??меш (?бй?лил районы)

??меш
	Ауыл
	??меш ; ??меш
Ил	Р?с?й
Федерация субъекты	Баш?ортостан
Муниципаль район	?бй?лил районы
Координаталар	53°32′53″ с. ш. 58°41′02″ в. д. H G Я O
С???т б?лк?те	UTC+6
?анлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 201 837 003
ОКТМО коды	80 601 437 111
	??меш

??меш ? Баш?ортостанды? ?бй?лил районында?ы ауыл, Таштимер ауыл советына ?арай. 2009 йылды? 1 ?инуарына ?арата халы? ?аны ? 121 кеше ^[1]. Почта индексы ? 453622, ОКАТО коды ? 80201837003.

Халы? ?аны [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Халы? и??бе
2002 ^[2]	2009 ^[2]	2010 ^[3]
113	↗ 121	↘ 107

Милли составы

Б?т? Р?с?й халы? и??бен алыу (2002) м??л?м?те буйынса баш?орттар 100 % т?шкил ит? ^[4].

Б?т? Р?с?й ??м Б?т? Союз халы? и??бе алыу м??л?м?тт?ре буйынса халы? ?аны (кеше)

И??п алыу йылы ??м к?н?	Б?т? халы?	Ир-егетт?р	?атын-?ы??ар	Ир-егетт?р ?л?ш? (%)	?атын-?ы??ар ?л?ш? (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ?инуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ?инуар
1959 йыл 15 ?инуар
1970 йыл 15 ?инуар
1979 йыл 17 ?инуар
1989 йыл 12 ?инуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	107	50	57	46,7	53,3

Халы? ?аны буйынса а?латма т?рл? йылдар?а и??п алыу т?ртибене? айырмалы?ы булыу с?б?пле халы? ?аныны? ??енс?леген? и?тибар итеге?.

1939 йыл ? бар бул?ан халы? ?аны.

1989 , 2002 , 2010 йылдар?а ? даими й?ш?г?н урыны булып и??пл?нг?н халы? ?аны

Халы? ?аны буйынса сы?ана?тар

Ауылда?ы халы? ?аны буйынса м??л?м?тте халы? и??бе буйынса алыу урынлы. Б?т? ил к?л?менд? ?тк?н 1897 , 1920 , 1939 , 1959 , 1970 , 1979 , 1989 , 2002 , 2010 йыл?ы халы? и??бе буйынса м??л?м?тт?р бар ??м асы? ?улланыу?а табыр?а була. ?ай?ы бер китаптар?ы электрон т?р?? асып ?арап була. 1926 йыл?ы халы? и??бе буйынса ??р ауыл тура?ында м??л?м?т осра?аны ю? ?ле. Унан баш?а ?ф? вил?й?тенд? 1865 , 1879 , 1886 йылдар?а урында?ы халы? и??бе алын?ан. Та?ы ла ревиз я?малары аша м??л?м?т бар.

1859 ??м 1865 йыл ? Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. ? Уфа:Китап, 2002. ? 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0 .

?ф? вил?й?те ауылдарында халы? ?аны буйынса м??л?м?т 1859 ??м 1865 йылдар?а ?арата бар.

1866 йыл ? Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. ? Уфа: Китап, 2006. ? 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0 .

Ырымбур вил?й?те ауылдарында халы? ?аны буйынса м??л?м?т 1866 йыл?а ?арата бар.

1897 йыл ? Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта ?ф? вил?й?те ауылдары буйынса м??л?м?т бар. 500 кешен?н к?берек бул?ан ауылдар исемлеге.

1920 йыл ? Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. ? Уфа. Китап, 2002. ? 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0 .

Был китап 1926 йыл?а ?арата т???лг?н, ?мм? халы? и??бе 1920 йыл?а ?арата бирелг?н.

1939 йыл ? БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года ? Уфа:Государственное издательство, 1941. ? 387 с.

Был китапта 1939 йыл?ы и??п алыу буйынса ??р ауыл буйынса м??л?м?т бар.

1989 ??м 2002 йылдар ? Баш?ортостан Республика?ы ауылдарында 1989 ??м 2002 йыл?ы халы? и??бен алыу м??л?м?тт?ре буйынса халы? ?аны.
2010 йыл ? Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. ? Уфа:Китап, 2008. ? 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йыл?ы халы? и??бен?н башлап ?алалар, ?ала т?р?нд?ге ?асабалар, райондар, район ???кт?ре буйынса халы? ?аны бар.

Географик урыны [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Район ???ген? тиклем ( Ас?ар ): 29 км
Ауыл советы ???ген? тиклем ( Таштимер ): 6 км
Я?ында?ы тимер юл станция?ы (Магнитогорск): 32 км

Урамдары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Алсынбай урамы ( рус. улица Алсынбая )
Тау урамы ( рус. улица Горная )
Та?ир Кусимов урамы ( рус. улица Тагира Кусимова )
М?кт?п урамы ( рус. улица Школьная ) ^[5]

Тарихы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

??меште? та?ы бер исеме бар ? Алсынбай. Т??ге исеме антропоним ? ауыл?а ниге? ?алыусы ??м гидроним ? ??меш шишм??е исемен?н, икенсе?е ? т??ге т?пл?не?сене? улы Алсынбай ??мешев исемен?н (уны? балалары В?лит, ??йеп?ол, Кинй??ол ?уны? улдары Х?мит, Х?лит, Сабит) алын?ан. Алсынбай 1740?1819 йылдар?а й?ш?г?н.

1795 йылда ауылда 20 хужалы? була, унда 102 кеше й?ш?й. X ревизия м??л?м?тт?ре буйынса, 366 кеше 58 йортта й?ш?г?н ??м 1920 йылда 100 йорттан тор?ан. Ауылда й?ш??сел?р ара?ынан Амангилде (балалары ?айса, Ло?ман), А?нагилде, Яугилде Татлыбаев, Сибай Тауымбаев XIX быуатты? беренсе ярты?ында тирм? ??м кантон идаралы?ында хе?м?т ите???ре мен?н айырылып тора.

14-се баш?орт полкы яугиры, ике к?м?ш ми?ал кавалеры ?бделв?хит ?бделс?л?мов Парижда ??ене? х?рби юлын тамамлай.

258 кеше й?ш?г?н 33 йортто? 25-е й?йл??г? сы??ан. Кесе ?ы?ыл ??м Оло Йыл?а йыл?алары ???нд?ре буйлап к?сеп й?р?й??р. Улар?ы? 315 аты, 270 ?ыйыры, 185 ?ары?ы ??м 6 к?з??е була. 33 йорт?а 608 бот я??ы иген с?селг?н, шул и??пт?н А?набай Иск?нд?ров ? 100 бот ^[6].

Та?ы танышы?ы?

??МЕШ

?бй?лил районыны? Таштимер ауыл советына ?ара?ан ?ур булма?ан бер ауыл бар. Ул ??меш ауылы. Элек Алсынбай тип аталып й?р?т?лг?н. Ауылды? ?улъя?ма тарихында ??меш т?, Алсын да Тэу?т ?артты? улдары итеп терк?лг?н. Тэу?т ?артты? кем ик?нлеген? килг?нд?, уны? тура?ында К?сем ауылы ш?ж?р??енд?ге м??л?м?тт?р?е фай?аланып ?ай?ы бер н?м?л?р?е асы?лар?а м?мкин. К?сем ауылына ниге? ?алыусылар?ы? бере?е Йомарт бей бул?ан. Уны? улы И??ш тархан. Тэу?т батыр И??ш тарханды? улы. Тэ?эт батыр я?ынса XVII быуат башында й?ш?г?н булыр?а тейеш. ??меш ауылыны? ш?ж?р??енд? Тэ?эт ?арт, уны? улдары тура?ында т?б?нд?гел?р я?ыл?ан: ≪Ауыл элек Алсынбай тип атал?ан. Алсынбай ? Тэ?эт олатай?ы? улы. Тэ?эт олатай?ы? б?т??е 7 улы бул?ан: ??меш, Алсын, Алды?ай, Мыр?а?ай, Ш?рифй?н, Ишмыр?а, Й?н?а?ы?…≫. Тим?к, ??меш (Алсынбай) ауылы а?алы-энеле ??меш мен?н Алсынды? исемд?рен й?р?т?. Бе??е? уйыбы?са, ??меш мен?н Алсын аталары бер бул?а ла, ике?е ике ?с?н?н тыу?ан булыр?а тейеш. Ауылды? ш?ж?р??енд? баш?орттар мен?н ?а?а?тар ара?ында бар?ан к?р?ш тура?ында айырым ?йтеп ?телг?н. Быны?ы бер. Икенсен?н, Алсынбай?ы? исеме уны? ?а?а?тар?а б?йл?неше булыуына ишара я?ай. Быны? ?с?н ?а?а?та алсын тиг?н ырыу?ы? булыуын и?к? т?ш?р?? ?? ет?. Нисек кен? булма?ын, ауылды? ике исем й?р?т??е унда?ы элекке социаль-патриархаль б?ленеш тура?ында ??йл?й. Ауыл?а ??р бер кешене? исеме ?ушылмай. Ауыл атама?ы булып уны? тарихында нинд?й?ер урын тот?ан кешене? исеме ген? ны?ына. Шуны? ?с?н ??меш (Алсынбай) ауылында элек ике к?сл? т?рк?м бул?анына ышаныр?а м?мкин. Уны? бере?ен? ? ??меш, икенсе?ен? Алсынбай ет?кселек итк?н. Ауылда, быуындан быуын?а ??йл?неп килг?н ри??й?тт?р?? Алсынбай ? бай т?рк?м в?киле бул?а, ? ??меш ауылды т?????? ???ем ?атнаш?ан ярлы кеше итеп к????л?ндерелг?н. Ш?ж?р?л? был х?л ??енс?лекле са?ылыш ал?ан. М???л?н, унда ??меш ?а?а? байы мен?н ярыша, тип ?йтел?. Ярышта ??меш е??. Тик ул е?г?н ?с?н б?л?кк? алтын алмай, ? тыу?ан тупра?, ер ?орай. ??меш ?с?н ер, тыу?ан тупра? алтындан да ???ерлер?к була. ??меште? бына шундай тыу?ан ерен? бирелг?н булыуы, ту?андарыны? м?нф???тен ??енеке ке?ек итеп ?а?ла?аны, я?ла?аны ?с?н ауылдаштары уны? исемен ауыл?а ?ушыу?ы хуп к?р?л?р. Тарихи документтар?а ??меш ауылыны? ??еш юлы я?шы у? са?ылдырыл?ан. ≪Генераль межалау?а и?тисади и?к?рм?л?р≫?? 1795 йылда ??меш ауылында 20 ?й бул?аны, унда 58 ир, 44 ?атын?ы? й?ш?г?не терк?лг?н. 1841 йылда унда?ы халы? ?аны ике тап?ыр?а арта. Ул осор?а ??меш ауылында 249 кеше й?ш?г?н. ? 1866 йылда инде ??меш 58 ?йл? ауыл?а ??ерелг?н. Унда 358 кеше й?ш?г?н. Ауыл ?ыула?ан йыл?а ла ??меш шишм??е тип атал?ан. (?ара: Список населенных мест по сведениям 1866 года. Т. 28. Оренбургская губерния. СПб., 1871.) 504

Этнографик й???тт?н ??меш ауылы тамъян ырыуына ?ара?ан. Ауылда 6 ара бул?ан. Улар айыу, ал?ым, ботто?, ?уян, угед ??лбер тип атал?ан. Икенсе информатор ??йнуллин Муллахм?т а?ай та?ы ла бер ара булыуын ??т?п ?йтте. Ул бей?л?й??р ара?ы. Был ара?а ??йнуллинд?р инг?н. Ауылда ?ултам?а урынына ошондай ????гег? о?ша?ан там?а ?улланыл?ан. Уны ????ге там?а тип атап й?р?тк?нд?р. 1841 йыл?ы документтар?а ??меш ауылы кешел?рене? й?йл??г? сы?ыу?ары тура?ында я?ып ?алдырыл?ан. Ауыл кешел?ре и? т???? Сатрайортта я?ла?ан, унан ?у? ?ара?ыйыр тиг?н урын?а к?ск?н, к??г? я?ын Я?тык?л тир??енд? бул?андар. ?ышты ?тк?рерг? ауыл?а ?айт?андар. Былар?ы? б?т??е л? тыу?ан т?б?кте ?йр?не?сел?рг? ?ы?ы??ыныу тыу?ырыр, тип ышанабы? ^[7]

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

↑ Баш?ортостан Республика?ыны? райондары буйынса белешм? китабы 2016 йыл 4 март архивлан?ан .
↑ ^2,0 ^2,1 Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ВПН-2002 и 2009
↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан (билд??е?) . Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.
↑ Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ? приложение в формате Excel 2016 йыл 4 март архивлан?ан . .
↑ Улицы деревни Аумышево
↑ Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. ? Уфа, Китап, 2009. ? 744 с., страница 40 2022 йыл 19 март архивлан?ан .
↑ Камалов А. А. Камалова Ф. У. Атайсал. ? Уфа: Башкирское издательство ≪Китап≫, 2001.? 504?505-се битт?р.

	Портал ≪ Баш?ортостан ауылдары≫
	Баш?ортостан Республика?ы Законы (№ 22-з, 16 июль, 2008 йыл.) Викикитапханала
	Проект ≪ Баш?ортостан ауылдары≫

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан. ? Справочник. Уфа: ГУП РБ "Издательство ≪Белая Река≫, 2007. ? 416 с. :илл. ISBN 978-5-87691-038-7

	Был Баш?ортостан география?ы буйынса тамамланма?ан м???л? . ?е? м???л?не т???теп ??м тулыландырып проект?а яр?ам ит? ала?ы?ы?.

[белешмә_китабы-1] Баш?ортостан Республика?ыны? райондары буйынса белешм? китабы 2016 йыл 4 март архивлан?ан .

[2002F-2] 2,0 ^2,1 Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ВПН-2002 и 2009

[2010F-3] Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан (билд??е?) . Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.

[справочник-4] Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ? приложение в формате Excel 2016 йыл 4 март архивлан?ан . .

[5] Улицы деревни Аумышево

[6] Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. ? Уфа, Китап, 2009. ? 744 с., страница 40 2022 йыл 19 март архивлан?ан .

[7] Камалов А. А. Камалова Ф. У. Атайсал. ? Уфа: Башкирское издательство ≪Китап≫, 2001.? 504?505-се битт?р.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]