Аксы?д ^[1] ? гэта складанае х?м?чнае рэчыва, якое ?я?ляе сабою злучэньне простых х?м?чных элемэнта? з тленам .

Ап?саньне [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Аксыды адасабляюцца на соле?тваральныя й нясоле?тваральныя . Соле?тваральныя бываюць трох тыпа?: асно?ным?, к?слотным? ды амфатэрным?.

Прыкладам нясоле?тваральных аксыда? можа быць: NO ( аксыд азоту ) ? уя?ляе сабою газ бяз колеру й паху, як? можа ?тварацца пасьля навальн?цы. Або CO (аксыд вугляроду) ? газ бяз паху.

Асно?ныя аксыды [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Асно?ныя аксыды ? гэта складаныя рэчывы, як?я ?твараюць сол? пры х?м?чнай рэакцы? з к?сьлям? альбо к?слотным? аксыдам?. З асновам? ды асно?ным? аксыдам? не рэагуюць. Прыкладам асно?ных аксыда? можа быць:

K ₂ O (аксыд калю ) або CaO (аксыд вапню ). Да асно?ных аксыда? адносяць аксыды мэтала? першай ? другой валентнасьц? .

Х?м?чныя ?ласьц?васьц?:

1. Узаемадзеяньне з вадою:

- узаемадзеяньне з вадою з утварэньнем асновы ( лугу )

CaO+H ₂ O = Ca(OH) ₂

2. Узаемадзеяньне з к?сьлям?:

- узаемадзейн?чаюць з к?сьлям?, утвараючы сол? й ваду ( рашчына сол? ? вадзе)

CaO+H ₂ SO ₄  = CaSO ₄ + H ₂ O

3. Пры ?заемадзеяньн? з к?слотным? аксыдам? ?твараюць сол? :

CaO+CO ₂ =CaCO ₃  ( крэйда )

К?слотныя аксыды [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

К?слотныя аксыды ? складаныя рэчывы, да як?х адносяцца аксыды немэтала? ? аксыды мэтала? з V, VI ? VII валентнасьцю . Яны ?твараюць сол? пры х?м?чным ?заемадзеяньн? з асновам? альбо асно?ным? аксыдам?. З к?слотным? аксыдам? не рэагуюць.

Прыкладам асно?ных аксыда? можа быць:

CO ₂  (дыяксыд вугляроду ), P ₂ O ₅  ? (пентаксыд фосфару ) утвараецца пры гарэньн? белага фосфару й SO ₃  ? трыяксыд серк? .

Х?м?чныя ?ласьц?васьц?:

- рэагуюць з вадою:

CO ₂ +H ₂ O=H ₂ CO ₃ (вугальная к?сьля)

- рэакцыя з лугам? ( асновам? ):

CO ₂ +NaOH=Na ₂ CO ₃

- узаемадзеяньне з асно?ным? аксыдам?:

CO ₂ +MgO=MgCO ₃ (карбанат магну)

Амфатэрныя аксыды [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Амфатэрныя аксыды ? складаныя рэчывы, да як?х адносяцца аксыды мэтала? III, IV валентнасьц? . Утвараюць сол? ? рэакцыях з к?сьлям?, к?слотным? аксыдам?, асновам? ды асно?ным? аксыдам?. Нягледзячы на тое, што ZnO, Beo, SnO, PbO маюць валентнасьць 2, яны таксама ?ваходзяць у сьп?с амфатэрных аксыда?.

Х?м?чныя ?ласьц?васьц? амфатэрных аксыда? давол? ?н?кальны, бо яны маюць уласьц?васьц?, як аснова? , так ? к?сьля? .

- рэакцы? з к?слотным? аксыдам?:

ZnO+H ₂ CO ₃  = ZnCO ₃  + H ₂ O

- узаемадзеяньне з асновам? :

ZnO+2NaOH=Na ₂ ZnO ₂ +H ₂ O

Крын?цы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]