?ал?ан
(
рус.
Калканово
) ?
Баш?ортостан Республика?ыны?
Учалы районында?ы
ауыл.
Учалы ауыл Советына
?арай.
?ал?ан
к?ле ??м
Яйы?
йыл?а?ы буй?арында урынлаш?ан.
2010
йылды? 14 октябрен? ?арата халы? ?аны 332 кеше
[2]
.
Почта индексы ? 453732,
ОКАТО коды
? 80253896002.
- Район ???ген? тиклем (
Учалы
): 26 км
- Ауыл Советы ???ген? тиклем (
Учалы
): 16 км
- Я?ында?ы тимер юл станция?ы (
Учалы
): 18 км
?ал?ан ауылы
Урал йыл?а?ы
буйында урынлаш?ан
[3]
.
1736 йылды?
11 февраль указына ярашлы, ?а?на м?нф???тен? тартып алын?ан
Себер дару?а?ы
?аратабын улусы
баш?орттарыны?
а?аба
ер??ренд?
типт?р??р
Ш?м?р ауылына ниге? ?ала.
XVIII быуат
а?а?ынан ауыл х??ерге ?ал?ан атама?ы мен?н билд?ле
[4]
. Беренсе исеме гидронимдан, икенсе?е ? антропонимдан тип а?латалар. ?мм? р??из материалдарында ?ал?ан исемле й?ки фамилиялы кеше ю?. Шулай у? ?алдан булара? терк?лг?н.
1795 йылда
30 йортта 208 кеше, 1859?1866 йылдар?а 121 йортта ? 703 кеше й?ш?г?н.
XX быуатты?
20-се йылдарында ауылда ??лиуллин ??м Абраменконы? тирм?нд?ре була
[5]
.
Игенселек
,
малсылы?
мен?н ш???лл?нг?нд?р.
М?сет
бул?ан.
1900 йылда
шулай у? ?ыу тирм?не терк?лг?н
[4]
.
1920 йылда
?ал?анда 1269 кеше и??пл?нг?н.
?леге ва?ытта ауылда Учалы ауылы гимназия?ыны? филиалы ? ?ал?ан башлан?ыс м?кт?бе, фельдшер-акушерлы? пункты, М???ни?т йорто, китапхана, м?сет бар
[4]
.
Б?т? Р?с?й ??м Б?т? Союз халы? и??бе алыу м??л?м?тт?ре буйынса халы? ?аны (кеше)
И??п алыу йылы ??м к?н?
|
Б?т? халы?
|
Ир-егетт?р
|
?атын-?ы??ар
|
Ир-егетт?р ?л?ш? (%)
|
?атын-?ы??ар ?л?ш? (%)
|
1897 йыл 9 февраль (26 ?инуар)
|
1139
|
|
|
|
|
1920 йыл 26 август
|
1269
|
|
|
|
|
1926 йыл 17 декабрь
|
|
|
|
|
|
1939 йыл 17 ?инуар
|
670
|
|
|
|
|
1959 йыл 15 ?инуар
|
382
|
|
|
|
|
1970 йыл 15 ?инуар
|
|
|
|
|
|
1979 йыл 17 ?инуар
|
|
|
|
|
|
1989 йыл 12 ?инуар
|
|
|
|
|
|
2002 йыл 9 октябрь
|
392
|
|
|
|
|
2010 йыл 14 октябрь
|
332
|
160
|
172
|
48,2
|
51,8
|
- Милли составы
2002 йыл?ы
халы? и??бен алыу м??л?м?тен? ярашлы, к?пселек милл?т ? баш?орттар (95 %)
[6]
.
Халы? ?аны буйынса а?латма
т?рл? йылдар?а и??п алыу т?ртибене? айырмалы?ы булыу с?б?пле халы? ?аныны? ??енс?леген? и?тибар итеге?.
- 1939
йыл ? бар бул?ан халы? ?аны.
- 1989
,
2002
,
2010
йылдар?а ? даими й?ш?г?н урыны булып и??пл?нг?н халы? ?аны
Халы? ?аны буйынса сы?ана?тар
Ауылда?ы халы? ?аны буйынса м??л?м?тте халы? и??бе буйынса алыу урынлы. Б?т? ил к?л?менд? ?тк?н
1897
,
1920
,
1939
,
1959
,
1970
,
1979
,
1989
,
2002
,
2010
йыл?ы халы? и??бе буйынса м??л?м?тт?р бар ??м асы? ?улланыу?а табыр?а була. ?ай?ы бер китаптар?ы электрон т?р?? асып ?арап була.
1926
йыл?ы халы? и??бе буйынса ??р ауыл тура?ында м??л?м?т осра?аны ю? ?ле. Унан баш?а ?ф? вил?й?тенд?
1865
,
1879
,
1886
йылдар?а урында?ы халы? и??бе алын?ан. Та?ы ла ревиз я?малары аша м??л?м?т бар.
- ?ф? вил?й?те ауылдарында халы? ?аны буйынса м??л?м?т 1859 ??м 1865 йылдар?а ?арата бар.
- Ырымбур вил?й?те ауылдарында халы? ?аны буйынса м??л?м?т 1866 йыл?а ?арата бар.
- Был китапта ?ф? вил?й?те ауылдары буйынса м??л?м?т бар. 500 кешен?н к?берек бул?ан ауылдар исемлеге.
- Был китап 1926 йыл?а ?арата т???лг?н, ?мм? халы? и??бе 1920 йыл?а ?арата бирелг?н.
- 1939 йыл ? БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года ? Уфа:Государственное издательство, 1941. ? 387 с.
- Был китапта 1939 йыл?ы и??п алыу буйынса ??р ауыл буйынса м??л?м?т бар.
- 1897 йыл?ы халы? и??бен?н башлап ?алалар, ?ала т?р?нд?ге ?асабалар, райондар, район ???кт?ре буйынса халы? ?аны бар.
Пётр Рычков
??ене? ≪Топография Оренбургская≫ китабында ?ал?ан исеме тура?ында былай тип я??ан
[7]
:
Яикъ вершину имьетъ за Уралскими горами на Сибирской дорогъ, въ Купаканской волости, изъ горы называемой Калганъ Тау, что значитъ: Крайняя или Остальная гора въ Уралъ
С?я река изстари разделяетъ Башкирцовъ съ Киргисъ Кайсаками
Яйы? Урал аръя?ында, Себер юлында, Купакан улусында, ?ал?ан-тау?а сы?а. ?ал?ан ? ?ал?ан, ?у??ы тау.
Ошо йыл?а борондан баш?орт ??м ?а?а? ер??рен айырып ята
1795
[8]
,
1811
[9]
??м
1859 йылдар?а
[10]
?ал?ан ауылында ла р??из (ревизия) ?тк?рел? ??м уны? материалдары Баш?ортостанды? Милли архивында ?а?лана.
- Партизан урамы (
рус.
Партизанская улица
)
- М?кт?п урамы (
рус.
Школьная улица
)
- ???к урам (
рус.
Центральная улица
)
- Шоссе урамы (
рус.
Шоссейная улица
)
- Яйы? урамы (
рус.
Яицкая улица
)
[12]
.
- ?ал?ан к?ле
- Урал йыл?а?ы
- ?ал?ан тауы
- Ел?кле ??м ???л?к ?ырттары
[13]
- Бирс? йыл?а?ы
[14]