한국   대만   중국   일본 
Амсьц?сла? ? В?к?пэдыя Перайсьц? да зьместу

Амсьц?сла?

Зьвестк? зь В?к?пэды? ? вольнай энцыкляпэды?
Амсьц?сла?
лац. Am?cisła?
Касьцёл кармэлітаў і Замкавая гара
Касьцёл кармэл?та? ? Замкавая гара
Герб Амсьц?слава
Першыя згадк?: 1135
Магдэбурскае права : 16 жн??ня 1634
Кра?на: Беларусь
Вобласьць : Маг?лё?ская
Раён : Амсьц?сла?ск?
Насельн?цтва: 10 343 чал.  ( 2018 ) [1]
Часавы пас : UTC+3
Тэлефонны код : +375 2240
Паштовыя ?ндэксы : 213470, 213472, 213452, 213453
СААТА : 7246501000
Нумарны знак : 6
Геаграф?чныя каардынаты : 54°1′10.6″ пн. ш. 31°43′28.9″ у. д. ? / ? 54.019611° пн. ш. 31.724694° у. д. ? / 54.019611; 31.724694 Каардынаты : 54°1′10.6″ пн. ш. 31°43′28.9″ у. д. ? / ? 54.019611° пн. ш. 31.724694° у. д. ? / 54.019611; 31.724694
Амсьц?сла? на мапе Беларус?  ±
Амсьціслаў
Амсьціслаў
Амсьц?сла?
Амсьціслаў
Амсьціслаў
Амсьц?сла?
Галерэя здымка? у В?к?схов?шчы

Амсьц??сла?  ? места ? Беларус? , на рацэ В?хры . Адм?н?страцыйны цэнтар Амсьц?сла?скага раёну Маг?лё?скай вобласьц? . Насельн?цтва на 2018 год ? 10 343 чалавек? [1] . Знаходз?цца за 95 км ад Маг?лёва , за 19 км ад чыгуначнай станцы? Ходасы (л?н?я Ворша  ? Крыча? ). Вузел а?тамаб?льных дарог на Маг?лё?, Горк? , Крыча? , Чавусы , Хаслав?чы .

Амсьц?сла? ? магдэбурскае места , цэнтар г?старычнага рэг?ёну , старажытны замак Вял?кага Княства Л?то?скага . Да нашага часу тут захавал?ся гарадз?шчы Дзявочая ? Замкавая горы, фрагмэнты да?няга Туп?чэ?скага манастыра ( зруйнаваны савецк?м? ?ладам? ), барокавы комплекс езу?цкага калег?юма з касьцёлам Сьвятога М?хала , клясыцыстычныя Траецкая ? Спаская цэрквы ? перабудаваны расейск?м? ?ладам? пад мура?ё?ку кол?шн? касьцёл Найсьвяцейшай Панны Мары? Анёльскай пры кляштары бэрнардына? . Сярод мясцовых славутасьця? вылучаецца касьцёл Найсьвяцейшай Панны Мары? пры кляштары кармэл?та? , помн?к арх?тэктуры в?ленскага барока з ун?кальным? фрэскам?, прысьвечаным? гвалту над м?рным насельн?цтвам з боку маско?ск?х захопн?ка? у 1654 годзе. Гэты ? ?ншыя арх?тэктурныя помн?к? Амсьц?слава з савецк?х часо? знаходзяцца ? занядбаным стане ? патрабуюць неадкладнай кансэрвацы? ? рэста?рацы? .

Назва [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Амсьц?сла?, з мапы 1695 г.

Тапон?м Амсьц?сла? утвары?ся ад ?мя Мсьц?сла? (?маверна, ад асновы мост ? масьц?ць) [2] . Летап?сны заснавальн?к места, князь смаленск? Расьц?сла? Мсьц?слав?ч , унук Уладз?мера Манамаха , ушанава? у ягонай назьве памяць пра свайго бацьку Мсьц?слава Вял?кага [3] . Варыянты нап?саньня назвы ? г?старычных крын?цах: Мстислав , Мстиславль . Варыянт лац?нскага нап?саньня назвы места на мапе 1695 году ? Mscislau .

У сучаснай беларускай мове (клясычны правап?с) старада?н? тапон?м ? вытворны ад яго прыметн?к аформ??ся з уста?ным галосным ≪а≫: Амсьц?сла? ? амсьц?сла?ск? [4] , што адпавядае традыцыйнаму выма?леньню мясцовых жыхаро? [5] [6] . Цяперашняе аф?цыйнае нап?саньне назвы места ? Мсц?сла? , тым часам у нарматы?ным даведн?ку ≪ Назвы населеных пункта? Рэспубл?к? Беларусь ≫ форма Амсц?сла? ф?ксуецца як варыянтная. Гэта значыць, што пры жаданьн? мясцовых жыхаро? ? ?лада? яна можа стаць нарматы?най. Мовазна?ца Валянц?на Лемцюгова зьвяртае ?вагу на тое, што форма Амсьц?сла? адлюстро?вае адну з характэрных фанэтычна - артаграф?чных асабл?васьця? беларускай мовы (ная?насьць прыста?ных галосных) ? таму зус?м заканамерна можа прэтэндаваць на нарматы?ную [7] . Разам з тым яна аддае перавагу форме Мсьц?сла? з прычыны большай бл?зкасьц? да старажытнай марфаляг?чнай формы ( Мстиславль ), што дазваляе рэканструяваць паходжаньне назвы места. Тым часам мовазна?ца В?нцук Вячорка паказвае, што зьбег зычных у пачатку назвы ?сё ж вымагае прыста?нога галоснага ? дзеля м?лагучнасьц? ? зручнасьц? выма?леньня. У якасьц? абгрунтаваньня слушнасьц? назвы Амсьц?сла? ён прыводз?ць ная?ную ? мясцовых гаворках спрошчаную форму Амц??сла? , прытым гэтая форма (як ? асно?ная назва Амсьц?сла?) ужываецца незалежна ад таго, на як? гук (зычны або галосны) сканчаецца папярэдняе слова [8] .

Г?сторыя [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Асно?ны артыкул: Г?сторыя Амсьц?слава

Раньн?я часы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Юры, князь Мсьц?сла?ск? ? ягоная жонка Соф'я

Першы п?сьмовы ?пам?н пра Амсьц?сла? зьмяшчаецца ? грамаце князя смаленскага Расьц?слава , якая датуецца 1136?1150 гадам? [9] , хоць у пазьнейшай летап?снай крын?цы падаецца больш раньняя дата заснаваньня пасел?шча ? 1135 год [3] .

Пад 1156 годам Амсьц?сла? упам?наецца ? ?пацье?ск?м летап?се як горад Смаленскага княства . Старажытнае пасел?шча ?зьн?кла на Замкавай гары (дасьледн?к? ? 1959?1969 гадох выяв?л? тут культурны пласт з прадметам? Х???XV?? стагодзьдзя?, дра?ляным? пабудовам?, маставым?) ? складалася з замка, умацаванага ровам ? валам?, ? вакольнага места. У 2-й палове Х?? ст. Амсьц?сла?, ?маверна, бы? другой рэзыдэнцыяй смаленск?х князё?. У 1180 годзе Раман Расьц?славав?ч адп?са? пасел?шча ? валоданьне свайму сыну Мсьц?славу, як? пера?твары? яго ? стал?цу ?дзельнага княства. Расьц?сла? Раманав?ч ? першы князь амсьц?сла?ск?.

Вял?кае Княства Л?то?скае [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У сярэдз?не X?V ст. [9] вял?к? князь Альгерд выдзял?? Амсьц?сла? з Смаленскага княства ? далучы? да Вял?кага Княства Л?то?скага , дзе места засталося ? валоданьн? тутэйшай княскай дынасты?. Тагачаснае Амсьц?сла?скае княства яднала ? сва?м складзе воласьц? ?здо?ж сярэдняй плын? Сажа ? Дняпра : Маг?лё? , Цяцерын , Княжыцы , Дрока? , Крыча? , Папова Гара ? Мгл?н , а таксама далучаную В?та?там воласьць Малохву ?здо?ж правага берага рак? В?хры ? яе прытока Малохвы.

Фрэск? кармэл?цкага касьцёла: узяцьце замка маско?ск?м войскам? (налева) ? Трубяцкая разьня , учыненая акупантам? (направа)
Гербы Амсьц?сла?скага княства ? ваяводзтва з Пагоняй

У X?V?XV стагодзьдзя? Амсьц?сла? бы? гандлёва-рамесным цэнтрам, цесна зьвязаным эканам?чна з Маг?лёвам , В?льняй , Кракавам , Но?гарадам , Разаньню ? ?ншым? местам?. У 1359 годзе вял?к? князь Альгерд пасадз?? у Амсьц?славе свайго намесьн?ка, а пазьней перада? места свайму сыну Лугвену , заснавальн?ку роду князё? Мсьц?сла?ск?х [9] . У 1386 годзе каля места адбылася б?тва на рацэ В?хры ( be ) . 15 л?пеня 1410 году мясцовая харугва ?зяла ?дзел у Грунвальдзкай б?тве .

У 1501 годзе пад Амсьц?славам адбылася б?тва пам?ж войскам? ВКЛ ? Масков?? , у якой перамогу атрымал? маско?ск?я войск?. Апошн?я, аднак, ня здолел? захап?ць горад . На той жа час прыпадае згасаньне роду Лугвенав?ча?, а Амсьц?сла?скае княжаньне праз шлюбныя зьвязк? перайшло да засла?ск?х князё? . З 1527 [9] году Амсьц?сла? праз згасаньне роду Засла?ск?х перайшо? у валоданьне вял?кага князя Жыг?монта А?густа ? ста? цэнтрам староства. Згодна з адм?н?страцыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565?1566 гадо? места атрымала статус стал?цы Амсьц?сла?скага ваяводзтва , у склад якога ?вайшла тэрыторыя кол?шняга Амсьц?сла?скага княства, Крыча?скай воласьц? ? прыватных маёнтка?, папярэдне вылучаных зь ?хнага складу [10] . У 1614 годзе ? Амсьц?славе збудавал? першы касьцёл з фундацы? старосты Пятра Паца .

16 жн??ня 1634 году кароль ? вял?к? князь Уладз?сла? Ваза нада? Амсьц?славу Магдэбурскае права ? меск? герб: ≪у залатым пол? збройная рука зь мечам ? Малая Пагоня ≫ [11] . У 1637 годзе насупраць Замкавай гары збудавал? касьцёл ? кляштар кармэл?та?, з 1654 году пача? дзеяць кляштарны комплекс дам?н?кана?. У 1641 годзе непадалёк ад Амсьц?слава браты Маскев?чы заснавал? Туп?чэ?ск? мужчынск? манастыр. У 1690 годзе ? месьце зьяв?л?ся езу?ты, як?я заснавал? тут м?с?ю, пазьней ? рэзыдэнцыю ? калег?юм [9] .

Захавал?ся сьведчаньн? азначэньня жыхаро? Амсьц?слава ? вакол?ца? л?цьв?нам? : ≪ литвин мстисловец Юря Телега ≫ (1609?1610 гады) [12] , ≪ …Матюшка [Михайлов] в роспросе сказался: родом он литвин [a] , белорусец Мстиславского повету <…> жена его Полашка сказалась: родом литовка, белоруска Мстиславского ж повету ≫ (1631 год) [15] , ≪ литвин Куземка Головач… шляхтич… Мстиславского повету ≫ (1632 год) [16] , ≪ …литвин ? белорусец Степан Голынский <…> Мстиславского повету ≫ (1633 год) [17] , ≪ литвин… Андрюшка Петров, купец мстисловец ≫ (1644 год) [18] . Паводле каталёгу студэнта? Грэцкай калег?? ? Рыме, А?густын Тамашэ?ск? азначаецца як Lithuanus, Mscislavia (1780 год) [19] .

22 л?пеня 1654 году ? пачатку вайны Маско?скай дзяржавы з Рэччу Паспал?тай маско?ск?я захопн?к? на чале з А. Трубяцк?м учын?л? ? Амсьц?славе крывавы гвалт , у вын?ку якога заг?нул? амаль 15 000 чалавек, у жывых застал?ся тольк? каля 700 месьц?ча? [20] . Места знаходз?лася пад акупацыяй да 1661 году. Па вайне Амсьц?сла? надо?га заняпа? ? больш н?кол? не дасягну? былой вел?чы.

Пад уладай Расейскай ?мпэры? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Гербы места : г?старычны Малая Пагоня ? штучны расейск?
Касьцёл бэрнардына? да маско?скай перабудовы (налева) ? ? 2008 г. (направа)

У вын?ку першага падзелу Рэчы Паспал?тай (1772 год) Амсьц?сла? апыну?ся ? складзе Расейскай ?мпэры? , дзе ста? цэнтрам прав?нцы? (з 1773 году цэнтар павету Маг?лё?скай губэрн? ). У гэты час тут дзеял? 6 мураваных цэрква?, 4 катал?цк?я кляштары ? адна дра?ляная царква. У 1781 годзе расейск?я ?лады даравал? месту новы герб: у н?жняй часцы шчыта знаходз?лася выява чырвонай л?с?цы ≪ як?х зьвяро? у вакол?цах гэтага места вельм? шмат маецца ≫ ( рас . каковыми зверьми окрестности сего города весьма изобилуют ), у верхняй частцы ? палова гербу Расейскай ?мпэры?, аднак у 1797 годзе ?мпэратрыца расейская Кацярына II унесла зьмены ? герб: ≪ чырвоны во?к галава ?лева ≫ ( рас . червлёный волк голова влево ). На 1785 год у Амсьц?славе было 502 двары, у 1791 годзе адкрылася шляхецкая, а ? 1810 годзе ? духо?ная вучэльня. У 1802 годзе ? месьце збудавал? сьвечачны завод.

На 1852 год у Амсьц?славе працавал? двухклясная народная вучэльня, дваранская вучэльня, прыватная жаночая школа ? 2 жыдо?ск?я вучэльн?. У 1861 годзе працавал? вапнавы завод (з 1830 году), 2 пл?савыя мануфактуры, фабрыка бава?няных ткан?н (з 1833 году) ? крупадзёка, з 1865 году пачала працаваць гарбарня, з 1867 году ? цагельня, з 1874 году ? маслабойня. Дзеяла паштовая станцыя на тракце Ворша ? Кл?мав?чы ? Касьцюков?чы, якая ? 1880 годзе мела 10 коней. У 1883 годзе адкрылася тэлеграфная станцыя, працавал? 136 крама?, штогод праводз?л?ся 4 к?рмашы.

Паводле перап?су 1897 году, у Амсьц?славе дзеял? меская, духо?ная ? прыходзкая вучэльн?, 17 дробных прадпрыемства?, 3 лякарн?. На 1914 год тут было 1048 будынка?, зь ?х 25 ? мураваныя, працавал? 28 фабрыка? ? завода? з агульнай колькасьцю ? 120 работн?ка?, як?я перапрацо?вал? сельскагаспадарчую сырав?ну (в?накурня, паравы ? вадзяны млыны, крупадзёрн?, маслабойн?, ва?начоска, мылаварня, цагляныя ? ваннавыя прадпрыемствы, шк?п?дарна-дзягцярны завод). У месьце была адна лякарня на 28 месца?, амбуляторыя, аптэка, тры аптэкарск?х магазыны, 3 лекары, 4 аптэкары, 6 акушэрак ? 6 фэльчара? на ?весь павет. Колькасьцю шынко? Амсьц?сла? займа? другое месца ? губэрн? пасьля Маг?лёва. Места асьвятлялася 82 газавым? л?хтарам?, вадой жыхары карыстал?ся з рак? ? студня?. У 1899?1900 гадох выходз?ла штотыднёвая газэта ≪Белорусский Комиссионер≫, у 1902 годзе ? газэта ≪Белорусский корреспондент≫.

  • Панарама, 1882 г.
    Панарама, 1882 г.
  • Тупічэўскі манастыр, XIX ст.
    Туп?чэ?ск? манастыр , XIX ст.
  • Тупічэўскі манастыр. Духаўская царква, 1911 г.
    Туп?чэ?ск? манастыр. Духа?ская царква, 1911 г.
  • Тупічэўскі манастыр. Духаўская царква, 1911 г.
    Туп?чэ?ск? манастыр. Духа?ская царква, 1911 г.

Найно?шы час [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

25 сакав?ка 1918 году згодна з Трэцяй Уста?ной граматай Амсьц?сла? абвяшча?ся часткай Беларускай Народнай Рэспубл?к? . 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай ? зьезду КП (б) Беларус? ён увайшо? у склад Беларускай ССР , аднак 16 студзеня Масква адабрала места разам зь ?ншым? этн?чна беларуск?м? тэрыторыям? ? склад РСФСР . У 1920 годзе газэта Наша Н?ва п?сала, што ? Амсьц?сла?ск?м павеце дзее партызанск? аддзел, як? змагаецца за незалежнасьць Беларус? [21] .

У 1924 годзе Амсьц?сла? вярнул? БССР , дзе ён ста? цэнтрам раёну Кал?н?нскай акруг? (з 1938 году ? Маг?лё?скай вобласьц?). У 1928 годзе ? месьце збудавал? электрастанцыю. У 1930-я гады ? Амсьц?славе працавал? пэдагаг?чны ? ф?нансавы тэхн?кумы, 4 сярэдн?я школы ? школа-сям?годка, рэспубл?канская школа слыху ? мовы, школа працо?най моладз?, 2-гадовая сярэдняя школа пэрсаналу, школа брыгадз?ра? трактарных брыгада?, раённая школа жывёлавода?, дашкольная ?станова, 3 дз?цячыя дамы, лякарня, амбуляторыя, аптэка, дз?цячы-жаночая кансультацыя, станцы? сан?тарна-эп?дэм?чнай ? хуткай дапамог?, вэтэрырная лячэбн?ца, б?бл?ятэка, дом культуры, клюбы, г?старычны ? пэдагаг?чны музэ?. У Другую сусьветную вайну з 14 л?пеня 1941 да 28 верасьня 1943 году места знаходз?лася пад акупацыяй Трэцяга Райху .

2 сьнежня 2000 году на чарговым паседжаньн? ?лады Амсьц?слава зацьвердз?л? герб места ? раёну, распрацаваны Дзяржа?най геральдычнай службай.

Насельн?цтва [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Дэмаграф?я [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

  • XVIII стагодзьдзе : 1773 год ? 2910 чал., зь ?х 989 муж. ? 955 жан. хрысьц?яна?, 493 муж. ? 473 жан. юдэя? [22] ; 1777 год ? 6137 чал. (2842 муж., 3295 жан.); 1783 год ? 2850 чал.
  • XIX стагодзьдзе : 1802 год ? больш за 3 тыс. чал.; 1825 год ? 3492 чал.; 1855 год ? 6478 чал.; 1862 год ? 8514 чал, зь ?х 4946 юдэя? ? 586 катал?ко?; 1880 год ? 7712 чал (3893 муж. ? 3819 жан.), зь ?х 3065 правасла?ных, 137 рыма-катал?ко?, 2 эвангел?сты ? 4508 юдэя? [22] ; 1897 год ? 8514 чал., зь ?х 38% п?сьменных; 1900 год ? 10 145 чал.
  • XX стагодзьдзе : 1911 год ? 16 181 чал.; 1912 год ? 16 371 чал., зь ?х 80% мяшчана? ? рамесьн?ка?, 8% сяляна?, 12% шляхты, духавенства ? купцо? [23] ; 1926 год ? 8041 чал.; 1927 год ? 8,1 тыс. чал.; 1943 год ? 3512 чал.; 1959 год ? 8,1 тыс. чал. [24] ; 1979 год ? 10,1 тыс. чал.; 1991 год ? 11,6 тыс. чал.; 1998 год ? 12,5 тыс. чал. [25]
  • XXI стагодзьдзе : 2004 год ? 11,4 тыс. чал.; 2006 год ? 11,7 тыс. чал.; 2008 год ? 11,6 тыс. чал. [26] ; 2009 год ? 10 804 [27] чал. (перап?с); 2015 год ? 10 437 чал. [28] ; 2016 год ? 10 376 чал. [29] ; 2017 год ? 10 370 чал. [30] ; 2018 год ? 10 343 чал. [1]

Адукацыя [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У Амсьц?славе працуюць л?цэй, каледж, 2 сярэдн?я, спартовая, некальк? спэцыял?заваных школ, школа мастацтва? ?мя М. Чурк?на.

Мэдыцына [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Мэдычнае абслуго?ваньне насельн?цтва ажыцьця?ляюць лякарня ? пал?кл?н?ка.

Культура [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Дзеюць раённы цэнтар культуры ? народнай творчасьц?, раённы дом рамёства?, 2 б?бл?ятэк? (цэнтральная ? дз?цячая), раённы навукова-мэтадычны цэнтар. З 2001 году ? месьце штогод праходз?ць Беларуск? фэст камэрнай музык?.

Забудова [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Плян [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У Амсьц?славе захава?ся г?старычны плян, у структуру якога ?ваходзяць помн?к? арх?тэктуры XVII?XIX стагодзьдзя?, а таксама помн?к? археалёг?? (Траецкая, Замкавая ? Дзявочая горы). Забудова гало?най вос? ? 2?3-павярховыя дамы, цэнтру ? 2?5-павярховыя. На вольных тэрыторыях уздо?ж Маг?лё?скай шашы ?зводзяцца шматпавярховыя будынк?. У 1985 годзе зьяв??ся праект рэгенэрацы? г?старычнага цэнтру, як? прадугледжвае захаваньне старога пляну, яго рэканструкцыю з мэтай наданьня месту значэньня турыстычнага цэнтру.

  • Старыя мапы ? пляны Амсьц?слава
  • Праект, 1778 г.
    Праект, 1778 г.
  • Праект, 1800 г.
    Праект, 1800 г.
  • Праект, 1833 г.
    Праект, 1833 г.
  • 1912 г.
    1912 г.

Вул?цы ? пляцы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Аф?цыйная назва Г?старычная назва
Варашылава вул?ца Шама?ская вул?ца
Кал?н?на вул?ца Красная вул?ца
Камсамольская вул?ца Бэрнардынская вул?ца
Камунарная вул?ца Манастырская вул?ца
Карла Маркса вул?ца Правальная-Слабадзкая вул?ца
К?рава вул?ца Кармэл?цкая вул?ца
Лен?на вул?ца К?е?ская вул?ца
Пралетарская вул?ца Смаленская вул?ца
Рэспубл?канская вул?ца Пустынская вул?ца
Савецкая вул?ца Парадная вул?ца
Урыцкага вул?ца П?раго?ская вул?ца
Юрчанк? вул?ца Спаская вул?ца [b]

З урбанан?м?чнай спадчыны Амсьц?славу да нашага часу г?старычныя назвы часткова захавал? вул?цы Кармэл?цкая ? П?раго?ская (аф?цыйна гэтыя назвы вярнул? 2 верасьня 2016 году [31] ). Г?старычны Рынак атрыма? назву ? гонар Пятра Мсьц?сла?ца.

Эканом?ка [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Прадпрыемствы харчовай, лёгкай прамысловасьц?.

Турыстычная ?нфармацыя [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

На г?старычным Рынку. Гандлёвыя рады

?нфраструктура [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Дзее Амсьц?сла?ск? г?старычна-археаляг?чны музэй. З 2008 году ? месьце штогод праводз?цца сьвята сярэднявечнай культуры ? ≪Рыцарск? фэст≫. Спын?цца можна ? меск?м гатэл?.

У Х???Х?Х стагодзьдзях Амсьц?сла? ста? буйным цэнтрам ганчарных рамёства? ? арх?тэктурна-дэкараты?най керам?к? [32] .

Помн?к?: Пятру Мсьц?сла?цу (1986 год, каля езу?цкага касьцёла; 2001 год, на г?старычным Рынку)

Славутасьц? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Помн?к Пятру Мсьц?сла?цу

Каля падножжа Замкавай гары знаходз?цца крын?ца Кагальны калодзеж ? г?драляг?чны помн?к прыроды мясцовага значэньня.

Страчаная спадчына [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

  • Замак (XIV ст.)
  • Помн?к? сакральнай арх?тэктуры
    • Правасла?ныя ? грэцка-катал?цк?я : манастыр Туп?чэ?ск? Духа?ск? (Канстантынопальск? патрыярхат), у тым л?ку цэрквы Сьвятога Духа (1645), Сьвятога М?калая, ?вядзеньня Багародз?цы (1771) ? Прачыстай Багародз?цы (1895); царква Сьвятога Апанаса
    • Рымска-катал?цк?я : касьцёл ? кляштар дам?н?кана? (XVII ст), кляштар бэрнардына? (XVIII ст.), кляштар кармэл?так, кляштар марыяв?так
    • Юдэйск?я : сынагога (XVI?I ст.)

Галерэя [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Помн?к? сакральнай арх?тэктуры [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

?ншыя славутасьц? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Месты-сябры [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Асобы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

За?ваг? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

  1. ^ Ранейшыя сьведчаньн? ?жываньня канструкцы? ≪ родам л?цьв?н (л?то?ка) ≫: ≪ с?и Андр?и бяше родомъ Литвинъ, сынъ Ерденевъ , Литовскаго князя ≫ [13] ( Траецк? летап?с пад 1289 годам); ≪ литвин родом ≫ ( жывот Да?монта Пско?скага першай трэц? XIV стагодзьдзя [14] ); ≪ родом литовка, а прозвище ей бысть литовское Августа ≫ пра дачку вял?кага князя л?то?скага Гедз?м?на ( Н?кана?ск? летап?с 1526?1530 гадо?, адкуль перайшло ? Л?цавы летап?сны звод 1568?1576 гадо?)
  2. ^ Плян з г?старычна-археаляг?чнага музэю

Крын?цы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

  1. ^ а б в Численность населения на 1 января 2018 г. и среднегодовая численность населения за 2017 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа   (рас.) Нацыянальны статыстычны кам?тэт Рэспубл?к? Беларусь
  2. ^ Краткий топонимический словарь Белоруссии / В.А. Жучкевич . ? Мн. : Изд-во БГУ, 1974. ? 448 с. С. 246.
  3. ^ а б Ткачо? М., Труса? А. Старажытны Мсц?сла?. ? Менск : Полымя, 1992.
  4. ^ Бушляко? Ю. , Вячорка В. , Санько З. , Са?ка З. Беларуск? клясычны правап?с. Збор прав?ла?. Сучасная нармал?зацыя . ? В?льня?Менск, 2005. С. 22.
  5. ^ Ономастикон: Древнерусские имена, прозвища и фамилии. ? М.: ≪Наука≫, 1974. [1]
  6. ^ Wielka encyklopedya powszechna ilustrowana. T. 7. ? Warszawa, 1892. S. 659 .
  7. ^ Назвы населеных пункта? Рэспубл?к? Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматы?ны даведн?к / ?. Гапоненка ? ?нш.; пад рэд. В. Лемцюговай. ? Менск: Тэхналог?я, 2010.
  8. ^ Вячорка В. , Карней ?. Гарады з ≪памылкам?≫ ? назвах: Амсьц?сла? ц? Мсьц?сла?? , Радыё Свабода , 29 жн??ня 2019 г.
  9. ^ а б в г д Батв?нн?к М. Мсц?сла? // ВКЛ. Энцыкл . ? Мн. : 2005 Т. 2. С. 321.
  10. ^ Насев?ч В. Мсц?сла?скае ваяводства // ВКЛ. Энцыкл . ? Мн. : 2005 Т. 2. С. 321.
  11. ^ Ц?то? А. Геральдыка Беларуск?х места?. ? Менск , 1998. С. 200.
  12. ^ Мальцев В. П. Записки о смерти ≪тюремных сидельцев≫ в смоленских тюрьмах в 1609?1610 гг. // Исторический архив. № 5, 1960.
  13. ^ Троицкая летопись. Реконструкция текста. Изд. М. Д. Присёлков. ? М. ? Л., 1950. С. 344?345.
  14. ^ Лосева О. В. Жития русских святых в составе древнерусских Прологов XII ? первой трети XV веков. ? М., 2009. С. 199?201 .
  15. ^ Русско-белорусские связи: сборник документов : 1570?1667 гг. ? Минск, 1963. С. 106.
  16. ^ Акты Московского государства, изданные Императорской академией наук. Т. 1. ? СПб., 1890. С. 426.
  17. ^ Акты Московского государства, изданные Императорской академией наук. Т. 1. ? СПб., 1890. С. 488 .
  18. ^ Русско-белорусские связи: сборник документов : 1570?1667 гг. ? Минск, 1963. С. 189.
  19. ^ Надсан А. Беларусы ? Грэцкай калег?? // Зап?сы Б?Н?М . Т. 30. ? New York ? Miensk, 2006. С. 175.
  20. ^ Саганов?ч Г. Невядомая вайна: 1654?1667. ? Менск , 1995.
  21. ^ Наша Н?ва. № 1, 1920. С. 4.
  22. ^ а б Krzywicki J. M?cisław // Słownik geograficzny... T. VI. ? Warszawa, 1885. S. 774 ?778.
  23. ^ Гарады ? вёск? Беларус?. Энцыкл. Т. 7. Кн. 3. ? Менск , 2009. С. 10.
  24. ^ Батв?нн?к М. Мсц?сла? // ЭГБ . ? Мн. : 1999 Т. 5. С. 225.
  25. ^ БЭ . ? Мн. : 2000 Т. 10. С. 536.
  26. ^ Гарады ? вёск? Беларус?. Энцыкл. Т. 7. Кн. 3. ? Менск , 2009. С. 8.
  27. ^ Перепись населения ? 2009. Могилевская область   (рас.) Нацыянальны статыстычны кам?тэт Рэспубл?к? Беларусь
  28. ^ Численность населения на 1 января 2015 г. и среднегодовая численность населения за 2014 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа   (рас.) Нацыянальны статыстычны кам?тэт Рэспубл?к? Беларусь
  29. ^ Численность населения на 1 января 2016 г. и среднегодовая численность населения за 2015 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа   (рас.) Нацыянальны статыстычны кам?тэт Рэспубл?к? Беларусь
  30. ^ Численность населения на 1 января 2017 г. и среднегодовая численность населения за 2016 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа   (рас.) Нацыянальны статыстычны кам?тэт Рэспубл?к? Беларусь
  31. ^ В Мстиславле переименовали улицы и площадь // Святло Кастрычн?ка. 2 верасьня 2016.
  32. ^ Туристская энциклопедия Беларуси. ? Мн. , 2007.

Л?таратура [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Вонкавыя спасылк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

 ? ¹ Вылучаным пазначаюцца ?мацаваныя месты ? мястэчк? ( гарады / гарадк? ) ; ? ² У дужках прыводз?цца час атрыманьня Магдэбурскага права
Атрымана з ≪ https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Амсьц?сла?&oldid=2519535 ≫