.su
(
ингл.
S
oviet
U
nion
) ?
Советтар Союзы
??м совет осоронан ?у??ы ки?лек ?с?н
ю?ары ким?лд?ге милли домен
.
1991 йылда
Советтар Союзы й?ш????н ту?та?а
ла, домен ?аман фай?аланыла
[1]
.
Домен ≪Интернетты ??тере? Фонды≫ д??л?тк? ?арама?ан ш?хси ойошма?ы идара?ы а?тында эшл?й ??м географик домендар и??бен? инм?й. su коды ISO 3166-1 стандартында?ы географик кодтар?ы? р?сми исемлеген? инм?й, ? географик домендар?ы IANA тик ошо исемлекк? ?арап б?л?. ?мм? ISO 3166 комитеты эшм?к?рлеге сикт?ренд? был код айырым резервлан?ан код статусына эй? ??м баш?а ма?саттар?а тапшырыла алмай.
И. В. Курчатов исеменд?ге Атом энергия?ы институтында
ойошторол?ан UNIX ?улланыусылар ассоциация?ы (SUUG ? Soviet UNIX User’s Group) исемен?н ≪Демос≫ бригадаларыны? бере?ене? ет?ксе?е Вадим Антонов
1990 йылды?
19 сентябренд?
InterNIC (Internet Network Information Center) м??л?м?т база?ында СССР территория?ында ?улланыу ?с?н SU ю?ары ким?л доменын терк?й
[2]
. Ассоциация артабан домен?а хакимлы? ит?
[3]
. Р?с?й Ф?нд?р академия?ыны? Математика б?лекс??е ресурсы ipsun.ac.msc.su (б?г?н ? www.ras.ru) т??ге Р?с?й сайты була
[4]
.
1993 йылда
домен?а хакимлы? ите? Р?с?й Й?м???т селт?р??рен ??тере? ?илми-тикшерене? институтына тапшырыла (РосНИИРОС).
1994 йылды?
апреленд?
.ru
домены барлы??а килг?н м?лг? .su зона?ында бер нис? ме? домен терк?лг?н була. Р?с?й доменында домен исемд?рен ирекле терк?? башлан?ас, РосНИИРОС .su зона?ында икенсе ким?л домендарын терк???е ту?тата. Шу?а ?арама?тан, хостар ?аны артыу ар?а?ында домен зона?ы ??ен?н-??е ки??йе?ен дауам ит?.
2000 йылда зона реестрын тотоу бурысы "Интернетты ??тере? Фонды"на й?км?тел?.
2001 йылды? а?а?ында
[5]
.su домены хакимдары б?т?р?л?рг? тейешле зонаны ?абат эшл?теп еб?р? ??м уны коммерция терк?ле???ре ?с?н аса
[6]
.
2002 йылды? 15 декабренд? SU зона?ында домендар?ы терк?? я?ыртыла, ?мм? т???? тик тауар билд?л?ре хужалары ?ына терк?л? ала. 2003 йылды? июненд? ≪Интернетты ??тере? Фонды≫ .su зона?ында ??р кемде? терк?л? алыуы тура?ында белдер?.
2008 йылды?
апреленд? .su домены администраторы бул?ан ≪Интернетты ??тере? Фонды≫ милли телд?р??ге домен исемд?рен терк?? м?мкинлеген ки??йт? ? xn-- префикслы домендар?ы терк??г? сикл?? б?т?р?л?, шулай итеп, браузер юлына адресты? бер ?л?ш?н милли кодировкала индере? м?мкинлеге барлы??а кил?.
2008 йылды? авгусында
кириллицала
бы?а тиклем бул?ан символдар?а та?ы я?ы 37 символ ??т?л?. Шулай итеп, Р?с?й территория?ында й?ш?г?н халы?тар?ы? телд?ре, атап ?йтк?нд?
алтай
,
баш?орт
, б?р?т, долган, ?алмы?, коми, коряк,
мари
, нанай, ненец,
осетин
, саам (?у?ын?ылар?ы? о?онло?он к?р??тм?йенс?),
татар
, тыва,
удмурт
, хакас, хант,
сыуаш
, эвенк, эвен, я?ут телд?ре ?с?н я?ы м?мкинлект?р асыла.
2008 йылды? июнь а?а?ында Стандартлаштырыу буйынса халы?-ара ойошма илд?рене? терк?лг?н кодтарын зе?м?тл?ндере? комитеты (Комитет ISO3166/MA) тарафынан .su кодын айырып резервлан?ан категория?а индере? тура?ында ?арар ?абул ител?. Д??л?тт?р?е? ??м территориялар?ы? ике х?рефле кодтары таблица?ына тейешле ??г?решт?р индерел? ??м ул ISO-3166-1 халы?-ара стандарты сифатында ба?тырыла. Шулай итеп, .su коды был таблицала айырып резервлан?ан статуста?ы унынсы код булып тора.
Р?с?й??ге 12 терк??се компания .su зона?ында домендар?ы терк??сел?р сифатында аккредитациялан?ан
[7]
. ??р терк??се баш?а к?п компаниялар мен?н урта?лы? килеше???ре т???г?н. Фонд терк??сел?р?е? урта?сылары (партнёр?ары) мен?н бер нинд?й м?н?с?б?тт?рг? эй? т?гел. Бынан тыш, РосНИИРОС .su зона?ында 2001 йылды? октябрен? тиклем ??е терк?г?н икенсе ким?л домендарына булышлы? ит?
[8]
.
2010 йылды? 22 сентябренд? .su доменына 20 йыл туа
[9]
.