?ван Кул?б?н

?ван Кул?б?н
	?ван Кул?б?н
	па-расейску : Иван Петрович Кулибин
	Партрэт ?. Кул?б?на ( Эрм?таж )
Род дзейнасьц?	мэхан?к-вынаходн?к
Дата нараджэньня	21 красав?ка 1735
Месца нараджэньня	Падно?е ; Н?жагародзк? павет ; Н?жагародзкая губэрня ; Расейская ?мпэрыя
Дата сьмерц?	30 л?пеня ( 11 жн??ня ) 1818
Месца сьмерц?	Н?жн? Но?гарад
Грамадзянства	Расейская ?мпэрыя
Занятак	?нжынэр
Месца працы	Пецярбурская акадэм?я навук [d] ;
Дзец?	Аляксандар Кул?б?н
	?ван Кул?б?н у В?к?схов?шчы

?ва?н Кул??б?н ( 21 красав?ка 1735 , Падно?е , Н?жагародзк? павет ? 30 л?пеня ( 11 жн??ня ) 1818 , Н?жн? Но?гарад ) ? выб?тны расейск? мэхан?к- вынаходн?к .

Б?яграф?я [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

≪Усе свае думк? на вынаходзтва казьне й грамадзтву карысных машына?≫.

? ?ван Кул?б?н

Кул?б?н нарадз??ся ? сям’? дробнага гандляра ? пасел?шчы Падно?? Н?жагародзкага павету . У юнацк?м узросьце навучы?ся сьлясарнай , такарнай ? гадз?ньн?кавай справе. У 1764 ? 1767 гадах Кул?б?н выраб?? ун?кальны к?шэнны гадз?ньн?к . У ягоным корпусе апроч уласна гадз?ньн?кавага мэхан?зму зьмяшчал?ся яшчэ й мэхан?зм гадз?ньн?кавага бою, музычны апарат, як? прайграва? некальк? мэлёдыя?, ? складаны мэхан?зм дробненькага тэатру-а?тамату з рухомым? ф?гуркам? (цяпер гадз?ньн?к захо?ваецца ? музэ? Эрм?таж ). Кул?б?н двойчы (у 1792 ? ? 1799) зьб?ра? знакам?ты гадз?ньн?к Па?л?н ^[1] працы ангельскага мэхан?ка Джэймза Кокса , як?я ?весь час экспануюцца ? Пав?льённай зал? Малога Эрм?тажу .

З 1769 годзе й на працягу больш за 30 гадо? Кул?б?н к?рава? мэхан?чнай майстэрняй Пецярбурскае акадэм?? навука? . К?рава? вытворчасьцю станко?, астранам?чных , ф?зычных ? нав?гацыйных прыбора? ? прылада?.

Да 1772 году Кул?б?н распрацава? некальк? праекта? 298-мэтровага аднааркавага моста празь Няву з дра?ляным? рашэц?стым? фэрмам? . Ён пабудава? ? выпрабава? вял?кую мадэль такога моста , упершыню ? практыцы мостабудаваньня паказа?шы магчымасьць мадэляваньня моставых канструкцыя?. У наступныя гады Кул?б?н вынайша? ? выраб?? шмат ары??нальных мэхан?зма?, машына? ? апарата?. Сярод ?х ? л?хтар-пражэктар з парабал?чным адб?вальн?кам з драбнютк?х люстэрка?, рачное судна з вададзейным рухав?ком , якое перасо?ваецца супраць плын? (гл. Вадаход ), мэхан?чны эк?паж з пэдальным прывадам.

Пераважная большасьць вынаходства? Кул?б?на, магчымасьць выкарыстаньня як?х пацьвердз?? наш час, тады не была рэал?завана. Дз??ныя а?таматы , пацешныя цацк? , мудрагел?стыя фаервэрк? для нато?пу ? тольк? гэта ?ражвала тагачасных сучасьн?ка?.

Нястомны наватар , у хатн?м побыце ? звычках Кул?б?н бы? кансэрваты?ны . Ён н?кол? не пал?? тытунь ? не гуля? у карты . П?са? вершы . Люб?? прошаныя вечары, хоць на ?х тольк? балака? ? жартава?, бо бы? абсалютна неп?тушчым. Пры двары, сярод вышываных мундз?ра? заходняга краю, Кул?б?н у да?гакрысым кафтану , высок?х ботах ? з акладз?стай барадою здава?ся прадста?н?ком ?ншага сьвету. Але на балях ён зь невычарпальным досьц?пам адказва? на насьмешк?, разьмяшчаючы да сябе лагоднаю гаманл?васьцю ? прыроджанай добрай якасьцю ? абл?ччы.

Сям’я ? дзец? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

?ван Кул?б?н бы? тройчы жанаты, у трэц? раз жан??ся ?жо 70-гадовым старым, ? трэцяя жонка нарадз?ла яму трох дочка?. Усяго ? яго было 11 дзяцей (7 хлопчыка? ? 4 дзя?чынк?). Ус?м сва?м сынам ён да? адукацыю .

Памяць [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У наш час у Расе? ?мя ≪Кул?б?н≫ стала нам?нальным. Так завуць майстро?-самавука?, як?я дамагл?ся вял?к?х посьпеха? у сва?м рамястве. Кул?б?ным?, з большаю ц? меншаю дзельлю ?рон??, завуць аматара? штосьц? самастойна перараб?ць ц? палепшыць у машынах ? мэхан?змах. Слова можа набываць ? адмо?нае адценьне, кал? гаворка ?дзе пра ?мкненьне айчынных адмысло?ца? штосьц? памяняць у ?снай праверанай тэхналё???, магчымыя фразы накшталт ≪не падпускаць Кул?б?ных≫ ^[2].
Кул?б?н ста? прататыпам героя п’есы Аляксандра Астро?скага ? гадз?ншчыка-самавук? Кул?г?на.

Вул?цы ? завулк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

?ншыя аб’екты [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Парк Кул?б?на ? Н?жн?м Но?гарадзе ? былыя мог?лк?, дзе пахаваны вынаходн?к.
Н?жагародская рачная вучэльня (НРВ) ?мя ?. Кул?б?на.
Экспазыцыя, прысьвечаная Кул?б?ну ? Музэ? рачнога флёту Волскай дзяржа?най акадэм?? воднага транспарту ? Н?жн?м Но?гарадзе.
Кру?зны цеплаход праекта 26-37, як? зьдзяйсьняе рэйсы па Волзе, нос?ць ?мя ?вана Кул?б?на.

Крын?цы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

^ Часоп?с ≪ЗооPrice≫ ад 18.02.2006: гадз?ньн?к ≪Па?л?н≫
^ Зьм?цер Ларчанка, М?ха?л Падаражанск? ≪Штосьц? чуецца роднае…≫ // А?та-Рэвю : часоп?с. ? 2008. ? № 12.

Л?таратура [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Кулибин И.П. Автобиография / Сообщ. И. Андреевский// Русская старина, 1873. - Т. 8. - № 11. - С. 734-737.
Артоболевский, И. И. Русский изобретатель и конструктор Кулибин. М.: Воениздат МО СССР, 1947.
Соколовская З. К. 300 биографий ученых: о книгах серии "Научно-биографическая литература". ? М.: "Наука", 1982. ? 20 000 ас.
Малевинский Ю. Н. Даражэй усякага золата: Ист. апавяданьне : Кул?б?н. ? Маладая гвардыя, 1980. ? 100 000 ас.

Вонкавыя спасылк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

?ван Кул?б?н ? схов?шча мультымэдыйных матэрыяла?

[Pavlin-1] Часоп?с ≪ЗооPrice≫ ад 18.02.2006: гадз?ньн?к ≪Па?л?н≫

[Autoreview-2] Зьм?цер Ларчанка, М?ха?л Падаражанск? ≪Штосьц? чуецца роднае…≫ // А?та-Рэвю : часоп?с. ? 2008. ? № 12.

[1]

[2]