Бе?зьдзеж
[1]
?
вёска
?
Беларус?
, каля
Спора?скага возера
. Цэнтар
сельсавету
Дараг?чынскага раёну
Берасьцейскай вобласьц?
. Насельн?цтва на 2010 год ? 1058 чалавек. Знаходз?цца за 20 км на па?ночны ?сход ад
Дараг?чына
, за 130 км ад
Берасьця
, за 27 км ад чыгуначнай станцы? Дараг?чын (л?н?я Берасьце ? Гомель).
Безьдзеж ? да?няе
мястэчка
г?старычнай П?ншчыны
(частка
Берасьцейшчыны
), на захадзе
Палесься
. Да нашага часу тут захавал?ся
царква Сьвятой Тройцы
? стыл?
барока
(
пацярпела ад маско?скай перабудовы
),
касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы
? стыл?
клясыцызму
? мэмарыяльная калёна ? гонар
Канстытуцы? 3 тра?ня
, помн?к? г?сторы? ? арх?тэктуры XVII?XIX стагодзьдзя?.
На думку географа
Вадз?ма Жучкев?ча
,
тапон?м
Безьдзеж складаецца з каранёвай часк?
-дзед-
(
-дзеж-
) ? прэф?ксу
без-
[2]
?, адпаведна, мае выразную этымалёг?ю ('безь дзядо?').
|
|
|
?нвэнтар Безьдзежу 1677 году: першая старонка (налева) ? плян маёнтку (направа)
|
Першы п?сьмовы ?пам?н пра Безьдзеж датуецца 1409 годам, кал?
вял?к? князь
В?та?т
перада? аднайменную воласьць
касьцёлу Найсьвяцейшай Панны Мары?
?
Новых Троках
. У 1495 годзе пасел?шча значыцца ? даравальнай грамаце княг?н? Мары? Алелькав?ч ? яе сына князя Вас?ля намесьн?ку п?нскаму Фурсу.
У дакумэнтах за 1517?1518 гады ?пам?наецца маёнтак Безьдзеж, уладаньне канон?ка? касьцёла ? Троках, прыводзяцца ягоныя межы. У 1561?1566 гадох Безьдзеж атрыма? статус мястэчка. Згодна з адм?н?страцыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565?1566 гадо? мястэчка ?вайшло ? склад
П?нскага павету
Берасьцейскага ваяводзтва
.
Пад 1662 годам упам?наецца царква ? Безьдзежы. Да 1744 году ?тварылася рымска-катал?цкая параф?я, якая ? 1781 годзе нал?чвала 510 верн?ка?. 8 верасьня 1771 годзе прых?льн?к?
Барскай канфэдэрацы?
пад камандаю
гетмана вял?кага
М?хала Каз?мера Аг?нскага
у б?тве пад Безьдзежам
[3]
прымус?л? расейск? аддзел скласьц? зброю. У 1784 годзе ? мястэчку збудавал? царкву Сьвятой Тройцы.
У вын?ку
трэцяга падзелу Рэчы Паспал?тай
(1795 год) Безьдзеж апыну?ся ? складзе
Расейскай ?мпэры?
, дзе ста? цэнтрам воласьц? ? Кобрынск?м павеце,
Слон?мскай губэрн?
(з 1797 году ?
Л?то?скай
, з 1801 году ?
Гарадзенскай губэрн?
). Пад 1806 годам значыцца як
места
, якое было цэнтрам ключа. У 1818?1820 гадох у Безьдзежы вялося будаваньне касьцёла Найсьвяцейшай Тройцы. У 1825 годзе ? мястэчку адкрылася школа, якая знаходз?лася ? юрысдыкцы?
В?ленскага ?н?вэрсытэту
. Паводле рэв?з?? 1857 году, Безьдзеж бы? цэнтрам сельскай грамады. На 1886 год у мястэчку бы? 121 двор, дзеял? 2 царквы, працавал? школа, заезны двор, 2 крамы.
За часам?
Першай сусьветнай вайны
? 1915 годзе Безьдзеж занял? войск?
Нямецкай ?мпэры?
.
25 сакав?ка 1918 году згодна з
Трэцяй Уста?ной граматай
Безьдзеж абвяшча?ся часткай
Беларускай Народнай Рэспубл?к?
. 1 студзеня 1919 году ? адпаведнасьц? з пастановай ? зьезду КП(б) Беларус? ён увайшо? у склад
Беларускай ССР
, у П?нск? павет (≪падраён≫) Баранав?цкага раёну
[4]
. Паводле
Рыскай м?рнай дамовы 1921 году
Безьдзеж апыну?ся ? складзе м?жваеннай
Польскай Рэспубл?к?
, дзе ста? цэнтрам гм?ны Дараг?чынскага павету
Палескага ваяводзтва
. У гэты час у мястэчку было 254 двары. У 1930-я гады працавал? паштовая агенцыя, прадпрыемства вырабу мэталу.
У 1939 годзе Безьдзеж увайшо? у
БССР
. У гэты час тут было 365 дваро?, працавал? школа, млын, каапэраты?. 12 кастрычн?ка 1940 году статус пасел?шча пан?з?л? да вёск?, якая стала цэнтрам сельсавету Дараг?чынскага раёну. З 25 чэрвеня 1941 да 17 л?пеня 1944 году Безьдзеж знаходз??ся пад акупацыяй
Трэцяга Райху
. На 1970 год у вёсцы было 479 дваро?, працавал? сярэдняя школа, лякарня, аптэка, атэлье.
На 1995 год у Безьдзежы было 495 гаспадарак. 17 студзеня 1999 году ? вёсцы адкры?ся музэй народнай творчасьц? ≪Безьдзеск? фартушок≫
[5]
[6]
. Пры доме культуры дзее ансамбль народнай песьн? ? музык? ≪Сваяк?≫. У 2000-я гады Безьдзеж атрыма? аф?цыйны статус ≪
аграгарадку
≫.
- Мястэчка на старых здымках
-
-
Царква ? зван?ца
-
-
Касьцёл
-
Калёна
-
Капл?ца
-
Вул?ца
-
Местачко?ка
- XIX стагодзьдзе
: 1830 год ? 176 муж., зь ?х шляхты 6, духо?нага стану 1, мяшчана?-хрысьц?яна? ? сяляна? 169
[7]
; 1886 год ? 1116 чал.
- XX стагодзьдзе
: 1905 год ? 1360 чал.; 1921 год ? 1248 чал., зь ?х 1113 правасла?ных; 1959 год ? 1638 чал.; 1970 год ? 1780 чал.
[8]
; 1995 год ? 1442 чал.
[9]
; 1999 год ? 1260 чал.
- XXI стагодзьдзе
: 2005 год ? 1220 чал.
[10]
; 2010 год ? 1058 чал.
У Безьдзежы працуюць сярэдняя школа, лякарня, дом культуры, 2 б?бл?ятэк?, пошта.
Аф?цыйная назва
|
Г?старычная назва
|
Калгасная вул?ца
|
Зьдз?та?ская
(?) вул?ца
[a]
|
Савецкая вул?ца
|
Опальская
(?) вул?ца
|
З
урбанан?м?чнай
спадчыны Безьдзежу да нашага часу г?старычныя назвы захавал? вул?цы Дараг?чынская, Паштовая ? Хомская. Г?старычны Рынак ня мае аф?цыйнай назвы.
- Зван?ца касьцельная (XIX ст.)
- Капл?ца мог?лкавая (XIX ст.)
- ^
Паводле ?нвэнтару 1677 году, у Безьдзежы ?снавал? Закляценская, Зьдз?та?ская, Опальская ? Хомская вул?цы
- ^
Назвы населеных пункта? Рэспубл?к? Беларусь: Брэсцкая вобласць: нарматы?ны даведн?к / ?. А. Гапоненка ? ?нш.; пад рэд.
В. П. Лемцюговай
. ?
Менск
: Тэхналог?я, 2010. ? 319 с.
ISBN 978-985-458-198-9
.
(
pdf
,
djvu
,
online
) С. 114.
- ^
Краткий топонимический словарь Белоруссии /
В.А. Жучкевич
. ?
Мн.
: Изд-во БГУ, 1974. ? 448 с. С. 20.
- ^
Sulimierski F. Bezdzie? //
Słownik geograficzny...
T. I. ? Warszawa, 1880. S.
163
- ^
150 пытання? ? адказа? з г?сторы? Беларус? / Уклад.
?ван Саверчанка
,
Зьм?цер Санько
. ? В?льня: Наша Будучыня, 2002. ? 238 с.
ISBN 9986-9229-6-1
.
- ^
Черкасова В.
Единственный в мире музей фартуков находится в белорусской деревне
//
Сал?дарнасць
. 29 кастрычн?ка 2004 г.
- ^
Козлович В.
Турист, как и лен, любит поклон
//
Советская Белоруссия
. № 232 (22142), 8 сьнежня 2004 г.
- ^
Сорк?на ?.
Мястэчк? Беларус?... ? В?льня, 2010. С. 413.
- ^
Гарады ? вёск? Беларус?. Энцыкл.
Т. 3. Кн. 1. ?
Менск
, 2006. С. 257.
- ^
БЭ
. ?
Мн.
: 1996 Т. 2.
С. 373.
- ^
Гарады ? вёск? Беларус?. Энцыкл.
Т. 3. Кн. 1. ?
Менск
, 2006. С. 256.
|
---|
|
|
---|
| Г?сторыя (1940?1962, 1966 ? наш час)
|
---|
Горад
| |
---|
Мястэчка
| |
---|
Адз?нк? базавага ?зро?ню
| |
---|
|
|