한국   대만   중국   일본 
?ал?ан (ауыл) ? Википедия Эст?лекк? к?серг?

?ал?ан (ауыл)

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
Ауыл
?ал?ан
рус.   Кал?аново
Ил

Р?с?й

Федерация субъекты

Башкортостан

Муниципаль район

Учалы

Ауыл советы

Учалы

Координаталар

54°24′39″ с. ш. 59°18′35″ в. д. H G Я O

Хал?ы

332 [1]  кеше ( 2010 )

С???т б?лк?те

UTC+6

Почта индексы

453732

?анлы танытмалар
Автомобиль коды

02, 102

ОКАТО коды

80 253 896 002

ОКТМО коды

80 653 496 111

Ҡалҡан (Рәсәй)
Ҡалҡан
?ал?ан
Ҡалҡан (ауыл) (Башҡортостан Республикаһы)
Ҡалҡан

?ал?ан ( рус.   Калканово ) ? Баш?ортостан Республика?ыны? Учалы районында?ы ауыл. Учалы ауыл Советына ?арай. ?ал?ан к?ле ??м Яйы? йыл?а?ы буй?арында урынлаш?ан.

2010 йылды? 14 октябрен? ?арата халы? ?аны 332 кеше [2] . Почта индексы ? 453732, ОКАТО коды  ? 80253896002.

Географик урыны [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • Район ???ген? тиклем ( Учалы ): 26 км
  • Ауыл Советы ???ген? тиклем ( Учалы ): 16 км
  • Я?ында?ы тимер юл станция?ы ( Учалы ): 18 км

?ал?ан ауылы Урал йыл?а?ы буйында урынлаш?ан [3] .

Тарихы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

1736 йылды? 11 февраль указына ярашлы, ?а?на м?нф???тен? тартып алын?ан Себер дару?а?ы ?аратабын улусы баш?орттарыны? а?аба ер??ренд? типт?р??р Ш?м?р ауылына ниге? ?ала. XVIII быуат а?а?ынан ауыл х??ерге ?ал?ан атама?ы мен?н билд?ле [4] . Беренсе исеме гидронимдан, икенсе?е ? антропонимдан тип а?латалар. ?мм? р??из материалдарында ?ал?ан исемле й?ки фамилиялы кеше ю?. Шулай у? ?алдан булара? терк?лг?н.

1795 йылда 30 йортта 208 кеше, 1859?1866 йылдар?а 121 йортта ? 703 кеше й?ш?г?н. XX быуатты? 20-се йылдарында ауылда ??лиуллин ??м Абраменконы? тирм?нд?ре була [5] .

Игенселек , малсылы? мен?н ш???лл?нг?нд?р. М?сет бул?ан. 1900 йылда шулай у? ?ыу тирм?не терк?лг?н [4] .

1920 йылда ?ал?анда 1269 кеше и??пл?нг?н.

?леге ва?ытта ауылда Учалы ауылы гимназия?ыны? филиалы ? ?ал?ан башлан?ыс м?кт?бе, фельдшер-акушерлы? пункты, М???ни?т йорто, китапхана, м?сет бар [4] .

Халы? ?аны [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Б?т? Р?с?й ??м Б?т? Союз халы? и??бе алыу м??л?м?тт?ре буйынса халы? ?аны (кеше)

И??п алыу йылы ??м к?н? Б?т? халы? Ир-егетт?р ?атын-?ы??ар Ир-егетт?р ?л?ш? (%) ?атын-?ы??ар ?л?ш? (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ?инуар) 1139
1920 йыл 26 август 1269
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ?инуар 670
1959 йыл 15 ?инуар 382
1970 йыл 15 ?инуар
1979 йыл 17 ?инуар
1989 йыл 12 ?инуар
2002 йыл 9 октябрь 392
2010 йыл 14 октябрь 332 160 172 48,2 51,8
Милли составы

2002 йыл?ы халы? и??бен алыу м??л?м?тен? ярашлы, к?пселек милл?т ? баш?орттар (95 %) [6] .

Халы? ?аны буйынса а?латма т?рл? йылдар?а и??п алыу т?ртибене? айырмалы?ы булыу с?б?пле халы? ?аныны? ??енс?леген? и?тибар итеге?.

1939 йыл ? бар бул?ан халы? ?аны.
1989 , 2002 , 2010 йылдар?а ? даими й?ш?г?н урыны булып и??пл?нг?н халы? ?аны

Пётр Рычков ??ене? ≪Топография Оренбургская≫ китабында ?ал?ан исеме тура?ында былай тип я??ан [7] :

Яикъ вершину имьетъ за Уралскими горами на Сибирской дорогъ, въ Купаканской волости, изъ горы называемой Калганъ Тау, что значитъ: Крайняя или Остальная гора въ Уралъ
С?я река изстари разделяетъ Башкирцовъ съ Киргисъ Кайсаками

Яйы? Урал аръя?ында, Себер юлында, Купакан улусында, ?ал?ан-тау?а сы?а. ?ал?ан ? ?ал?ан, ?у??ы тау.
Ошо йыл?а борондан баш?орт ??м ?а?а? ер??рен айырып ята

Ревизия материалдары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

1795 [8] , 1811 [9] ??м 1859 йылдар?а [10] ?ал?ан ауылында ла р??из (ревизия) ?тк?рел? ??м уны? материалдары Баш?ортостанды? Милли архивында ?а?лана.

Билд?ле ш?хест?ре [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

И?т?лекле урындары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Урамдары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • Партизан урамы ( рус.   Партизанская улица )
  • М?кт?п урамы ( рус.   Школьная улица )
  • ???к урам ( рус.   Центральная улица )
  • Шоссе урамы ( рус.   Шоссейная улица )
  • Яйы? урамы ( рус.   Яицкая улица ) [12]

.

Тир?-я? м?хит [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • ?ал?ан к?ле
  • Урал йыл?а?ы
  • ?ал?ан тауы
  • Ел?кле ??м ???л?к ?ырттары [13]
  • Бирс? йыл?а?ы [14]

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  1. Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан . Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.
  2. Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.   (рус.)
  3. ?ал?ан (ауыл) // Баш?орт энциклопедия?ы . ? ?ф?: БР ДА?У ≪Баш?орт энциклопедия?ы≫ , 2015?2024. ? ISBN 978-5-88185-143-9 .
  4. 4,0 4,1 4,2 ?ал?ан (ауыл) // Баш?орт энциклопедия?ы . ? ?ф?: БР ДА?У ≪Баш?орт энциклопедия?ы≫ , 2015?2024. ? ISBN 978-5-88185-143-9 .
  5. Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий . ? ?ф?: Китап , 2009. ? С. 28. ? ISBN 978-5-295-04683-4 .
  6. Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ? Excel форматында ?ушымта (недоступная ссылка)   (рус.)
  7. Рычков Пётр Иванович: ≪Топография Оренбургская≫ СПб., 1762 стр.223?224
  8. ревизия материалдары 2022 йыл 24 ?инуар архивлан?ан .
  9. ревизия материалдары (недоступная ссылка)
  10. ревизия материалдары (недоступная ссылка)
  11. Озеро Калкан
  12. Госсправка сайтында урамдар исеме
  13. Ургун, Калкан и Ахун
  14. Баш?ортостан Республика?ыны? топонимдар ???леге

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]