сталявана 29 кастрычн?ка 1953 г. у 0,399902 г чыстага золата. Аф?цыйны курс Дзяржбанка СССР марк? да рубля зь 1 студзеня 1961 году склада? 100 марка? НДР = 40 руб. 50 коп. (1 руб. = 2,47 марк? НДР). Негандлёвыя разьл?к? з сацыял?стычным? кра?нам? (напрыклад, абменныя апэрацы? пры паездках грамадзяна?) ажыцьця?лял?ся з ужываньнем зьн?жк? з аф?цыйнага курсу ? выраблял?ся па суаднос?нах 100 марка? НДР = 31 руб. 25 коп. (1 руб. = 3,20 марк? НДР). Пры гэтым увоз ? вываз ная?ных грошай бы? забаронены, грамадзянам жа кра?на??чальцо? СЭУ дазвалялася ?воз?ць ? вывоз?ць валюту ? межах 250 марка? НДР. Пры паездках у кра?ны?чальцы СЭУ грамадзяне НДР на аснове ?заемнасьц? магл? абменьваць нацыянальную валюту на валюту кра?ны знаходжаньня ? межах узгодненых сума? (з большасьцю кра?на? у межах сумы, экв?валентнае 30 руб.).

Падзеньне сьцяны й валютны саюз [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Пасьля падзеньня Бэрл?нскай сьцяны у канцы 1989 году марк? НДР абменьвал?ся на марк? ФРН на чорным рынку па рынкавым курсе. У той час, як аф?цыйна курс склада? 1:1, на некаторы час курс чорнага рынка дасягну? узро?ню 10:1, але потым хутка стаб?л?зава?ся ? рэг?ёне ад 3:1 да 5:1. Пасьля таго, як было прынята рашэньне пра валютны саюз пам?ж НДР з ФРН, аф?цыйны курс абмену склада? 3:1. Па гэтым курсе ? аддзяленьнях Дзяржа?нага банка НДР дазвалялася абменьваць грошы ? абодвух к?рунках без абмежаваньня да 30 чэрвеня 1991 году. На працягу першага па?годзьдзя 1990 году на рынках НДР па так?м курсе можна было набываць тавары заходняй вытворчасьц? за марк? НДР ц? ФРН.

Аф?цыйны абменны курс марк? НДР пры ?водз?нах нямецкае марк? ФРН склада? 2:1. У дачыненьн? да ф?зычных асоба? дзейн?чал? адмысловыя прав?лы. Усталё?валася сума, якую можна было абмяняць па палёгкавым курсе 1:1. Усталё?валася тры ?зроставых катэгоры? насельн?цтва, кожнае зь як?х адпавядала вызначаная сума, якую можна было абмяняць па палёгкавым курсе 1:1: 2000 марка? для твара? да 14 гадо?; 4000 марка? ? для твара? да шасьц?дзесяц? гадо? ? 6000 марка? ? для твара? старэй шасьц?дзесяц? гадо?. ^[1] Эканам?чны ? валютны саюз набы? моц 1 л?пеня 1990 году .

Пераклад заробка? ? тарыфа? на камунальныя паслуг? на новую грашовую адз?нку вырабля?ся па курсе 1:1. Падаражэл? тавары, на як?я был? адменены датацы? .

Зь 1 л?пеня 1990 году адз?ным аф?цыйным аплатным сродкам на тэрыторы? НДР стала нямецкая марка ФРН. Некаторы час на тэрыторы? НДР працягвал? хадню манэты добрай якасьцю меней аднае марк? ? сувяз? з тым, што Бундэсбанк спачатку ня змог забясьпечыць неабходную колькасьць дробных манэта?.

Манэты [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Манэты НДР рэгулярнае чаканк?
Выява		Нам?нал	Парамэтры			Ап?саньне			Дата
Авэрс	Рэвэрс		Дыямэтар	Маса	Матэрыял	Гурт	Авэрс	Рэвэрс	выпуску [2]	адмены
		1 Пфэн?г	17 мм	0,75 г	Алюм?н?й Al97/Mg03	Гладк?	Герб НДР	Нам?нал	1 тра?ня 1960 году	30 чэрвеня 1991 году
		5 пфэн?га?	19 мм	1,10 г					15 тра?ня 1968 году
		10 пфэн?га?	21 мм	1,50 г					1 сьнежня 1963 году
		20 пфэн?га?	22,2 мм	5,4 г	Латунь Cu63/Zn37	Гладк?	Герб НДР	Нам?нал	1 жн??ня 1969 году	30 чэрвеня 1991 году
		50 пфэн?га?	23 мм	2,0 г	Алюм?н Al97/Mg03	Рубчасты	Герб НДР	Нам?нал	1 чэрвеня 1958 году	30 чэрвеня 1991 году
		1 марка	25 мм	2,5 г		? (зорачк?)			2 л?пеня 1956 году	30 чэрвеня 1990 году
		2 марк?	27 мм	3,0 г		Рубчасты			1 чэрвеня 1957 году

Памятныя манэты

Пачынаючы з 1966 году выпускал?ся памятныя манэты нам?налам 5, 10 ? 20 марка?. Першыя манэты ? 10 ? 20 марка? был? выпушчаны 1 сьнежня 1966 году , а 5 марка? ? 16 сьнежня 1968 году.

5 марка? да 20-й угодкам адукацы? НДР
Выява		Нам?нал	Парамэтры			Ап?саньне			Дата
Авэрс	Рэвэрс		Дыямэтар	Маса	Матэрыял	Гурт	Авэрс	Рэвэрс	выпуску [2]	адмены
		5 марка?	29 мм	9,7 г	Латунь Cu90/Ni10	5 MARK ?	Герб НДР	надп?с ≪XX гадо? НДР≫ ? нам?нал	25 верасьня 1969 году	30 чэрвеня 1990 году

Месцы чаканк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• A ? Бэрл?нск? манэтны двор (1948?1990, усе памятныя манэты НДР выраблял?ся тут) .
• A ? Лен?нградзк? манэтны двор (1968, тольк? манэта добрай якасьцю ? 1 пфэн?г) ^[3] .
• E ? Мульдэнгютэн (Muldenhutten) (1948?1953) .

Банкноты [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Сэрыя 1971?1985 гадо?
Выява		Нам?нал (у марках)	Памеры (мм)	Асно?ны колер	Ап?санЬне			Дата друку
Авэрс	Рэвэрс				Авэрс	Рэвэрс	Вадзяны знак
		5	113 × 50	Ф?ялетавы	Л?дэр Сялянскае вайны ? Нямеччыне Томас Мюнцэр	Некальк? збожжапрыб?ральных камбайна?		1975
		10	120,5 × 53	Карычневыя тоны	Нямецкая камун?стка ? абаронца право? жанчына? Кляра Цэтк?н	Маладая жанчына-?нжынэр ля пульта к?раваньня		1971
		20	128 × 56	Зялёны	Ёган Вольфганг Гётэ	Група школьн?ка? на выхадзе з будынку сучаснае школы	партрэт Гётэ	1975
		50	136 × 59	Чырвоны	Фрыдрых Энгельс , адз?н з ?дэоляга? сацыял?зму	Трубаправоды ? дымавыя трубы вял?кага прамысловага комплексу		1971
		100	145 × 62	С?н?	Стваральн?к вучэньня пра камун?зм Карл Маркс	Вул?ца Унтэр-дэн-Л?ндэн зь в?дам на Палац рэспубл?к? . На задн?м фоне бачныя Бэрл?нская тэлевежа ? Чырвоная ратуша .		1975
		200	152 × 64		Сям’я з двума дзецьм? на фоне тыповае новабудо?л?	Дз?цячы сад з васьмю дзецьм? ? выхавальн?цаю	Галубы м?ру	1985 *
		500	160 × 68		Герб НДР (молат, рог?ль, вянок)	Будынак Дзяржа?най рады НДР	Герб НДР
* ? не был? пушчаны ? зварот

200 ? 500 марак НДР [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У 1985 годзе Дзяржа?ны банк НДР надрукава? банкноты добрай якасьц? 200 ? 500 марка? на суму ? м?льярды марка?. Па рашэньн? парты? яны не был? пушчаны ? зварот у сувяз? з асьцярогам?, што народ можа ?спрыняць ?х як прыкмета ?нфляцы? . Зь ?ншага боку, гандаль ме? патрэбу ? так?х банкнотах пры продажы пэ?ных тавара? (напрыклад, а?тамаб?ля?). Пра ?снаваньне гэтых банкнота? стала вядома тольк? пасьля м?рнае рэвалюцы? ? НДР .

Зьн?шчэньне [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Было перапла?лена каля 4500 тона? манэта?, але вял?кая колькасьць манэта? захавалася ? асаб?стых калекцыях.

Усе банкноты, як?я знаходз?л?ся ? звароце (каля 100 м?льярда? марка? ц? 620 м?льёна? банкнота?, складн?ка? у аб’ёме 4500 м), уключаючы ня выпушчаныя ? зварот банкноты добрай якасьц? ? 200 ? 500 марка?, у 1990?1991 гг. знаходз?л?ся на захо?ваньн? ? дзьвюх 300-мэтровых ходнях недалёка ад гораду Гальбэрштат . Ходн? был? запячатаны двухмэтровым? бэтонным? пломбам? ? забясьпечаны цяжк?м? сталёвым? дзьвярам?. У в?льготнай атмасфэры шахты папяровыя грошы пав?нны был? прайсьц? праз натуральнае раскладаньне.

У л?пен? 2001 году стала вядома, што двум жыхарам гораду (24 ? 26 гадо?) атрымалася пракрасьц?ся на склад ? выкрасьц? вял?кую колькасьць банкнота?. Яны был? прысуджаны да 4 месяца? пазба?леньня вол?. У наш час гэтыя выкрадзеныя банкноты па 200 ? 500 марка? зрэдку зья?ляюцца ? кругах калекцыянэра?.

Пасьля крадзяжу ? ? сувяз? зь недастаткова хутк?м раскладаньнем банкнота? было прынята рашэньне ?х спал?ць. У сакав?ку 2002 году грошы был? выняты з ходн?, ? ? красав?ку таго ж гады ? Шэн?нгене пачалося ?х зьн?шчэньне, якое падо?жылася да 25 чэрвеня.

Глядз?це таксама [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• Нямецкая марка ФРН
• Марка (грашовая адз?нка Нямеччыны)

Крын?цы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Л?таратура [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• Бутаков Д.Д., Золотаренко Е.Д., Рыбалко Г.П. Валюты кра?на? свету: Даведн?к / Пад рэд. С. М. Барысава, Г. П. Рыбалко, О. В. Можайскова. ? 5-е изд., перераб. ? доп. ? М.: Ф?нансы ? статыстыка, 1987. ? 383 с.

Вонкавыя спасылк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• Банкноты Нямецкай Дэмакратычнай Рэспубл?к?   (ням.)   (анг.)
• muenzenfreund.net   (ням.)
• www.muenztreff.de   (ням.)
• Перапынены палёт нямецкае марк?