Вял??к?я азёры
(
па-ангельску
:
Great Lakes
) ? сыстэма пяц?
азёр
тэктан?чна-ледн?ковага паходжаньня ?
Па?ночнай Амэрыцы
, на мяжы
ЗША
?
Канады
. Агульная плошча складае каля 245,2 тыс. км², з аб’ёмам
вады
22,7 тыс.км³. Да складу сыстэмы ?ваходзяць наступныя азёры:
Верхняе
,
Гурон
,
М?чыган
,
Эйры
?
Антарыё
. Зь ?м? зьвязаны некальк? сярэдн?х азёр:
Сэнт-Мэрыс
,
Сэнт-Клэр
,
Н?п?гон
.
Усе азёры разьмешчаны на розных вышынях, ? розьн?ца пам?ж узро?нем вады Верхняга возера ? Антарыё складае 108 мэтра?. Вял?к?я азёры ? гэта найвял?кшае схов?шча прэснай вады на
Зямл?
. Азёры злучаны пам?ж сабой сыстэмай прал?ва?,
рэк
?
канала?
. Усе азёры адносяцца да басэйна
Атлянтычнага ак?яна
. Сток па
рацэ Сьвятога Ла?рэнц?я
. З выцякаючай з возера Антарыё рак? Сьвятога Ла?рэнц?я ?твараецца
зал?? Сьвятога Ла?рэнц?я
з да?жынёй 3 770 км, як? зья?ляецца важным водным шляхам, маючы злучэньне з рэкам?
М?сысып?
?
Гадсан
. Узьбярэжжа Вял?к?х азёра? густа заселенае.
Вял?к?я азёры зья?ляюцца самай вял?кай групай прэснаводных азёра? на Зямл? паводле агульнай плошчы, ? другой паводле вел?чын? ад агульнага аб’ёму, то бок азёры зьмяшчаюць 21% усёй прэснай вады ? сьвеце паводле аб’ёму
[1]
[2]
[3]
. Агульная паверхня азёра? скаладе 244,106 км², агульны аб’ём, вымераны пры н?зкай апорнай кропк? вады, складае 22,671 км³
[4]
, што некальк? менш за аб’ём
Байкалу
. Дзякуючы сва?м марск?м характарыстыкам, як то адноснавял?к?я хвал?, устойл?выя ветры, моцныя плын?, вял?к?я глыб?н? Вял?к?я азёры часам называюць унутраным морам
[5]
. Верхняе возера зья?ляецца друг?м у сьвеце паводле плошчы, а возера М?чыган зья?ляецца самым вял?к?м возерам, якое цалкам месьц?цца ? межах адной кра?ны
[6]
[7]
[8]
[9]
.
Вял?к?я азёры пачал? фармавацца ? канцы апошняга
ледав?ковага пэрыяду
каля 14 тысяч гадо? таму, кал?, адыходзячы, ледав?к выкры? схаваныя, выразаныя ? зямл?, як?я потым был? запо?неныя адталай вадой
[10]
.
Гало?ныя порты:
Чыкага
,
М?л?ок?
,
Дэтройт
,
Кл??лэнд
,
Бафала
,
Таронта
.
Вял?к?я азёры
?
схов?шча мультымэдыйных матэрыяла?