An
Kinyarwanda
,
Rwandan o Rwanda
, opisyal na bisto bilang
Ikinyarwanda
, na sarong lenguaheng
Bantu
asin an pambansang lenguahe nin
Rwanda
. Ini man sarong diyalekto nin wikang
Rwanda-Rundi
na sinasabi man sa
Burundi
asin mga kataid bahagi kan Demokratikong Republika nin
Congo
,
Uganda
(kun saen igwang diyalektong bisto bilang Rufumbira o Urufumbira) asin
Tanzania
. An Kinyarwanda unibersal sa mga katutubong populasyon nin Rwanda asin kapwa nauunawaan sa
Kirundi
, an pambansang lenguahe nin kalapit na Burundi. An Kinyabwishya a Kinyamulenge ay magkaparehong maiintindihan na mga diyalekto na sinasasabi sa mga lalawigan kan North Kivu asin South Kivu kan kalapit na DR Congo.
Kan 2010, an Rwanda Academy of Language and Culture (RALC) Pinagpulbaran tanganing makatabang sa pagpalakop asin pag-ataman kan Kinyarwanda. Pinagpulbaran kan organisasyon an sarong repormang ortodokso kan 2014, alagad napaatubang ini sa pagtulod huli sa saindang hinuhuna na pinaka-halangkaw asin politikal, kabilang sa iba pang rason.
[2]
Sinasabi an Kinyarwanda sa
Rwanda
,
Burundi
, Demokratiko
ng Republika kan Congo
,
Uganda
asin
Tanzania
. Tigtataram man kan pirang mga
Rwandans
sa
Kenya
.. Rufumbira, Fumbira o Urufumbira, na pigtataram kan
Bafumbira
kan Distrito nin
Kisoro
kan Uganda, sarong diyalektos kan Kinyarwanda.
lamesa sa ibaba nagtatao kan mga tanog na patinig kan Kinyarwanda.
Kinyarwanda sarong
tonal
na tataramon. kan dakol na mga tataramon na Bantu, igwa ining duwang-dalan na pagkakaiba sa pag'oltan kan halangkaw asin hababang tono (low-tone syllables puwedeng maadalan bilang dai nin tone). pag-realisar kan mga tono sa Kyerta naimpluwensiyahan nin komplikadong set
phonological rules
.
Letter(s)
|
a
|
b
|
c
|
cy
|
d
|
e
|
f
|
g
|
h
|
i
|
j
|
jy
|
IPA
|
a, aː
|
β, b
|
t??
|
c
|
d
|
e, eː
|
f
|
?, ?
|
h
|
i, iː
|
?
|
?
|
gagamit ni Kinyarwanda an 16 sa mga klase nin
Bantu
noong. minsan an mga ini pinaggrupo-saro sa 10 padis kaya kadaklan na rawitdawit asin plural na porma kan parehong tataramon kabali sa saro sanang klase. lamesa sa ibaba nagpapaheling kan 16 na klase nin nombre asin kun paano iyan ilagakod sa duwang komun na ginagamit na sistema.
Gabos na Kinyarwanda pandiwa na mga infinives napoon sa ku
-
(pinagrok sa k
(w) -
bago pa an mga vowel, asin sa guro-sa atubangan nin mga kataga puon sa mayong boses na koneksyon huli kan
Dahl's Law
). kan makonhuba, hinahale an infix bago ponan asin salidahan nin prepiksion na oyon sa temang iyan. pwedeng isoksok an sarong dies - kuarto na marker.
Ginagamit ni Kinyarwanda an paggamit nin peripraprastikong mga pan - uusip, apuera sa morpolohikal na mga kasa'lan.
An mga
periphrastic
kapan gamiton an mga berba -
teer-
asin -
tum-
, na boot sabihon kawsa. sa -
teer-
, an orihinal na tema nagigin pinanonongdan kan mayor na kwarta, na winalatan nin ideya an orihinal na berbo sa infinitibo (siring sana sa Ingles):[10]
siring, igwa sana nin sarong bagay na direktang puede. [14] sarong sentence igwa nin duwa, saro o pareho iyan hinale asin nasasabotan sa konteksto.
An hulapi na -iish- nagpaparisa
nin
bakong direktang pag'uusipon (simular sa Ingles in "Isinusurat ko siya nin papel), mantang an ibang mga kasayugan minakahulugan nin sarong direktibang kasuyod (simulation to English gibo sa "Ginibo kong pagsurat saiyang peryodiko").[15].
kaining mas direktang gamit pan-usipon iyo an pagdelesyon kan inaapod na "neutral" morpheme -
ik-
, na nagpapahiling nin estado o potensyal. mga panurat na may-
ik-
pwedeng pagkuahon, alagad an pag'uulakit bakong gayong direkta:[15]
- ↑
Jouni Filip Maho, 2009.
New Updated Guthrie List Online
- ↑
Niyomugabo, Cyprien; Uwizeyimana, Valentin (2017-03-20). "
A top?down orthography change and language attitudes in the context of a language-loyal country
".
Language Policy
17
(3): 307?318.
doi
:
10.1007/s10993-016-9427-x
.
ISSN
1568-4555
.
http://dx.doi.org/10.1007/s10993-016-9427-x
.