한국   대만   중국   일본 
В?ртуальная супольнасьць ? В?к?пэдыя Перайсьц? да зьместу

В?ртуальная супольнасьць

Зьвестк? зь В?к?пэды? ? вольнай энцыкляпэды?

Нататнік

Гэты артыкул мус?ць быць ?стотна перароблены ? адпаведнасьц? са стандартам? В?к?пэды? .
Прычына: прывесьц? тэкст у парадак, праверыць, ц? не парушана а?тарскае права (дадаць спасылку на старонку абмеркаваньня, кал? арыг?нальны тэкст зь ?ншай В?к?пэды?.
Вы можаце дапамагчы В?к?пэды?, адрэдагава?шы яго . Падрабязнасьц? могуць быць на старонцы абмеркаваньня .

В?ртуальная супольнасьць

Вызначэньне панятку [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Дасьледчык? сусьветнага сец?ва й аднос?на?, што складваюцца пам?ж людзьм? праз пасрэдн?цтва кампутара? , адзначаюць павел?чэньне папулярнасьц? в?ртуальных супольнасьця?. Гэта пацьверджана дасьледаваньням?, паводле як?х 84 % карыстальн?ка? сец?ва мел? досьвед кантакта? альбо ?дзелу ? в?ртуальных супольнасьцях, ? наз?раецца сталае павел?чэньне гэтага адсотку[1]. Аднак сам тэрм?н “в?ртуальная супольнасьць” мае амаль стольк? азначэньня?, кольк? ?снуе дасьледчыка?. В?ртуальная супольнасьць разумеецца як “група асоба?, як?я знаходзяцца ? стане ?заемадзеяньня адз?н з адным, каардынуюць ? ?згадняюць сваю супольную дзейнасьць пры дапамозе ?нтэрнэт-тэхналёг?я?” [2]. Некаторыя дасьледчык? падкрэсьл?ваюць ? выдзяляюць асобна камэрцыйны бок гэтай зьявы, як у азначэньн? Эл?сы Портэр, дзе в?ртуальная супольнасьць вызначаецца як “збор ?ндыв?да? альбо б?знэс-партнэра?, як?я узаемадзейн?чаюць паводле супольнага ?нтарэсу, дзе ?заемадзеяньне хоць часткова падтрымл?ваецца й/альбо ажыцьця?ляецца пры пасрэдн?цтве тэхналёг?? й нак?ро?ваецца пратаколам? ц? нормам?” [1]. Неабходна падкрэсьл?ць, што “? в?ртуальныя супольнасьц? ?ключаюцца ?се вымярэньн? грамадзтва: эканам?чныя, пал?тычныя, сацыяльныя ? культурныя”[3]. Джэн? Прыс, Хадз?я Абрас ? Дайэнэ Мэлан?-Крыхмар выдзяляюць тры складовыя, ная?насьць каторых дазваляе канстатаваць ?снаваньне в?ртуальнай групы*: ‘мэта’, якая апасродавана ‘тэхналёг?яй’ ? нак?ро?ваецца ‘стратэг?ям?’[4]. А вось Я?ген?я Ковачэва й П?т Коммэрс л?чаць, што “в?ртуальная супольнасьць ? гэта група людзей, як?я сустракаюцца разам у к?бэр-прасторы ? для гэтай групы характэрны чатыры складн?к?: людз? й тое, як яны камун?куюць; мэта камун?кацы? ? патрэбы; стратэг??, што к?руюць паводз?нам? людзей, ? самыя паводз?ны; праграмнае забесьпячэньне” [5].

В?ртуальныя супольнасьц? ?кладваюцца ? парадыгму сеткавага грамадзкага ладу, для якога характэрны непасрэдныя й ро?напра?ныя сувяз? пам?ж ус?м? ?ндыв?дам?, а гэта ≪зья?ляецца вызначальнай якасьцю сеткавага грамадзтва ? дае ?с?м асобам, што ? гэтым удзельн?чаюць, так? прырост дзеяздольнасьц?, ад якога немагчыма адмов?цца≫. Менав?та, у так?х супольнасьцях, дзе камун?кацыя апасродкавана кампутарам, лягчэй рэал?завацца сеткавым сувязям, як?я паступовая замяшчаюць дам?нуючыя раней герарх?чныя ? рынкавыя. Аднак Маартэн дэ Лаат пасьля анал?зу сетк? сацыяльных сувязя? в?ртуальных супольнасьця? л?чыць, што ≪?зоры ?заемадзеяньня пам?ж сябрам? такой сетк? зья?ляюцца досыць цэнтрал?заваным?, усе сябры ?я?ляюць штосьц? накшталт халадца вакол найбольш акты?ных сябра?≫. Аднак так?я аднос?ны, дзе нейк? вузел (умо?на) зья?ляецца больш канцэнтраваным, усё ро?на не адма?ляюць сеткавых сувязя? пам?ж ус?м? элемэнтам?.

У дадатак да в?ртуальных супольнасьця? А. Парына? вылучае сеткавыя арган?зацы?, адрозьненьне як?х палягае ? “?снаваньн? пам?ж сябрам? арган?зацы? дастаткова жорсткага ?згадненьня ?х сумеснай дзейнасьц?”[8]. Але гэта не зья?ляецца так?м ?стотным чыньн?кам, каб выдзяляць асобна сеткавыя арган?зацы?, як?я цалкам укладаюцца ? панятак в?ртуальнай супольнасьц?, як больш шырокай канструкцы?, што бачна з вышэй перал?чаных азначэньня? в?ртуальных супольнасьця?.

Неабходна падкрэсьл?ць, што падобныя групы не абмяжо?ваюцца ?снаваньнем у в?ртуальнай прасторы. “Камун?кацыя амаль н?кол? не абмяжо?ваецца тольк? адным асяроддзем”[9], а людз? за?сёды выб?раюць найбольш зручны сродак на момант патрэбы ? камун?кацы?, таму в?ртуальныя супольнасьц? могуць пераходз?ць у рэальныя, ? наадварот. Асно?нае адрозьненьне в?ртуальных супольнасьця? гэта выкарыстаньне ?нфармацыйна-камун?каты?ных тэхналёг?я?, празь як?я рэал?зуецца ?заемадзеяньне, а яно можа быць сынхронным, як у чатах у рэжыме рэальнага часу, альбо ? сыстэме ?мгненнай перадачы паведамленьня?, так ? асынхронным, як на дошцы абвестак, форумах ? г.д. В?ртуальныя группы могуць задзейн?чаць сынхронную, асынхронную ? зьмешаную форму ?заемадзеяньня.

Так?м чынам, вял?кая колькасьць азначэньня? в?ртуальнай супольнасьц? - Х?ллары было выя?лена 94 варыянты[1] - ня можа не спрыяць ?снаваньню мноства тыпалёг?я? гэтай зьявы. Так, некаторыя дасьледн?к? бяруць да ?ваг? тэхналяг?чны бок, плятформу каму?кацы? ? выдзяляюць супольнасьц?, як?я карыстаюцца электроннай дошкай абвестак (bulletin boards), в?ртуальныя дыскус?йныя пляцо?к? (chat rooms), тэлеканфэрэнцы?, форумы ? ?нш. ?ншыя бяруць пад увагу сацыяляг?чны аспэкт функцыянаваньня в?ртуальнай прасторы й выдзяляюць невял?к?я групы ? сетк?, альбо адзначаюць важкасьць месцазнаходжаньня й падзяляюць в?ртуальную й рэальную прастору. Таксама досыць распа?сюджаны тыпалёг?? паводле ?нтарэсу, аднак гэтыя тыпалёг?? могуць мець бясконцую колькасьць складн?ка?. Дасьледчык? б?знэс аднос?на? падзяляюць супольнасьц? паводле мэты, як, напрыклад, фармаваньне прыбытку, альбо як?м чынам забясьпечваюцца патрэбы кл?ента?. Эл?са Портэр прапанавала ?н?вэрсальную тыпаляг?зацыю в?ртуальных супольнасьця?, якая дазваляе найбольш шырока ахап?ць усе в?ртуальныя супольнасьц? й не выключае астатн?х падыхода?. Яна выдзяляе супольн?цтвы, як?я створаны сам?м? сябрам?, ? тыя, як?я закладзены ? спансуюцца арган?зацыям?. У сваю чаргу створаныя сябрам? супольнасьц? падзяляюцца на сацыяльныя ? прафэс?йныя, а спансаваныя арган?зацыям? на камэрцыйныя, некамэрцыйныя й ?радавыя[1].

Прычыны ?зьн?кненьня в?ртуальных супольнасьця? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Што тычыцца прычына? узьн?кненьня в?ртуальных група?, яны могуць залежаць выключна ад ?ндыв?дуальнай матывацы?, таму што “дасягненьне ?ндыв?дуальных мэта? магчымае тольк? праз стварэньне сацыяльных група?”[10], аднак розныя бар’еры, напрыклад, у выпадку людзей з ф?зычным? недахопам?, ф?нансавым? абмежаваньням? ? г.д., не дазваляюць рэал?заваць патрэбу ? камун?кацы? праз непасрэдны face-to-face кантакт ? на дапамогу прыходз?ць ?нтэрнэт, як? значна палягчае стварэньне так?х супольнасьця? ? дазваляе не губляць час на ф?зычны кантакт[11]. Таксама гэтая зьява можа разглядацца як вын?к непары?нага працэсу разьв?цьця й эвалюцы? грамадзтва: “перадумовы фармаваньня супольнасьця? у сец?ве зьвязаны, зно? так?, з працэсам? ?рбан?зацы?, глябал?зацы? ?с?х сацыяльных працэса?, а таксама, з унутранным? псыхаляг?чным? матывам? й сацыяльным? патрабаваньням? сучаснага чалавека, сфармаванага ? працэсе глябальных сацыяльных працэса?”[3], альбо разьв?вацца як “эфэкт замешчаных знос?на?”[12], кал? ?ндыв?д у час ?нтэрнэт-камун?кацы? хаваецца пад маскай ?ншай уя?най асобы, што дазваляе асобе разьнявол?цца ? выяв?ць стрымл?ваемыя памкненьн?, пры гэтым А. Лев?н ? Л. Лев?на сьцьвярджаюць, “што практычна ?ся сеткавая камун?кацыя пабудавана на ?м (эфэкце замешчаных знос?на?) ” [12]. Але, напрыклад, навуковыя супольнасьц?, ц? адукацыйныя, дзе ёсьць патрэба дакладнай ?дэнтыф?кацы? асоба?, што ?заемадзейн?чаюць, наадварот, не адпавядае гэтаму выказваньню.

Мэтады дасьледаваньня [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Пры дасьледаваньнях в?ртуальных супольнасьця? выкарысто?ваюцца розныя мэтады ? залежнасьц? ад таго, як? аспэкт дзейнасьц? дасьледчык акцэнтуе. Лора Гартан, Кэрал?н Гэйтарнсвэйт ? Бэрры ?элман л?чаць, што “? выпадку, кал? кампутарная сетка злучае людзей, атрымл?ваецца сацыяльная сетка, рэал?заваная праз пасрэдн?цтва кампутара”[13], таму пры яе дасьледаваньнях яны выкарысто?ваюць анал?з сетк? сацыяльных сувязей (social networks analysis) , як? дазваляе выяв?ць узоры ?заемадзеяньня? пам?ж людзьм? ? так?х сетках, размеркаваньне плыня? ?нфармацы?, уплы? гэтых аднос?на? ? сетак на людзей ? дзейнасьць арган?зацыя?. Выя?ляецца, што пры зьмяншэньн? ?плыву сыцыяльных роля?, сувяз? апасродкаваныя кампутарам дазваляюць прыцягнуць больш шырок? спэктар удзельн?ка? ? пашырыць сам удзел у камун?кацы?. Для правядзеньня гэтага анал?зу ?нфармацыя зьб?раецца праз анкетаваньн?, ?нтэрв’ю, дзёньн?к?, наз?раньне ? кампутарны ман?торынг, што шырока распа?сюджваецца ? апошн? час. Аднак на маю думку, досыць цяжка вызначыць паводле гэтага мэтаду, чаму адна в?ртуальная супольнасьць зья?ляецца больш пасьпяховай, чым ?ншая. Асно?най мэтай такога падыходу ёсьць “вывучэньне ?зора? узаемадзеяньня пам?ж сябрам? супольнасьц? ? якасьц? гэтай камун?кацы?”[7]. Так? падыход дае агульныя ?я?леньн? аб прыродзе в?ртуальных супольнасьця? ? не прымае да ?ваг? тэхналяг?чны чыньн?к, як? ёсьць вызначальным пры фармаваньн?, менав?та, в?ртуальнай супольнасьц?. Аднак Дж. Прыс, Х. Абрас ? Д. Мэлон?-Крыхмар сьцьвярджаюць, што “насуперак распа?сюджанаму меркаваньню, выкарыстаньне сучасных тэхналёг?я? не абавязкова зья?ляецца прычынай посьпеху в?ртуальнай супольнасьц?” [4].

Менав?та таму выкарысто?ваецца этнаграф?чны падыход, як? дазваляе правесьц? шматузро?невы, глыб?нны анал?з. Этнаграф?чнае дасьледаваньне прымае да ?ваг? аспэкты ?заемадзеяньня культуры ? дазваляе заз?рнуць у супольнасьць знутры. Ен выкарысто?вае так?я мэтады дасьледаваньня як наз?раньне, ?нтэрв?ю ? дасьледаваньне арх?ва?. У апошн? час этнаграф?чны падыход набывае ?сё большую папулярнасьць сярод дасьледчыка? сец?ва. Аднак асно?ным недахопам гэтага мэтада зья?ляецца тое, што ён патрабуе шмат часу ? выс?лка?, неабходных для грунто?нага й добраякаснага анал?зу й наз?раньня, каб атрымаць глыбокае разуменьне сацыяльных узаемадзеяньня? ? ролю тэхналёг?я? у стана?леньн? ? функцыянаваньн? в?ртуальнай супольнасьц?.

Для анал?зу в?ртуальных супольнасьця? выкарысто?ваецца таксама э?рыстычны мэтад . Для яго рэал?зацы? не патрабуецца памяшканьне, абсталяваньне альбо непасрэдны кантакт з карыстальн?кам?. Таксама моцным бокам анал?зу л?чыцца тое, што дасьледчык роб?ць анал?з з пункту гледжаньня карыстальн?ка. Так?м чынам парады, як?я ён можа прадастав?ць распрацо?шчыку рэсурса, ул?чваюць ? ?лучаюць пажаданьн? карыстальн?ка. В?ртуальная супольнасьць ? гэта нешта большае за праграмнае забесьпячэньне. Яна разьв?ваецца ? адпаведнасьц? з тым, як яе сябры ?заемадзейн?чаюць м?жсобку, пры гэтым выкарысто?ваюць праграмнае забесьпячэньне для падтрыманьня такога ?заемадзеяньня [4]. Менав?та таму для распрацо?к? ? ацэнк? ВС неабходна ?л?чыць два аспэкты: зручнасьць ? простасьць карыстаньня ? магчымасьць сацыял?зацы?(sociability). Дж. Прыс, С. Абрас, Д. Мэлан?-Крыхмар л?чаць, што э?рыстычныя мэтады дазваляюць выяв?ць ? зразумець фактары пасьпяховасьц? в?ртуальных супольн?цтва?.

  • У тэксце тэрм?н “в?ртуальная група” выкарысто?ваецца ? якасьц? с?нон?му “в?ртуальнай супольнасьц?”.

Л?таратура [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Атрымана з ≪ https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=В?ртуальная_супольнасьць&oldid=2391315 ≫