ГЭС Тры цясьн??ны
? дзейная плац?на-
ГЭС
у
К?та?
, якая ста?ць на рацэ
Янцзы
пабл?зу гораду
Саньдуп?н
у гарадзкой акрузе
?чан
прав?нцы?
Хубэй
. Тры цясьн?ны зья?ляецца найбуйнейшай у сьвеце
электрастанцыяй
паводле ?стано?ленай
магутнасьц?
? 21 тысяча? МВт, але другой пасьля ГЭС
?тайпу
? дачыненьн? да выпрацо?к? электраэнэрг?? ? год.
Буда?н?цтва цела плац?ны было завершанае ? 2006 годзе. Акрамя суднападымальн?ка першапачаткова плянаваныя кампанэнты праекту был? завершаныя 30 кастрычн?ка 2008 году, кал? 26-я турб?на пачала камэрцыйную эксплюатацыю. Кожная турб?на мае магутнасьць у 700 МВт
[1]
.
К?тайск? ?рад разглядае праект як г?старычны ?нжынэрны, сацыяльны й эканам?чных посьпех кра?ны
[2]
, маючы
ГЭС
з магутным? сучасным? турб?нам?
[3]
, а таксама з абмежаваньнем па вык?даньню парн?ковых газа?. Тым ня менш, буда?н?цтва плац?ны патрабавала зьн?шчэньня некаторых археаляг?чных ? культурных аб’екта? ? выкл?кала
перасяленьне
каля 1,3 м?льёна? чалавек, што прывяло да сур’ёзных экаляг?чныя зьмена?, у тым л?ку павышэньня рызык? апо?зьня?. Плац?на была спрэчнай тэмай як у К?та?, гэтак ? за мяжой
[4]
.
Вял?кая
плац?на
праз раку
Янцзы
першапачаткова прадугледжвалася яшчэ
Сунь Ятсэнам
як адз?н з крока? праграмы М?жнароднага разьв?цьця К?таю ? 1919 годзе
[5]
[6]
. Ён раб?? заяву, што плац?на, здольная выпрацо?ваць энэрг?ю ? 30 м?льёна? конск?х с?ла? (22 ГВт), магчыма можа быць пабудаваная н?жэй за сёньняшнюю ГЭС
[6]
. У 1932 годзе нацыянал?стычны ?рад на чале з
Чан Кайшы
пача? папярэднюю працу над плянам? рэал?зацы? праекту. У 1939 годзе японск?я вайсковыя с?лы акупавал?
?чан
? абсьледавал? тэрыторыю. Японцы хутка скончыл? праектаваньне плац?ны ? чакал? перамог?
Япон??
? вайне супраць К?таю.
У 1944 годзе гало?ны ?нжынэр-канструктар Бюро па мэл?ярацы? ЗША
Джон Лусьен Сэвэдж
агледзе? тэрыторыю ? скла? прапанову да стварэньня плац?ны на рацэ
[7]
. Каля 54 к?тайск?х ?нжынэра? выправ?л?ся ? ЗША на навучаньне. Першапачатковыя пляны плац?ны прадугледжвал? выкарыстаньне ?н?кальнага мэтаду для перамяшчэньня караблё?; карабл? перамяшчал?ся б па парогах, разьмешчаных на н?жн?м ? верхн?м канцах плац?ны. У выпадку дробных водных судна? для эфэкты?насьц? меркавалася абслуго?ваць адразу групу караблё?. Невядома, ц? гэтае рашэньне было перагледжанае празь ягоную эфэкты?насьць у эканом?? вады ц? таму, што ?нжынэры пал?чыл?, што розьн?ца ? вышынях пам?ж верхн?м ? н?жн?м парогам? ёсьць занадта вял?к?м? для альтэрнаты?ных мэтада?
[8]
. Был? зробленыя некаторыя абсьледаваньн?, эканам?чныя дасьледаваньн? ? праектныя работы, але ? разгар
грамадзянскай вайны ? К?та?
?рад спын?? працу ? 1947 годзе.
Пасьля захопу ?лады камун?стам? ? 1949 году
Мао Дзэ-дун
падтрыма? гэты праект, але спачатку распачалася рэал?зацыя праекту плац?ны
Гэчжо?ба
, ? эканам?чныя праблемы, уключаючы
Вял?к? скок наперад
?
Культурную рэвалюцыю
, запавол?л? прагрэс. Пасьля паводк? на рацэ Янцзы ? 1954 годзе, у 1956 годзе Мао Цзэ-дун нап?са? верш ≪Плаваньне≫, верш пра ягонае захапленьне плац?най на Янцзы. У 1958 годзе, пасьля кампан?? ≪Сто кветак≫, некаторыя ?нжынэры, як?я выступ?л? супраць рэал?зацы? праекту, апынул?ся ? турме
[9]
.
На працягу 1980-х гадох ?дэя буда?н?цтва плац?ны ?зьн?кла зно?ку.
Усек?тайск? сход народных прадста?н?ко?
зацьвердз?? буда?н?цтва плац?ны ? 1992 годзе, то бок з 2633 дэлегата?, 1767 прагаласавал? за, 177 прагаласавал? супраць, 664 устрымал?ся, а 25 чальцо? не прагаласавал?
[10]
. Буда?н?цтва пачалося 14 сьнежня 1994 году
[11]
. Плац?на, як чакалася, пав?нна была запрацаваць у 2009 годзе, аднак дадатковыя праекты, напрыклад, падземная электрастанцыя з шасьцю дадатковым? генэратарам?, зацягнул? выхад на по?ную эксплюатацыю да тра?ня 2012 году
[9]
[12]
. Карабелевы ?здымн?к бы? завершаны ? ?ведзены ? эксплюатацыю ? 2015 году
[13]
[14]
. Да сканчэньня 2008 году плац?на ?зьняла ?зровень вады ? вадасхов?шчы да 172,5 мэтра? над узро?нем мора, на максымальны ?зровень плац?на выйшла да кастрычн?ку 2010 году ? 175 мэтра?
[15]
[16]
.