Яблоков Дмитрий Дмитриевич
(
13 ноябрь
1896 йыл
?
18 февраль
1993 йыл
) ? СССР терапевы, ?алим ??м клиницист. СССР Медицина ф?нд?ре академия?ы академигы. Томск медицина институтыны? факультет терапевтик клиника?ы кафедра?ы профессоры.
Социалистик Хе?м?т Геройы
. Икенсе д?р?ж? Сталин премия?ы лауреаты.
Дмитрий Дмитриевич Яблоков 1896 йылды? 13 ноябренд?
?ф?
?ала?ында (х??ерге
Баш?ортостан
) у?ытыусы ?аил??енд? тыуа.
1916 йылда ?ф? дини семинарияны (баш?а м??л?м?тт?р буйынса ? гимназия) тамамла?андан ?у? Петроград университетыны? Пермь филиалында?ы физико-математика факультетыны? медицина б?лекс??ен? у?ыр?а ин?. 1918 йылда А? армияла фельдшер булып х?рби хе?м?т ?т?, 1919 йылды? ноябрен?н ? Эшсе-кр??ти?н ?ы?ыл армия?ы (РККА) сафында.
1920?1923 йылдар?а Томск университетыны? медицина факультетында у?ыуын дауам ит?. 1923 йылдан башлап ? рентген кабинетында ?илми хе?м?тк?р, факультетта?ы терапевтик клиникала ординатор, 1931 йылдан башлап ? факультет клиника?ы кафедра?ында туберкулез курсы буйынса доцент. 1936 йылдан ? госпиталь терапевтик клиника?ы кафедра?ы м?дире, 1941?1979 йылдар?а ? кафедра м?дире, 1979 йылдан В. М. Молотов исеменд?ге Томск д??л?т медицина институтыны? факультет терапия?ы кафедра?ы профессоры .
Д. Д. Яблоков ? илд? ??м сит илд?р?? ки? билд?ле к?ренекле табип-клиницист, педагог ??м ?алим. Ф?нни тикшерене???рене? т?п й?н?лешт?ре ? фтизиатрия, пульмонология, край патология?ы (описторхоз), клиник фармакология (Себер?е? дарыу ?л?нд?ре), курортология. К?п йыллы? хе?м?т эшм?к?рлеге осоронда Себер?? терапевтар, ревматологтар, фтизиатр?ар, курорт эше белгест?ре м?кт?пт?рен булдыра.
1925 йылда Себер?? беренсе булып дауалау пневмотораксын?уллана, 1929 йылда баш?арыл?ан эште? тема?ы ≪Диагностикалау ??м дауалау ысулы булара? пневмоперитонеум≫ тема?ына ?илми эшен тамамлай. 1937 йылда ≪?пк? туберкулезын ??м сероз б?рк?нсект?р?е алтын то??ары мен?н дауалау тура?ында≫ тиг?н тема?а докторлы? диссертация?ын я?лай.
Б?й?к Ватан ?у?ышы
йылдарында профессор Д. Д. Яблоков
Томски?а?ы
эвакогоспиталд?р?? баш терапевт була, ? Д. Д. Яблоков ет?кл?г?н клиникала Себер?е? дарыу ??емлект?рен?н алын?ан я?ы дауалау саралары ?ынау?ар ?т?.
?ур дауалау ??м консультация эшт?ре мен?н бер р?тт?н, ул фармаколог профессор Н. В. Вершинин ??м ботаник профессор В. В. Ревердатто мен?н берг? Себер?е? дарыу ??емлект?рен?н й?р?к, гипотензив, седатив ??м ?а?ыры?ты б?леп сы?арыр?а яр?ам ите?се дауалау сараларын ?йр?не? ??м улар?ы практика индере? буйынса ?илми-тикшерене? эше мен?н д? ш???лл?н?.
Себер курорттарын ?йр?неп, Д. Д. Яблоков 1938 йылда ≪А??ош курорты ??м уны? дауалау фактор?ары≫ тиг?н ?илми хе?м?т ба?тырып сы?ара. Нервы система?ыны? функциональ бо?олоуын, гипертоник ауырыу?ар?ы, атеросклерозды? башлан?ыс формаларын, тер?к-х?р?к?т аппараты ауырыу?арын дауалан?анда ??м гинекология сир??рен дауалау практика?ында фай?аланыу ?с?н Чажемто ?ыуыны? бальнеологик ??енс?лект?рен тикшере??? ?атнаша ??м 1960 йылдан ревматизм, описторхоз ??м эхинококкозды диагностикалау ??м дауалау?а .?ур и?тибар б?л?.
Д. Д. Яблоков ≪Боровое≫, ≪Карачи к?ле≫, ≪Шира к?ле≫, ≪Чемал≫, ≪А??ош≫ ке?ек билд?ле Себер курорттарыны? консультанты ??м ф?нни ет?ксе?е була.
1987 йылдан Томск д??л?т медицина институты факультет терапия?ы кафедра?ында профессор-консультант булып эшл?й.
Медицина ф?нд?ре докторы
, профессор, СССР Медицина ф?нд?ре академия?ы академигы (1965; 1950 йылдан а?за-корреспонденты; 1992 йылдан ? Р?с?й Медицина ф?нд?ре академия?ы академигы).
РСФСР Ю?ары Советыны? ?с?нс? ??м д?ртенсе са?ырылыштары депутаты (1951?1959).
1993 йылды? 18 февраленд? вафат була. Томски?е? Бактин зыяратына ерл?нг?н
[1]
.
Академик Д. Д. Яблоковты? 250-н?н ашыу ?илми хе?м?те ба?ыл?ан, шул и??пт?н 17 монография (≪Силикоз ??м силикотуберкулез клиника?ы≫ (1962), ≪Туберкулез ??м эске ауырыу?ар клиника?ында бронхо?пк?л? ?ан йыйылыуы ??м ?ан т?к?р??≫ (1971), ≪Эске ауырыу?ар мен?н берлект? ?пк? туберкулезы≫ (1976), ≪Кешене? описторхозы≫ (1979), ≪Эске ауырыу?ар?ы дауалау буйынса ?айланма главалар≫ (1983, 1990, 1996)).
Дмитрий Дмитриевич редакция?ы а?тында ф?нни эшт?р?е? 15 йыйынты?ы сы?а.
≪Туберкулез ??м эске ауырыу?ар клиника?ында бронхо?пк?л? ?ан йыйылыуы ??м ?ан т?к?р??≫ (1971) монография?ы ?с?н 1971 йылда профессор Д. Д. Яблоков?а СССР Медицина Ф?нд?ре академия?ы Президиумыны? премия?ы ??м С. П. Боткин исеменд?ге ми?ал тапшырыла.
?ур медицина энциклопедия?ын м?х?ррирл?? эшенд? ???ем ?атнаша (2-се ??м 3-с? ба?малар) ? ике б?лекте? (≪Эске ауырыу?ар≫ ??м ≪фтизиатрия≫) м?х?ррире, эске ??м туберкулез ауырыу?ары буйынса к?п томлы ?сбапты? автор?ашы.
Яблоков Д. Д. 6 ф?н докторы ??м 39 медицина ф?нд?ре кандидатын ??ерл?й.
- Социалистик Хе?м?т Геройы
(1986) ? медицина ф?нене? ??м халы? ?аулы?ын ?а?лау ?лк??е ??ешен? индерг?н тос ?а?аныштары ?с?н
- ?с
Ленин ордены
(1956, 1976, 1986)
- Октябрь Революция?ы ордены
(1971)
- ике
Хе?м?т ?ы?ыл Байра? ордены
(1945, 1961)
- ми?алдар
- Икенсе д?р?ж? Сталин премия?ы (1947) ? Себер??? ??к?н дарыу ??емлект?рен?н я?ы дарыу препараттары ??ерл?? ысулдарын эшк?рк?не ??м улар?ы ?аулы? ?а?ы практика?ына индерг?не ?с?н
- РСФСР-?ы? ат?а?ан?ан ф?н эшм?к?ре (1948)
- С. П. Боткин исеменд?ге алтын ми?ал (1971) ? ≪Туберкулез ??м эске ауырыу?ар клиника?ында бронхо?пк?л? ?ан йыйылыуы ??м ?ан т?к?р??≫ (1971) монография?ы ?с?н
- Томск ?ала?ыны? почётлы гражданы (1968)
1.Дмитрий Дмитриевич Томски?а Себер??ге беренсе медицина университетыны? Клиник корпусы бина?ына Яблоков Дмитрий Дмитриевич?а горельеф ?уйыл?ан
[2]
.
2. ≪Д. Д, Яблоков. Страницы в альбом памяти.≫ 2017 йыл . Автор?ары Р. С. Карпов,В. А. Зыкова.170 стр.