Max Josef von Pettenkofer
(* 3. Dezemba 1818 in Lichtenheim bei
Neiburg
/
Donau
; † 10. Feba 1901 in
Minga
) war a deitscha
Chemiker
und Hygieniker. Nach eahm hoaßt ma des
Max von Pettenkofer-Institut
.
Pettenkofer - Bua vo am Bauern im Donaumoos - hot auf de Kostn vo seim Onke
Franz Xaver vo Pettenkofer
, der koniglich boarischer Hof- und Leibapotheka gwen is, as
Gymnasium
z'Minga bsuacht und hot da dann aa
Pharmazie
, d'
Naturwissenschaftn
und
Medizin
studiert. 1843 war er mit seim Studium fertig und hot mit a
Promotion
zum Dokta da Medizin, da
Chirurgie
und da Geburtshuif abgschlossn.
Gleichzeitig hot er sei
Approbation
ois
Apotheka
kriagt. Wia er mit dem ganzen fertig war, hot eahm in
Wurzburg
de
Chemie
recht guad gfoin und er is dann nach
Gießen
ins Labor vom
Justus vo Liebig
ganga. 1847 is da Pettenkofer dann Professor fia medizinische Chemie an da Universitat z'Minga worn, wo er 1865 dann aa Rektor worn is. Im selm Joar is er aa no z'Minga, easchta deitscha Professor fia
Hygiene
worn und ma hot da vo 1876 bis 1879 des easchte Hygieneinstitut fia eahm hibaut. 1890 bis 1899 war er aa President vo da Bayerischen
Akademie der Wissenschaften
. 1893 hot er sei Professur niedaglegt.
G´storm is a auf a recht kuriose Weis, im Joar 1901, weil er de Infektiositat vo a
Typhus
-Kultur abgstrittn hat. Oiso am abstreitn is er no ned gstorm, aber er is glei a soweit ganga, das a, um an Beweis zum ham, a Stickal Broad mit dem Zeig bstricha und eifach zamgessn hot. Prompt issa dann an Typhus umkemma. Ob da Pettenkofer si selm hot umbringa woin, wia mas in entsprechende Monographien nochlesn ko, oda ob´s eha a "Betriebsunfall" in am recht ongaschiatn Forschalem war, kon ma heit net sang. Ea, oiso da Pettenkofer, is auf jedn Foi am
Oidn Mingara Sudfriedhof
beigsetzt woan.
S'liabste Kind vom Pettenkofer war de vo eahm selba definierte und mit Inhalt gfullte Wissenschaft vo da Hygiene. Er hot olle beibracht, das de Hygiene a eignstandiga Bereich vo da Medizin sei muaß. Ganz dumm war a naturlich a ned und hot scho gwusst das da scho de oane oda andre Mark zum macha is.
Aus genau dem Grund, hot er a d'Industrie und de ganzen Grosskopferten ogredt, um a ganze
Gsundheitstechnik
aufzumbauen und si zum ausdenga. Vui davo is zum Beispui bei da Sanierung z'Minga hergnumma worden. Scho allawei, hot si da Pettenkofer fia de Chemie und de
Physiologie
begeistern kenna. So hot er beim
Justus vo Liebig
den
Gallensaurenachweis
gfundn und hot aa am
Koniglichen Hauptmunzamt
z'Minga erfoigreich bei chemische Fragn zur Seit´n gstanden.
1844
hot da Pettenkofer
Kreatinin
entdeckt, a wichtigs Stoffwechslprodukt, des unsa
Muskelgewebe
braucht. Zuadem war er dro a Methodn zum entwickln, um
Zement
bessa oriarn zum kinna (1847); aa de Herstellung vo
Leichtgas
aus
Hoiz
(
Hoizgas
, 1851) geht auf sei Kapp´n. Mit´m
Carl vo Voit
hot er de
Stoffwechselbilanzen
entwickelt (des war so ummara 1860).
In seina zwoatn Lemshalftn hot si da Pettenkofer de
Epidemiologie
gnauer ogschaut. Im Gengsatz zu seina friaran Arbat, ham de Untersuchungen heit nur no an historischn Wert. Pettenkofer woit oafach net glam, das de
Cholera
, de 1854 z'Minga gwen is, nur vo am winzign Errega ausglost worn waar, den ma ned amoi mim Aug seng ko, sondern hot gmoant das ma a Obacht gem muass mit da
Boden-
und da
Grundwassabeschaffenheit
. (vgl.
Untersuchungen und Beobachtungen uba de Verbreitung vo da Cholera
, 1855) Im Zsammahang mit da beruhmten Diskussion, de dann und wann a bissal unguat worn is, weil da
Robert Koch
mit am Tisch gsessn is, der bekanntaweis ja a ned ganz deppat gwen is. 1892 hot da Pettenkofer sogar a baar Kulturn vo de Cholera-
Bakterien
gessn, wos eahm nix do hot, aber spada hot eahm genau de saudumme Angwohnheit mit de Typhusviren as Lem kost.
Krank is a zwar vo de Cholerabakterien ned worn, aber sei Theorie vo da Krankheit is trotzdem zsambrocha, weil er des
Epidemien
auslosnde
lokalistische
Drum, chemisch einfach ned gfunden hat. 1884 hot dann da Koch endgultig den Choleraerrega gfundn, den da Pettenkofer so gsuacht hat. De heit in da Epidemiologie unumgangliche Ortsbesichtigung und de damit verbundne und doch recht ausgiebige
statistische Erfassung
und Auswertung vo so a Seuchn, is vom Pettenkofer und seine Schula eigfuhrt worn.
Da Pettenkofer hot streng naturwissenschaftlich-experimentell garbat. Aa seine Untasuachunga zu
Gwand
,
Hoazung
,
Kanalisation
und
Wossavasorgung
warn vo experimentella Natur. Wia sei Professor vo Liebig, war da Pettenkofer a
Positivist
, des hoaßt er hot nur der Sach uban Weg traut, de er a selba gseng ghabt hat, zum Beispui wenn er amoi wieda a
Experiment
gmacht hot, weil a wissn woit warum und wieso irgendwos a so is.
1883
hams eahm zum Adligen gmacht. Max vo Pettenkofer is außadem aa
Ehrenburger
vo
Minga
.