?айнан Х?йри

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
?айнан Х?йри
Зат ир-ат
Гражданлы?   Р?с?й империя?ы [1]
  СССР [1]
Тыу?ан к?н? 15 июнь 1903 ( {{padleft:1903|4|0}}-{{padleft:6|2|0}}-{{padleft:15|2|0}} ) [1]
Тыу?ан урыны ?ф? ?й??е , ?ф? губерна?ы , Р?с?й империя?ы
И?ке К?л ауылы , Нуриман районы [1]
Вафат бул?ан к?н? 16 октябрь 1938 ( {{padleft:1938|4|0}}-{{padleft:10|2|0}}-{{padleft:16|2|0}} ) (35 й?ш)
Вафат бул?ан урыны ?ф? , РСФСР , Баш?орт АССР-ы , СССР [1]
Я?ма ???р??р теле баш?ортса?
??н?р т?р? ша?ир
У?ыу йорто Ырымбур баш?орт педагогия техникумы
Жанр повествовательная поэзия [d]

?айнан Х?йри , Х?йриев ?айнан Х?йретдин улы ( 15 июнь 1903 йыл ? 16 октябрь 1938 йыл ) ? баш?орт совет я?ыусы?ы, ша?ир ??м журналист. Беренсе баш?орт романы ≪Боролош≫то? авторы. 1934 йылдан СССР Я?ыусылар союзы а?за?ы. Пролетар я?ыусылар?ы? I Б?т? Союз съезы делегаты. ХХ быуатты? 30-сы йылдарында комсомол органдары хе?м?тк?ре.

Биография?ы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

?айнан Х?йретдин улы Х?йриев (???би псевдонимы ?айнан Х?йри) 1903 йылды? 15 июненд? ?ф? губерна?ыны? (х??ер Баш?ортостан Республика?ы Нуриман районы ) И?ке К?л ауылында урта х?лле кр??ти?н ?аил??енд? тыу?ан.

Ауылдарында?ы, ?? заманына ярашлы эшл?п килг?н м??р?с?л? башлан?ыс белем ал?ас, бер ни тиклем ва?ыт к?рше ауылда китапханасы булып эшл?й. 1921 йылда Ырымбур ?ала?ында я?ы асыл?ан Баш?орт педагогия техникумына у?ыр?а кит? ??м, уны у?ышлы тамамлап, 1924 йылда ?ф?г? ?айта. Техникумда у?ы?ан осор?а РКСМ (русса ? Российский коммунистический союз молодежи) сафына инг?н егетте шунда у? БАССР -?ы? Ар?аяш кантонына комсомол эшен? еб?р?л?р. ?айнан Х?йри унда РКСМ-ды? ?олой волость комитеты секретары була, бер ?к ва?ытта ≪Я?ы ауыл≫ г?зитенд? хе?м?тк?р вазифа?ын да баш?ара, к?н???к темалар?а даими р??ешт? м???л?л?р ба?тыра. 1926 йылда ?ф?л? н?шер ителг?н ≪Баш?ортостан й?шт?ре≫ г?зитен? м?х?ррир итеп т???йенл?н?. 1928?1933 йылдар?а ≪С?с?н≫ ??м ≪Трактор≫ исемд?ре а?тында сы??ан журналдар?ы? яуаплы с?рк?тибе була. Т?п эшен?н айырылмай К.А. Тимирязев исеменд?ге Баш?орт д??л?т педагогия институтыны? (1957 йылдан Баш?орт д??л?т университеты ) филология факультетында у?ый.

Журналистика хе?м?те мен?н бер р?тт?н ?айнан Х?йри т?рл? ойоштороу сараларыны? ???генд? була. Пролетар я?ыусылар?ы? Р?с?й ассоциация?ы (русса РАПП ? Российская Ассоцияция Пролетарских Писателей) составында был ойошманы? Баш?ортостан ассоциация?ын ойоштороусы?ы ??м уны? ет?ксел?рене? бере?е, шулай у? РАПП-ты? идара а?за?ы була. Б?т? был эшм?к?рлек мен?н берг? та?ы ла ?ф?л? н?шер ителг?н байта? г?зит ??м журналдар?ы? редколлегия а?за?ы вазифаларын да ат?ара.

Артабан?ы йылдар?а, с?л?м?тлеге насарайыу с?б?пле, башлыса ???би ижад мен?н ген? ш???лл?нерг? м?жб?р була. 1938 йылды? 16 декабренд? ?айнан Х?йри ?пк? ауырыуынан вафат була.

Ижади эшм?к?рлеге [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

?айнан Х?йри ???би ижад?а й?шт?н ылы?а. Уны? т??ге ши?ыр?ары Ырымбур?а педтехникумда у?ы?ан осор?а (1922?1923 йылдар) урында?ы г?зитт?р?? ба?ыла башлай. Синфи к?р?ш, ауыл й?шт?ре тормошо тура?ында я?а.

Китаптары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • Кооператор?ар: Повесть ??м хик?й?л?р. ? ?ф?: Баш?ортостан д??л?т издательство?ы, 1926. ? 80 бит.
  • Бе??е? я?: Ши?ыр?ар ??м поэмалар. ? ?ф?: Баш?ортостан д??л?т издательство?ы, 1927. ? 136 бит.
  • Баш?орт ауылында: Очерктар. ? ?ф?: Баш?ортостан д??л?т издательство?ы, 1927. ? 101 бит.
  • Онотол?ан ?ки?т: Очерктар. ? ?ф?: Баш?ортостан д??л?т издательство?ы, 1927. ? 14 бит.
  • Сабата: Очерктар. ? ?ф?: Баш?ортостан д??л?т издательство?ы, 1928. ? 39 бит.
  • ?атын: Повесть. ? ?ф?: Баш?ортостан д??л?т издательство?ы, 1931. ? 23 бит.
  • ?айланма ???р??р / З. Ш?р?и?е? баш ???е мен?н: Ши?ыр?ар, хик?й?л?р. ? ?ф?: Баш?ортостан китап н?шри?те, 1953. ? 212 бит.
  • Боролош / С. Сафуановты? баш ???е мен?н: Роман. ? ?ф?: Баш?ортостан китап н?шри?те, 1967. ? 472 бит.
  • Поворот / Предисловие С. Сафуанова : Роман. ? Уфа: Башкирское книжное издательство, 1976. ? 650 с.   (рус.)
  • Боролош / С. Сафуановты? баш ???е мен?н. Икенсе ба?ма: Роман. ? ?ф?: Баш?ортостан китап н?шри?те, 1979. ? 460 бит.

Т?ржем?л?ре [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • Гоголь Н. В. Иван Иванович нисек Иван Никифорович мен?н асыуланыш?ан / ?. Х?йри т?ржем??е: Повесть. ? ?ф?: Баш?ортостан д??л?т издательство?ы, 1940. ? 68 бит.
  • Гоголь Н. В. Танау / ?. Х?йри т?ржем??е: Повесть. ? ?ф?: Баш?ортостан д??л?т издательство?ы, 1940. ? 38 бит.

Сы?ана?тар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • Гайнуллин М. Ф. , Хусаинов Г. Б. Писатели Советской Башкирии. Биобиблиографический справочник / Оформление А. Королевского. ? Уфа: Башкирское книжное издательство, 1977. ? 416 с.   (рус.)
  • ??йнуллин М. Ф. , Х?с?йенов ?.Б. Совет Баш?ортостаны я?ыусылары. Биобиблиографик белешм?. Тулыландырыл?ан, т???телг?н икенсе ба?ма. ? ?ф?: Баш?ортостан китап н?шри?те, 1988. ? 400 бит.
  • Писатели земли башкирской. Справочник / Сост.: Р. Н. Баимов, Г. Н. Гареева, Р. Х. Тимергалина. ? Уфа: Китап, 2006. ? 496 с.   (рус.)
  • Писатели земли башкирской. Справочник / (сост.: Р. Н. Баимов, Г. Н. Гареева, Р. Х. Тимергалина). Переработанное и дополненное второе издание. ? Уфа: Китап, 2015. ? 672 с. ISBN 978-5-295-06338-1   (рус.)
  • Ж. Ло?манов . ?. Х?йри ижадына бер ?араш. ≪Октябрь≫ , 1947, № 1.
  • З. Ш?р?и. ?айнан Х?йри. ≪???р??р≫ йыйынты?ы. ? ?ф?: Баш?ортостан китап н?шри?те, 1959. ? бит.
  • С. Сафуанов . ?айнан Х?йри. ≪А?и?ел≫ , 1963, № 6.
  • ?. В?хитов . Боролош йылдары йырсы?ы. ≪А?и?ел≫ журналы, 1973, № 6.
  • А. Махмудов. Творчество, испытанное временем. Газета ≪Советская Башкирия≫, 1973, 17 июня.
  • С. Сафуанов . Разносторонний талант. Газета ≪Вечерняя Уфа≫, 1973, 15 июня.

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Башкирская энциклопедия  (уры?) ? Башкирская энциклопедия , 2005. ? 4344 с. ? ISBN 978-5-88185-053-1