??МЕШ
?бй?лил районыны?
Таштимер ауыл советына
?ара?ан ?ур булма?ан бер ауыл бар. Ул ??меш ауылы. Элек Алсынбай тип аталып й?р?т?лг?н. Ауылды? ?улъя?ма тарихында ??меш т?, Алсын да Тэу?т ?артты? улдары итеп терк?лг?н. Тэу?т ?артты? кем ик?нлеген? килг?нд?, уны? тура?ында К?сем ауылы ш?ж?р??енд?ге м??л?м?тт?р?е фай?аланып ?ай?ы бер н?м?л?р?е асы?лар?а м?мкин. К?сем ауылына ниге? ?алыусылар?ы? бере?е Йомарт бей бул?ан. Уны? улы И??ш тархан. Тэу?т батыр И??ш тарханды? улы. Тэ?эт батыр я?ынса XVII быуат башында й?ш?г?н булыр?а тейеш. ??меш ауылыны? ш?ж?р??енд? Тэ?эт ?арт, уны? улдары тура?ында т?б?нд?гел?р я?ыл?ан: ≪Ауыл элек Алсынбай тип атал?ан. Алсынбай ? Тэ?эт олатай?ы? улы. Тэ?эт олатай?ы? б?т??е 7 улы бул?ан: ??меш, Алсын, Алды?ай, Мыр?а?ай, Ш?рифй?н, Ишмыр?а, Й?н?а?ы?…≫. Тим?к, ??меш (Алсынбай) ауылы а?алы-энеле ??меш мен?н Алсынды? исемд?рен й?р?т?. Бе??е? уйыбы?са, ??меш мен?н Алсын аталары бер бул?а ла, ике?е ике ?с?н?н тыу?ан булыр?а тейеш. Ауылды? ш?ж?р??енд? баш?орттар мен?н ?а?а?тар ара?ында бар?ан к?р?ш тура?ында айырым ?йтеп ?телг?н. Быны?ы бер. Икенсен?н, Алсынбай?ы? исеме уны?
?а?а?тар?а
б?йл?неше булыуына ишара я?ай. Быны? ?с?н ?а?а?та алсын тиг?н ырыу?ы? булыуын и?к? т?ш?р?? ?? ет?. Нисек кен? булма?ын, ауылды? ике исем й?р?т??е унда?ы элекке социаль-патриархаль б?ленеш тура?ында ??йл?й. Ауыл?а ??р бер кешене? исеме ?ушылмай. Ауыл атама?ы булып уны? тарихында нинд?й?ер урын тот?ан кешене? исеме ген? ны?ына. Шуны? ?с?н ??меш (Алсынбай) ауылында элек ике к?сл? т?рк?м бул?анына ышаныр?а м?мкин. Уны? бере?ен? ? ??меш, икенсе?ен? Алсынбай ет?кселек итк?н. Ауылда, быуындан быуын?а ??йл?неп килг?н ри??й?тт?р?? Алсынбай ? бай т?рк?м в?киле бул?а, ? ??меш ауылды т?????? ???ем ?атнаш?ан ярлы кеше итеп к????л?ндерелг?н. Ш?ж?р?л? был х?л ??енс?лекле са?ылыш ал?ан. М???л?н, унда ??меш ?а?а? байы мен?н ярыша, тип ?йтел?. Ярышта ??меш е??. Тик ул е?г?н ?с?н б?л?кк? алтын алмай, ? тыу?ан тупра?, ер ?орай. ??меш ?с?н ер, тыу?ан тупра? алтындан да ???ерлер?к була. ??меште? бына шундай тыу?ан ерен? бирелг?н булыуы, ту?андарыны? м?нф???тен ??енеке ке?ек итеп ?а?ла?аны, я?ла?аны ?с?н ауылдаштары уны? исемен ауыл?а ?ушыу?ы хуп к?р?л?р. Тарихи документтар?а ??меш ауылыны? ??еш юлы я?шы у? са?ылдырыл?ан. ≪Генераль межалау?а и?тисади и?к?рм?л?р≫?? 1795 йылда ??меш ауылында 20 ?й бул?аны, унда 58 ир, 44 ?атын?ы? й?ш?г?не терк?лг?н. 1841 йылда унда?ы халы? ?аны ике тап?ыр?а арта. Ул осор?а ??меш ауылында 249 кеше й?ш?г?н. ? 1866 йылда инде ??меш 58 ?йл? ауыл?а ??ерелг?н. Унда 358 кеше й?ш?г?н. Ауыл ?ыула?ан йыл?а ла ??меш шишм??е тип атал?ан. (?ара: Список населенных мест по сведениям 1866 года. Т. 28. Оренбургская губерния. СПб., 1871.) 504
Этнографик й???тт?н ??меш ауылы тамъян ырыуына ?ара?ан. Ауылда 6 ара бул?ан. Улар айыу, ал?ым, ботто?, ?уян, угед ??лбер
тип атал?ан. Икенсе информатор ??йнуллин Муллахм?т а?ай та?ы ла бер ара булыуын ??т?п ?йтте. Ул бей?л?й??р ара?ы. Был ара?а ??йнуллинд?р инг?н. Ауылда ?ултам?а урынына ошондай ????гег? о?ша?ан там?а ?улланыл?ан. Уны ????ге там?а тип атап й?р?тк?нд?р. 1841 йыл?ы документтар?а ??меш ауылы кешел?рене? й?йл??г? сы?ыу?ары тура?ында я?ып ?алдырыл?ан. Ауыл кешел?ре и? т???? Сатрайортта я?ла?ан, унан ?у? ?ара?ыйыр тиг?н урын?а к?ск?н, к??г? я?ын Я?тык?л тир??енд? бул?андар. ?ышты ?тк?рерг? ауыл?а ?айт?андар. Былар?ы? б?т??е л? тыу?ан т?б?кте ?йр?не?сел?рг? ?ы?ы??ыныу тыу?ырыр, тип ышанабы?
[7]