Касту?сь Бы?л?ч
(
Канстанц?н Фёдарав?ч Был?ч
; 20 кастрычн?ка 1906, ?ван-горад Нова-Александрыйскага павету
Любл?нскай губэрн?
,
Расейская ?мпэрыя
? 1944) ?
заслужаны артыст
БССР
(1935),
актор
Купала?скага тэатру
.
Нарадз??ся 20 кастрычн?ка 1906 году ? сялянскай сям’? ? ?ван-горадзе
Любл?нскай губэрн?
Нова-Александрыйскага павету (паводле ?ншых зьвестак, К?нг?сецк? раён Лен?нградзкай вобласьц?
[1]
). У 1915 годзе, ратуючыся ад нямецкай акупацы?, ён разам з мац?, братам? ? сястрой пераеха? з
Брэст-Л?то?ску
?
Калугу
, дзе пайшо? у школу. З-за цяжкага матэрыяльнага станов?шча падчас кан?кул працава? табэльшчыкам на будо?л?, забесьпячэнцам, канторшчыкам. У 1921 годзе, пасьля вяртаньня з фронту бацьк?, сям’я Был?ча? пераяжджае ?
Менск
, дзе Кастусь уладко?ваецца вучнем садавода ?
Лошыцу
. Праз год ён паступае ? Менскую школу 2-й ступен? Маско?ска-Беларуска-Балтыйскай чыгунк?. Вучобу сумяшчае з заняткам? ? драмгуртку пад к?ра?н?цтвам М. Кавяз?на.
Захапленьне тэатрам прывяло Кастуся ? трупу знакам?тага
?ладз?слава Галубка
, дзе ён са сва?м сябрам У. Дзядзюшкам спачатку ?дзельн?ча? у масо?ках ? эп?задычных ролях, а з 1925 году бы? зал?чаны акторам
вандро?нага тэатру
(БДТ-3). Прыгожы, высок?, плястычны, вельм? арган?чны ? паводз?нах, шчыры ? пачуцьцях, Был?ч хутка ста? выконваць у тэатры гало?ныя рол?, першай зь як?х стала роля вольналюб?вага плытагона Андрэя ? аднайменным спэктакл? па п’есе Галубка. У БДТ-3 актор ствары? каля 20 рознаплянавых вобраза?, лепшыя зь як?х: моцны духам батрак ?гнат Шворын з п’есы польскага драматурга Б. Гарчынскага ≪У л?пеньскую ноч≫, камун?ст Сьцяпан Глоба ? спэктакл? ≪Ярасьць≫ Я. Яно?скага, кулак Певень з п’есы ≪Дыктатура≫ ?. М?к?ценк?, кар’ерыст Бялко?ск? ? ≪Ма?м сябры≫ М. Пагодз?на, ?нжынэр-контрарэвалюцыянэр Сав?цк? са спэктаклю ≪Контратака≫ Дз. Курдз?на, гадз?нных справа? майстра Карфункель ? пачвара, якая ?васабляе ?дэалёг?ю фашызму, у спэктакл? ≪Гадз?ншчык ? курыца≫ ?. Качарг?. Бл?скуча выкана? Был?ч ролю Фэрдынанда ? пастано?цы ≪Каварства ? каханьне≫ па п’есе Ф. Шылера, дзе ≪трагедыя каханьня ператварылася ? трагедыю сацыяльную, рамантычная пры?зьнятасьць, узвышанасьць шылера?скага героя ?дала спалучылася з рамантычнай узвышанасьцю акторскай ?ндыв?дуальнасьц?≫.
К?пучая жыцьцядзейнасьць ? энэрг?я мастака патрабавал? выхаду ? розных к?рунках творчасьц?. Ён выступа? як канфэрансье, дэкляматар, танцор. Вельм? люб?? маляваць ? ?весь вольны час аддава? гэтаму захапленьню.
У час рэпрэс?я? 1937 г. БДТ-3 у
Гомел?
бы? расфармаваны, а Был?ч ? ?ншыя актор пераведзены ?
БДТ-1
. У пастано?ках Купала?скага тэатру актор яшчэ раз сьцьвердз?? сябе выдатным майстрам пера?васабленьня ? вобразах пана Ендрыхо?скага ? спэктакл? ≪Партызаны≫
К. Крап?вы
? Аляксандра ? ≪Дурная для ?ншых, разумная для сябе≫ Лопэ дэ Вэг?. Кал? б не траг?чны лёс, Кастусь Был?ч ме? бы ?се магчымасьц? стаць адным з карыфэя? беларускай сцэны.
Кастусь Был?ч заг?ну? 24 кастрычн?ка 1944 году
[2]
падчас чыгуначнай катастрофы пры рээвакуацы? тэатру з
Томску
? Менск (паводле ?ншых зьвестак, памёр 27 верасьня 1944 году
[3]
).
- Атрошчанка А. Талент адметны ? ярк?//
Маладосць
. 1968. № 12.
- Смольск? Р. Был?ч Канстанц?н Фёдарав?ч// Тэатральная Беларусь: энцыклапедыя. У 2 т. Т. 1. ? Мн., 2002. ? С. 190?191.
- Смольск? Р. Кастусь Был?ч// Майстры беларускай сцэны. Кн. 3. Мн., 1978.