Зьвестк? зь В?к?пэды? ? вольнай энцыкляпэды?
Археаляг?чныя дасьледаваньн? ? Гнес?чах ? Ла?рышаве
? навуковыя абсьледаваньн? ? раскопк?, як?я вядуцца пэрыядычна з 1971 году з мэтай выя?леньня ? вывучэньня першапачатковага
сел?шча
Сьвята-Ел?сее?скага Ла?рыша?скага мужчынскага манастыра ? ?ншых помн?ка? археалёг?? ? вёсках
Гнес?чы
?
Ла?рышава
? вакол ?х (
Шчорса?ск? сельск? савет
,
Наваградзк? раён
,
Гарадзенская вобласьць
).
Паводле
Гал?цка-Валынскага летап?су
, каля
1260
году сын першага
вял?кага князя
Вял?кага Княства Л?то?скага
М?ндо?га
?
Войшалк
(вял?к? князь л?то?ск? ? 1264?1267) ? заснава?
манастыр
≪на рацэ на
Нёмане
, пам?ж
Л?твой
?
Наваградкам
, ? там жы?≫
[1]
. Згодна
царко?наму
паданьню, манастыр бы? заснаваны ? сярэдз?не
XIII ст.
прападобным
?гуменам
Ел?сеем
. Ла?рыша?ск? манастыр зья?ля?ся адным з важнейшых духо?ных цэнтра? беларуск?х зямель з часу
?тварэньня ВКЛ
.
Месцазнаходжаньне манастыра з
XVI ст.
вядома па дакумэнтах. Ён разьмяшча?ся ? в. Ла?рышава, ля р.
Вало?ка
(левы прыток р. Нёман). Каля 1775 г. у манастыры была пабудавана Сьвята-?сьпенская царква, якая ?снуе ? ? наш час. У 1836 г. манастыр бы? зачынены, а ? 1913?1915 гг. ? затым у
2007
г. адно?лены ля суседняй в. Гнес?чы. Разам з тым, народнае паданьне зьвязвае ? заснаваньне манастыра ? XIII ст. з мясцовасьцю ля Гнес?ча?
[2]
.
Каля Гнес?ча? першае абсьледаваньне правё? археоляг
М. А. Ткачо?
(1971), ён выяв?? стаянку
каменнага веку
; а ? 1988 г. археоляг
А. М. Кушнярэв?ч
знайшо? падмурк? манастырскай царквы пачатку
XX ст.
Археаляг?чныя
абсьледаваньн? ? Ла?рышаве пача? у 1990 годзе
А. К. Кра?цэв?ч
, як? зраб?? выснову: ≪На падставе здабытага падчас раскопак археаляг?чнага матэрыялу можна сьцьвярджаць, што мы знайшл? культурны слой Ла?рыша?скага манастыра […]. Нельга выключаць верагоднасьць таго, што старажытны Ла?рыша?ск? манастыр з самага пачатку знаходз??ся на гэтым месцы […]. Такому меркаваньню спрыяюць знаходк?
XIV
?
XV
стст.
[3]
≫
У 2011?2016 гадох раскопк? ? гэтым жа месцы праводз?л?
Ла?рыша?ск?я археаляг?чныя экспэдыцы?
, як?я складал?ся з добраахвотн?ка?, пад навуковым к?ра?н?цтвам доктара г?старычных навук, прафэсара г?сторы?
С.Я.Рассадз?на
. Па вын?ках дасьледаваньня? ?м была зроблена выснова, што манастыр дзейн?ча? на гэтым месцы з часу заснаваньня ? XIII ст.
[4]