한국   대만   중국   일본 
Ш??г?кк?л (к?л) ? Википедия Эст?лекк? к?серг?

Ш??г?кк?л (к?л)

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
Озеро
Ш??г?кк?л
Морфометрия
?лс?ме 2 [1]  × 1,6 [1]  км
Май?аны 2,4 км²
Урынлашыуы
54°24′36″ с. ш. 55°14′00″ в. д. H G Я O
Ил
РФ субъекты Баш?ортостан
Рәсәй
Точка
Ш??г?кк?л
Башҡортостан Республикаһы
Точка
Ш??г?кк?л

Ш??г?кк?л (ш??г?к ? кибеп бар?ан ???ен?н алын?ан [2] ) ? Баш?ортостан Республика?ыны? Шишм? районында?ы к?л, Ш??г?кк?л тимер юлы станция?ынан т?нья? ? к?нсы?ыш?а 2 км алы?лы?та [3] ≪Ш??г?кк?л≫ ?урсаулы?ы бил?м??енд? урынлаш?ан [1] [2] [4] .

Дим (К?ги?ел) йыл?а?ы бассейнына ?арай, атмосфера яуым-т?ш?м? и??бен? туйына [2] .

?а?ланыу ????мт??енд? 4 айырым ?л?шк? б?ленг?н [2] [5] .

А?май тор?ан к?л, яр?ары ?а?лан?ан ??м ?л?н ба??ан, к?л тир??енд? асы? дала ки?лект?ре ? былар?ы? бары?ы ла кеше ?с?н у?ай?ы?лы?тар тыу?ыра ??м, кире?енс?, ?оштар?а оялау ?с?н, м???л?н, ала ?а? , а?баш сып?ай , ?ы?ыл бо?а?лы казарка, б?л?к?й ?ушы (луток) [1] [3] [6] [7] , ?ара бо?а?лы гагара, ?ара муйынлы сып?ай, к?л бу?а?ы , ?ауылда? сел?н , а? ма?лайлы ?а?, сум?ала? , б??р? пеликан бик яйлы шарттар булдыра, к?лде? ??енд? алтын ??м к?м?ш табан балы? й?ш?й [2] .

1965 йылдан комплекслы т?би??т ?омарт?ы?ы исемлеген? ин? [5] [8] [2] , ?а?лау зона?ы май?аны ? 240,0 га [3] .

К?лде? ?а?лау объекттары булып к?л экосистемалары тора [4] , м???л?н:

? Шулай у? ?а?лау?а мохтаж бул?ан ?ыу тир??е ??м й??г?с ?оштар стация?ы (м???л?н, бы?ылда? а??ош);

? Ялан с?хл?бе (ятрышник шлемоносный) ??м ?а? ба?ы?айы ??к?н ????ти е?еш ??м ?а?лан?ан ?ыу ба?ар ту?ай?ар [9] .

Махсус ?а?ланыусы т?би??т бил?м??ене? т???йенлеше:

? Б?т? т?би??т комплексын ?а?лау;

? Хайуандар ??м ??емлект?р?е? ерлек ??м ?ир?к т?р??рен, яр буйы- ?ыу ??м ?ыу-?а?лы ??емлек донъя?ыны? эталон т?р??рен ?а?лап ?алыу [9] .

Т?би??т ?омарт?ы?ы бил?м??енд? т?би??т комплексыны? ??енс?лект?рен и??пк? алып ?унар ите?, балы? тотоу (?ыштан баш?а), ?амыш ??м торф сы?арыу, хужалы? х?ж?тен? (шул и??пт?н мелиорация?а) ?ыу алыу, пестицидтар?ы зонала ?улланыу, ?ыуа?лы?ты ?ыр?ыу [1] [3] тыйыла.

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Мулдашев А. А. и др., 2010 , с. 346
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Мулдашев А. А. Статья ≪Шингаккуль≫ в электронной версии Башкирской энциклопедии . 2016 йыл 7 апрель архивлан?ан .
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Озеро Шингаккуль на сайте информационно-аналитической системы ≪Особо охраняемые природные территории России≫ (ИАС ≪ООПТ РФ≫) .
  4. 4,0 4,1 Потапова Н. А. и др., 2006 , с. 15
  5. 5,0 5,1 Мулдашев А. А. и др., 2010 , с. 345
  6. Валуев В. А.   Обзор летней орнитофауны Предуралья и Южного Урала Башкортостана // Вестник Башкирского университета . ? 2004. ? Т. 9. ? № 1.
  7. Маматов А. Ф.   Залёт розового пеликана Pelicanus onocrotalus в Башкирию // Русский орнитологический журнал . ? 1998. ? № 44. ? ISSN 0869-4362 .
  8. Постановление Совета Министров Башкирской АССР 2015 йыл 22 декабрь архивлан?ан . от 17.08.1965 г. № 465 ≪Об охране памятников природы Башкирской АССР≫ с изм. и доп., утвержденными Постановлением правительства Республики Башкортостан от 30.12.2011 № 514 ≪Об объявлении природных объектов и комплексов памятниками природы республиканского значения в Гафурийском, Мелеузовском и Нуримановском районах Республики Башкортостан≫
  9. 9,0 9,1 Система охраняемых природных территорий Республики Башкортостан на сайте wwf.ru 2015 йыл 22 декабрь архивлан?ан .

???би?т [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]