한국   대만   중국   일본 
Урду теле ? Википедия Эст?лекк? к?серг?

Урду теле

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
Урду (ла?шкари)
Халы?ты? ??ен? ??е бирг?н исеме ????, Urdu

?????, Lashkari
Илд?р

?индостан , Пакистан , Фиджи , Англия , Канада , А?Ш , Норвегия

Р?сми статусы

Пакистан , ?индостан (Андхра-Прадеш, Бихар, Джамму ??м Кашмир (союз территория?ы), Дели , Уттар-Прадеш, Уттаракханд)

Был телд? ??йл?ше?сел?р

40?60 млн (ту?ан тел) [1] [2]
104 млн икенсе телде л? индереп [3] .

Телде беле?сел?р

19-20

Классификация
Категория

Евразия телд?ре

?инд-европа телд?ре/?инд-европа ?аил??е

?инд-иран телд?ре/?инд-иран тарма?ы
?инд-арий телд?ре/?инд-арий т?рк?м?
?лифба

урду алфавиты

Тел коды
ГОСТ 7.75?97

урд 730

ISO 639-1

ur

ISO 639-2

urd

ISO 639-3

urd

Был телд? Википедия

Урду? (??атама?ы: ???? ), шулай у? ла?шкари булара? билд?ле (??атама?ы: ????? [4] [5] )- тел ?инд-европа ?аил??е ?инд-арий т?рк?м? теле; ?индостани телене? функциональ стиле, XIII быуатта барлы??а килг?н ?инд теле [6] мен?н ??йл?? ким?ленд? ??-ара а?лайышлы.

Урду Пакистанда (икенсе?е ? инглиз ) ике р?сми телде? бере?е, ?мм? уны ту?ан тел тип и??пл??сел?р ?аны са?ыштырмаса к?п т?гел, 7 % тир??е [7] .

?индостанда урду 22 р?сми телде? бере?е, унда 50 миллион?а я?ын кеше ??йл?ш? [8] .

Тарихы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Атама?ы (ла?шкари ????? ???? ‎) ??р?п я?ма?ында ≪х?рби лагерь теле≫
Насталик почергы мен?н я?ыл?ан фраза ???? ?????? ?????.

Урду телене? исеме урду ???? ‎) ? фразаны? ?ы??артыл?ан варианты ???? ?????? ???? ‎ ( zab?n-i urd?-yi mu?all? ) ≪ю?ары ?ала теле≫ ( Дели ) [9] . Т???? ул фарсы телен? ?ара?ан [9] . Телде? урында?ы атама?ы ? ≪ Lashkari ≫ ( ????? ), Lashkari Zab?n телен?н ?ы??артып к?р??тел? ( ???? ???? ) [10] .

Б?й?к Моголд?р идара итк?нд? р?сми тел булып фарсы и??пл?нг?н [11] . Британия ?индостанынан ?у? ?ына ?индостани (лахорри тип атал?ан формала) р?сми телг? [12] , ?индави й?ки де?лави, й??ни Дели ?ала?ы диалекты), ул ва?ытта (мосолмандар ?а, индуистар ?а) ??р?п х?рефт?ре мен?н я??ан. Х??ер илде? т?п теле р?сми р??ешт? ??р?п х?рефт?ренд? я?ыла башлауы ?индостани?а ??йл?шк?н ??м деванагари я?ма?ын фай?алан?ан индустар?а риза?ы?лы? тыу?ыр?ан. Улар 1881 йылда Бихар штатында р?сми и?лан ителг?н ?индостани телене? ?инд вариантын булдыр?ан. Шул ва?ыттан алып ?инди (индустар ?с?н) ??м урду (мосолмандар ?с?н) телд?рен юридик б?ле? барлы??а килде, ?мм? ?ай?ы бер индус-ша?ир?ар урду теленд? (??р?п графика?ында) я?ыуын дауам итте, м???л?н, Гопи Чанд Наранг ??м Г?лзар Сампуран Сингх. Британия ?индостаны айырыл?андан ?у? Пакистанда р?сми тел сифатында фарсылаштырыл?ан урду ?абул ителг?н.

Урдуны ??м ?индины бер нис? тап?ыр санскрит ??м ??р?п-фарсы ??л?штере???рен?н ≪та?артыр?а≫ маташ?андар. Шу?а ?арама?тан ?индостани?ы? ике варианты ла санскрит й?ки фарсы ??м ??р?п телд?ре йо?онто?онда ?ала. Лингвистикала ?инди ??м урду ????тт? бер??м тел булып ?анала ??м, ?ай?ы бер????р ра?лауынса, тик социаль-с?й?си мотивтар?а буй?оноп ?ына б?лен?. Инглиз теле, Британия идара?ы заманынан алып р?сми тел булара?, ике телде? лексик составына йо?онто я?а?ан [13] [14] .

Географик таралыуы ??м статусы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Донъя к?л?менд? 40-60 миллион кеше урду телен ту?ан тел тип и??пл?й [1] [2] [3] ; телд? иркен аралашыусылар ?аны, шул и??пт?н икенсе тел булара? та, 1999 йылда 104 миллион тип ба?аланды. Урду теленд? ??йл?ше?сел?р?е? к?бе?е ?индостанда ??м Пакистанда й?ш?й.

Пакистанда, урду телен ту?ан (ил хал?ыны? 7 % сама?ы, улар?ы? к?пселеге ? ?индостандан дини ?ы?ыры?лау?ар?ан ?асып килг?н м???жир??р) тел тип ?анай, кешел?ре к?п булма?а ла, был тел р?сми статус?а эй?. Пакистан хал?ыны? к?бе?е урдуны т?рл? д?р?ж?л? а?лай, ??м ул лингва-франка булара?, шулай у? м??ариф система?ында ки? ?улланыла. Урду илде? барлы? ?лк?н м?кт?пт?ренд? мотла? предмет булып ?анала. ????мт?л?, йыш осра?та кешел?р урду теленд? у?ый ??м я?а бел?, ?мм? ?? ту?ан теленд? у?ый ?а, я?а ла белм?й. Урду мен?н Пакистанды? т?б?к телд?ре ара?ында ты?ы? б?йл?нешт?р улар?ы? ??-ара килешеп эш ите?ен? ??м ??-ара байыуына булышлы? ит?. 2015 йылды? 8 сентябренд? Пакистанды? Ю?ары суды административ учреждениелар?а урду телен фай?аланыу?ы ки??йтерг? (м?мкин тиклем инглиз телен ?улланыу?ы к?метерг?), шулай у? б?т? провинция ??м федераль закондар?ы ?с ай эсенд? урду телен? к?сере? к?р?клеген билд?л?й [15] .

?индостанда урду теленд? башлыса мосолман хал?ы ??йл?ш?. Урду телле мосолман общиналары илде? т?нья? т?б?генд? (Кашмир, Уттар-Прадеш, Бихар, Махараштра, Мадхья-Прадеш штаттары, баш ?ала ? Дели), шулай у? илде? барлы? ?ур ?алаларында бар. Урду ?ай?ы бер м?кт?пт?р?? у?ытыу теле булара? ?улланыла, ??р?п теле мен?н бер р?тт?н ?инд м??р?с?л?ренд? ?йр?нел?. ?индостанда урду теленд? 3000-д?н ашыу ва?ытлы ??м даими булма?ан ба?ма и??пл?н?, улар ара?ында к?нд? б?ыла тор?ан 405 г?зит бар. Урду ? илде? 22 р?сми телене? бере?е; бынан тыш, ул илде? ?ай?ы бер т?нья? штаттарында р?сми статус?а эй?). Бангладешта урду теленд? ≪бихар?ар≫ ??йл?ш? [16] .

Урду Фарсы ?улты?ы илд?ренд?, Б?й?к Британияла, А?Ш-та, Германияла, Австралияла й?ш?г?н мигранттар ара?ында ки? тарал?ан. Каталонияла?ы иммигранттар ара?ында ??р?п теле мен?н бер р?тт?н урду теле ки? тарал?ан телд?р?е? бере?е булып тора. Мосолмандар донъя?ында урдуны? ???ми?те ярай?ы у? ю?ары; м???л?н, М?кк? ??м М??ин? ке?ек билд?ле ?иб???т ?ылыу урындарында алта?талар?ы? к?бе?е ??р?п теле мен?н бер р?тт?н урду ??м инглиз телд?ренд? ?абатлана [17] .

?индостанды? почта марка?ында Ба?адур Шах Зафар?ы? ши?ырынан урду теленд? я?ыл?ан юлдар. 1975 йыл ?алып:Скотт

Я?ма?ы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Урду я?ыуы ??р?п-фарсы графика?ына ниге?л?нг?н. Алфавит 38 х?рефт?н тора. Пакистанда Урду теле ?с?н ислам илд?рене? к?бе?енд? ?улланыу?ан алын?ан ??енс?лекле насталик почергы ?ал?ан; к?пселек ислам илд?ре ?с?н ????ти бул?ан классик насх почергы Пакистанда бик ?ир?к ? башлыса, интернетта ?улланыла; компьютер йыйылма?ы барлы??а килг?нсе ул шулай у? типографик ма?саттар?а ?улланыл?ан. Шу?а ?арама?тан, ошо?а тиклем китаптар?ы? к?бе?е йыйылма?ан, ? насталик мен?н ?улдан я?ыл?ан текст ??р?тт?рен?н ба?тырыл?ан.

XIX быуат а?а?ында ?ай?ы бер?? Бенгалияла?ы караптар?а урду ?с?н б?г?нг? к?нд? фай?аланылма?ан кайтхи я?ма?ы ?улланыл?ан.

Х??ерге ?индостани телен я?ыу ?с?н йыш ?ына урду ?нд?рен тапшырыу?а ?улайлаштырыл?ан бер ни тиклем модификациялан?ан деванагари я?ыуы ?улланыла.

М???л?н, Дели?а ай ?айын сы??ан ≪????? ????≫ ( Mahakta Anchal ) журналында деванагари?ы фай?аланып, урду теленд? я?ыл?ан бер нис? м???л? бар. Деванагари ниге?енд? я?ма булдырыу?а ынтылыу ?индтар?ы? к?бе?ен? б?т?нл?й таныш булма?ан ??р?п я?ма?ына ?ара?анда я?шыра? таныш булыуы мен?н а?латыла.

Британия империя?ы идаралы?ы осоронда урду ?с?н латиница ки? ?улланыл?ан. Был латин ба?ма?ыны? у?айлыра? ??м арзаныра? булыуы мен?н а?латыла. Бе??е? к?нд?р?? л? латиница, айырыуса интернетта ??м текслы х?б?р??р??, бик популяр. Бынан тыш, ??р?п я?ма?ын белм?? с?б?пле, латиница мен?н к?нбайышта й?ш?г?н урду теленд? ??йл?ше?сел?р?е? й?ш быуыны йыш фай?алана.

Хәрефтәр атамаһы менән урду алфавиты
Х?рефт?р атама?ы мен?н урду алфавиты

Лингвистик характеристика?ы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Фонетика?ы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

?у?ын?ылар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Ал?ы р?т ?у?ын?ылары Урта р?т Арт?ы р?т
?рге к?т?релеш ?у?ын?ылары ? i u ?
Урта к?т?релеш ?у?ын?ылары e ? ? o
А??ы к?т?релеш ?у?ын?ылары a ?

Урду ?у?ын?ылары ике ярым клас?а б?лене?е м?мкин: та?а, назализациялан?аны (улар?ы ?йтк?нд? ?ауа а?ымы ф???т ауы? ?ыуышлы?ы аша ?т?) ??м назализацияланма?аны (улар?ы ?йтк?нд? ?ауаны? бер ?л?ш? танау ?ыуышлы?ы аша ?т?). ??р т?рл? к??лект?н ?ара?анда та?а ??м ?у?ын?ылар?ы ауы? ?ыуышлы?ы аша ?йте? ?? бер ?к н?м? булып тора [18] . Б?т??е ун та?а ?у?ын?ы ??м ярашлы р??ешт?, ?ауа а?ымы ф???т ауы? ?ыуышлы?ы аша ?тк?н ?у?ын?ылар и??пл?н?. ?у?ын?ылар [a], [?], [?] ??р ва?ыт о?он ??м ?ы??а, ? [aː, iː, uː, eː, oː, ?ː, ?ː]  ? кире?енс?, о?он. Белемг? эй? урду теленд? ??йл?ше?сел?р?е? ???би ?йтелеше [?ː, ?ː] баш?алар?а йыш ?ына [??] ~ [??] ??м [?u] ~ [?u] булып, шу?а ярашлы, к?нсы?ыш ?индостан ??м к?нбайыш ?индостан диалекттарында ??м?лг? ашырыла [19] . Бынан тыш [[]]и /?iː/ ??м /?uː/ дифтонгтары бар.

Тартын?ылар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

?индостани телене? тартын?ы ?нд?ре
Ирен-ирен тартын?ылары Ирен-теш тартын?ылары Теш тартын?ылары/
Альвеоляр тартын?ылар
Ретрофлекс тартын?ылар Постальвеоляр тартын?ылар/
Палаталь тартын?ылар
Арт?ы тел тартын?ылары/арт?ы а??ау Увуляр тартын?ылар Глотталь тартын?ылар
Танау тартын?ылары m n (?) 1
Шартлаулы тартын?ылар p
p?
b
b?
t?
t??
d?
d??
?
??
?
??
k
k?
?
??
(q) 1
Аффрикаттар t?
t??
d?
d??
Фрикатив тартын?ылар f s z ? (x) 1 (?) 1 ?
Бер ба?ымлы тартын?ылар ? (?) 1
(??) 1
Аппроксиманттар ? l j
И?к?рм?л?р
  1. Й?й?л?р?? борон?о лексика?а хас булма?ан ?нд?р ??м позиция аллофондары к?р??телг?н.

?индостани теленд? ?инд-арий телд?рен? хас 28 т?рл? ?н бар.

Борон?о тартын?ылар?ы? к?бе?е, /b?, ?, ??, ?/ тыш, ?????р?е башлама?ан ??м тамамлама?ан осра?та, икел?т? ??? ала (геминация); улар алдында мотла? р??ешт? ?с ?у?ын?ылар?ы? бере?е: /?/ , /?/ , {{IPA|/?/} торор?а тейеш. Икел?телг?нд?р?е? бары?ы ла бер морфема сикт?ренд? урынлаш?ан.

Шартлаулы тартын?ылар а?а??ы позицияла тормош?а ашырылмай; /?/ ирекле р??ешт? [v] й?ки [w] -?а к?сеп й?р?й; ?ай?ы бер?? бер ба?ымлы /?/ -ла (????тт? ??? башында й?ки ижек а?а?ында) тормош?а ??м?лг? ашырыла, ? икел?телг?н /?ː/ ??р ва?ыт бер ба?ымлы ? ??р са? [z??aː] ( ??? ‎ ≪б?л?к?й≫) [z?raː] -нан айырмалы р??ешт?; ( ???? ‎ ≪?л?шс?≫); был процесс ??р?п ??м фарсы телд?рен?н ??л?штерелг?н ?????р?? бара [20] . Палаталь ??м арт?ы тел-танау тартын?ылары [?, ŋ] , улар артынан гоморганик [en] шартлаулы тартын?ылар килг?н осра?та, тартын?ылар ара?ында ?ына осрай, назализациялан?ан ?у?ын?ы аллофон артынан шартлаулы тартын?ы, шулай у? санскритизм килг?нд? осрай [19] [20] . Тейешле сонор [l?, ??, m?, n?] ??м /?/ тап киле?е тип а?латыл?ан ыш?ылыулы сонор ?нд?р бар [21] .

Урду теленд?, айырыуса ??р?п ??м фарсы ??л?штерм?л?ренд?, [v] ??м [w] ?нд?ре /?/ ( ? ‎) ? аллофондар. Улар ??т?м? б?ле? х?ленд? тора, й??ни т?рл? контекста т?рл?с? ?йтел?. Аллофондар?ы д?р?? ?йтм?? проблема?а килтере?е м?мкин: ?г?р тел эй??е, [v] ??м [w] т?рл? фонема булып тор?анда, ??? ‎ ???енд? ? ‎ тип ?йт??, [v??t?] урынына [w] , й??ни [w??t?] тип ?йт??, был ?????р?е? м???н??ен? т?ш?н?п етм??г? килтер?: [w??t?] тип ?йтк?нде [??ː??t?] , ≪?атын-?ы?≫, тип а?лау м?мкин. ?ай?ы бер ситуациялар?а (к?р??е?, к?пселек осра?та) аллофония кондициональ т?гел ?ыма? тойола, ? ??йл??се ?? ????тт?рен? ярашлы, [v] ~ [w] ара?ынан ?айлай ала. [?d??w?ːt?] тип т?, [?d??v?ːt?] тип т? бер т?рл? д?р?? ?йтелг?н ????? ‎ ???е шу?а ми?ал булып тора.

Морфология?ы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Урду телене? морфология?ы д?й?м ал?анда ?инди грамматика?ына о?шаш, ?мм?, мосолмандар?ы? индустар?ан м???ни айырымланыуы с?б?пле, урду ??р?п ??м фарсы телд?ре грамматика?ына хас бул?ан ?ай?ы бер элементтар?ы (м???л?н, идафа) ?? эсен? ал?ан. Исемд?ре, алмаштары ??м ?ылымдары ?андар (берлек ??м к?плек) ??м килешт?р (т?п, ситл?телг?н, са?ырыу килешт?ре) буйынса; ?ылымдар, ?ай?ы бер сифат ??м исемд?р ? шулай у? род буйынса (мужской ??м женский) ??г?р?. ??г?решт?р?е? ?ай?ы бер??ре род ??м ?ан мен?н ??г?р?. ?ай?ы бер послелогтар род ??м ?ан мен?н ??г?р?.

Урду теленд? алмаштар м???н??е буйынса бер нис? т?рк?мг? б?лен?. Урду теленд? кире алмаштар ю?, улар урынына билд??е? алмаштары бул?ан кире конструкциялар ?улланыла. ??г?решт?р ??м функциялар характеры буйынса ??йл?мд? алмаштар ? алмаш-исемд?рг?, алмаш-сифаттар?а, алмаш-?андар?а б?лен?.

Урду теленд? сифат ?ылымды? бер нис? тибы айырыла. Сифат ?ылымдар (причастие) ??енд? ?ылым ??м исем билд?л?рен берл?штер?. Сит ил телен?н ??л?штерелг?н (??р?п, фарсы) сифат ?ылымдар урдула ????ти сифат урынына ?улланыла.

Урду теленд? ?ылымды? инфинитивы (башлан?ыс форма?ы) ??р са? ????? -n? мен?н тамамлана ??м мужской родты? исем-??м?лен?н ?иб?р?т (й??ни, м???л?н: ≪й?й?? киле?≫ (приходить), ≪ним?г?лер ултырып киле?≫ (приезжать) ??м ≪киле?≫ - приход, приезд тиг?нде а?лата). Инфинитивтан ????? -n? алып ташла?анда инфинитивтан ?ылымды? ниге?е ?ала.

Урдала ?ылым замандарыны? бер нис? т?р? бар. Х??ерге заман планында - ике т?р, ?тк?н заман планында - ?с т?р, ? кил?с?к заман планында т?р ?йтеле?е л? (?с формала), шулай у? ?йтелм??е л? м?мкин. К?пселек замандар исем сифаттан ??м ???? hon? яр?амсыл ?ылымынан я?ау юлы аша барлы??а кил?. Й??ни ???м?-??? ≪Он делающий есть≫ тип т?ржем? ителг?н фраза килеп сы?а, ? ???бис? - ≪Он делает≫ (≪Ул эшл?й≫) тиг?нде а?лата. Бойоро? ??йк?лешене? ???плелек д?р?ж??е мен?н айырыл?ан бер нис? форма?ы бар. Рус теленд? ≪условно-сослагательный≫ (≪шартлы-?ылтанма≫) ??йк?лешт? ?йтелг?н м???н?л?р урдула ике ??йк?лешк? - сослагательный ??м условный - б?ленг?н. Страдательный залог (т?ш?м й?н?леше) ???? j?n? ?ылымы яр?амында барлы??а кил?. Бер нис? ?ылымлы конструкция бар.

Шулай у? урду теленд? ≪интенсив ?ылымдар≫ - нинд?й ?? бул?а ?ылым ниге?ене? 12 яр?амсы ?ылымыны? бере?е мен?н берл?ше?е л? бар. Ошоно? ????мт??енд? т?п ?ылым ?? м???н??ене? аны?лан?ан т??м?р?н ала. Интенсив ?ылымдар ????тт? ???лект?р?? терк?лм?й; улар айырым ?ылым булып тормай ??м ??р айырым осра?та туранан-тура телм?р?? формалаша.

Исемд?р исем, сифат ??м ?ан?а б?лен?.

Телм?р т?рк?мд?ре ара?ында?ы б?йл?нешт?р?е са?ылдырыу ?с?н ???б?йл?нешт? т?п ????е? артынан килг?н яр?амсы ??? (послелоги) ?улланыла [18] [22] .

Синтаксисы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Урду теленд? ?????р т?ртибе, ?инди?а?ы ке?ек ?к, ? SOV (эшм?к?р-тултырыусы-?ылым, ≪он работу делает≫ ? ≪ул эш баш?ара≫). ?ылымды? ?ай?ы бер заман формаларынан баш?а, х?б?р б?йл??есе ??р ва?ыт ?улланыла.

Исемле ??йл?мд?р?? ин?ар ите?, башлыса, ???? nah?? ≪не, нет≫ ≪ю?≫ ки??кс??е яр?амында белдерел?. Ул, ин?ар ите??е? ??т?илеген? ?арап, х?б?р б?йл??есен (глагол-связка) алмаштыра ала.

?орау д?рт ысул: интонация, ??йл?мде? башында й?ки а?а?ында ??? kiy? ки??кс??ен ?уйыу ( эйе/ю? бинар яуап бире??е талап итк?н ?орау?ар?а ?ына) й?ки ? ?орау ?????ре мен?н бирерг? м?мкин.

Т?б?нд? ра?лаусы, ?орау ??м кире ??йл?мд?р ?лг?л?ре килтерелг?н:

  • ??? ?????? ??? m?? musalm?n ho? ≪Я мусульманин≫;
  • ??? ?????? ???? m?? musalm?n nah?? ≪Я не мусульманин≫;
  • ??? ?????? ???? ??? m?? musalm?n nah?? ho? ≪Я не мусульманин (точно)≫;
  • ??? ?????? ??? ???? m?? musalm?n ho? nah?? ≪Я не мусульманин (совсем)≫;
  • ?? ?????? ???? ?p musalm?n h??? ≪Вы мусульманин?≫;
  • ??? ?? ?????? ???? kiy? ?p musalm?n h??? ≪Вы мусульманин?≫;
  • ?? ?????? ???? ???? ?p musalm?n h?? kiy?? ≪Вы мусульманин?≫;
  • ?? ?? ??? ??? ?p k? d?n kiy? h?? ≪Какая у Вас религия?≫.

Эй?лек ??йл?мд?ре [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Урду мен?н ?инди теленд? ≪иметь≫ (≪эй? булыр?а≫) тиг?н ?ылым ю?. Эй?лекте (эй? булыу) белдере? ?с ысул мен?н са?ыла.

1) ?г?р эй? (обладатель) ??м бил?нг?н (обладаемое) - й?нле, ??м улар ара?ында б?йл?неш, м?н?с?б?тт?р (т?? сиратта - ту?анлы?), шулай у? й?нле ??м уны? ?л?ш?н?? (м???л?н, т?н ?л?ш?н??) м?н?с?б?тт?ре бул?а, улар ?? k? послелогы мен?н ошондай ?лг? буйынса т???л?:

  • ???? ???? ?? mer? dost h? ≪У меня есть друг≫ ≪мине? ду?ым бар≫;
  • ????? ?? ???? ?? ust?d k? be?? h? ≪У учителя есть дочь≫ ≪у?ытыусыны? ?ы?ы бар≫;
  • ???? ?? ??? ?????? ?? g?ye k? ek bac??? h? ≪У коровы есть телёнок≫ ≪?ыйыр?ы? бы?ауы бар≫;
  • ?? ??? ?? ???? ?? ?? is kutte k? lamb? dum h? ≪У этой собаки длинный хвост≫ ≪был этте? ?ойро?о о?он≫.

2) ?г?р ??йл?мд? ?атнашыусылар?ы? ике?ене? д? ту?анлы? б?йл?неше бул?а, й?ки й?нл?ндерелг?н б?т?нд?? (одушевлённое целое) бер ?л?ш? бул?а, ?? k? послелогы ?? ke ??г?рм?г?н формала (л?кин х??ерге телд? ярай?ы у? ?ир?к) ?улланылыуы м?мкин.

Ошо у? конструкция ?ур объект?а (м???л?н, йорт?а, автомобилг? ?. б.) эй? булыу-булмауын к?р??тк?нд? ?улланылыр?а м?мкин.

?г?р эй??енд? са?ыл?ан модаль ??енс?лекк? (той?о, х?л-торош ?. б.) эй? булыуында са?ылыш тап?а, унда (й??ни эй? булыусыла) ?? ko послелогы кил?, м???л?н: ???? ????? ?? ??…? muj?e m?l?m h? ke… ≪Я знаю, что (досл.: у меня есть знание, что…)≫, ?? ?? ??? ?? ????? ?? tim ko lu?at k? zar?rat h? ≪Вам нужен словарь (досл.: у вас есть нужда в словаре)≫.

3) ?г?р бер?й?е (й?нл?ндерелг?н-одушевлённый) тулы?ынса предметты бил??? ??м предмет?а эй? бул?а, ?? ??? ‎ ke p?s: ???? ??? ??? ?? ?????? ??? mere p?s bohot s? kit?be? h?? послеслогы мен?н конструкция ?улланыла ≪У меня (есть) много книг≫ ≪Мине? к?п китабым бар≫ (?г?р беренсе пунктта ?хла?и й?ки ту?анлы? б?йл?неше бул?а, бында эй? булыусы мен?н бил?нг?н предмет ара?ында туранан-тура б?йл?неш булдырыла), ?? ?? ??? ??? ???? ?? us ke p?s waqt nah?? h? .

?ушма ??йл?мд?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Первые всегда могут быть разделены на два (три, четыре и т. д.) независимых предложений и либо не связываются, либо связываются сочинительными союзами. Сложноподчинённые предложения соединяются подчинительными союзами и не могут (без потери части смысла) быть разделены на несколько предложений. Те?м? ?ушма ??м эй?рте?ле ?ушма ??йл?мд?р айырыла. Т??гел?ре ??р ва?ыт ике (?с, д?рт ?. б.) бойондоро??о? ??йл?мг? б?лене?е м?мкин, й?ки б?йл?нм??к?, й?ки те?м? союздар мен?н б?йл?нешк? инерг? м?мкин. Эй?рте?ле ?ушма ??йл?мд?р эй?рте?ле союздар мен?н б?йл?н? ??м (м???н? ?л?ш?н ю?алтмайынса) бер нис? ??йл?мг? б?лен? алмай.

Она вводится до или после предложения формами таких глаголов как ????? kahn? ≪говорить, сказать≫, ?????? boln? ≪говорить≫, ???????? poc?n? ≪спрашивать≫ и т. д. Чётких правил пунктуации в урду нет, так что при прямой речи могут употребляться все европейские знаки препинания, часть из них, либо же она никак не выделяется.

Тура телм?р - бер кеше икенсе кешене? ?????рен ??г?реш?е? килтерг?н телм?р. Ул ??йл?мг? тиклем й? ??йл?мд?н ?у? ???? kahn? ≪говорить, сказать≫ ≪??йл?рг?, ?йтерг?≫, ????? boln? ≪говорить≫ ≪??йл?рг?≫, ??????? poc?n? ≪спрашивать≫ ≪?орар?а≫ ?. б. ?ылым формалары мен?н индерел?. Урду теленд? аны? пунктуация ?а?и??л?р ю?, шу?а к?р? тура телм?р?? барлы? европа тыныш билд?л?ре, улар?ы? бер ?л?ш? ?улланылыр?а м?мкин й? булма?а б?т?нл?й айырылмай.

Лексика?ы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Урду лексика?ы ?инди телен? ниге?л?н?, ?мм? ?инди ?? эсен? санскрит ???лек запасын ?е?дерг?н ва?ытта, урду фарсы ??м ??р?п телен?н к?сл?р?к йо?онто кисер?. Шулай у? т?рки, португал ??м инглиз телд?рен?н ??л?штерелг?н ?????р ?? к?п. К?п ??р?п ?????ре фарсы теле аша урду?а килг?н. К?п ??р?п ?????ре урду?а фарсы теле аша килг?н, йыш ?ына улар т?п н?сх? телг? ?ара?анда, икенсе ???ми?тк? эй?. Шулай у? ??р?п телен?н ??г?реш?е? ??л?штерелг?н, т??ге м???н??ен ??м ?йтелешен ?а?ла?ан ?????р бар, м???л?н, ≪суааль≫ (?орау) й?ки ≪джеуааб≫ (яуап) ?????ре.

Текст ?лг??? [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Проза [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Урду (ла?шкари) теленд?

???? ?: ???? ????? ???? ??? ???? ? ??? ?? ?????? ?? ????? ???? ???? ???? ????? ???? ??? ??? ????? ???? ??? ?? ??? ????? ??? ????? ?? ???? ???? ???? ?? ???? ???? ??????

Деванагари я?ма?ы (л?кин ?инди теленд? т?гел, ? урду теленд?, фарсы-??р?п телен?н ??л?штерелг?н ?????р мен?н!)

???? 1: ???? ????? ????? ?? ??????? ?? ??????? ?? ?????? ?? ????? ???? ??? ???? ?????? ????? ?? ???? ????? ??? ???? ????? ?????? ?? ????? ?? ??? ??? ???? ?? ????? ???? ??????

Конгресс Китапхана?ыны? транскрипция?ы

Daf?ah 1: Tam?m ins?n ?z?d aur ?uq?q o-?izzat ke i?tib?r se bar?bar paid? h??e haiṉ. Unheṉ ?am?r aur ?aql wad??at h??? hai. Is li?e unheṉ ek d?sre ke s?th bh??? ch?re k? sul?k karn? ch?hi?e .

МФА Халы?-ара фонетик алфавит транскрипция?ы

d??f? eːk : t??m?ːm ?ns?ːn ?ːz?ːd? ?ːr h?quːq oː-?zz?t? keː eːt??b?ːr seː b?r?ːb?r p?ːd?? ?ueː ???ː. ?n??ː z?miːr ?ːr ?ql ??d?iː?t? hui h?ː. ?s lieː ?n??ː eːk d?uːsreː keː s?ːt?? b?aːi t???ːreː k? s?luːk k?rn? t???ː?ie.

???м?-??? т?ржем? (???би т?гел!)

Статья 1: ≪Все люди свободные, правами и честью равные рождающиеся бывают. Им совесть и разум имеющаяся бывает. Поэтому им один со вторым братства в духе делать нужно≫.

???би т?ржем?

Статья 1: ≪Все люди рождаются свободными и равными в своём достоинстве и правах. Они наделены разумом и совестью и должны поступать в отношении друг друга в духе братства≫. ≪Б?т? кешел?р ?? ирекле ??м ти? хо?у?лы булып тыуа. Улар а?ыллы ??м выжданлы, шулай у? бер - бере?ен? ту?андарса ?арар?а тейеш≫.

Ши?ри?те [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Был - ша?ир ?с??улла? Хан ??либте? ши?ыры. Унда ул ??ен б?й?к элг?ре?е Мир Таки мен?н са?ыштыра.

Урду теленд?:

?алып:Spaces
????? ?? ???? ????? ???? ?? ?????
?алып:Spaces
?
???? ??? ???? ????? ??? ???? ???? ??? ???

Транслитерация:

Reḵẖtah ke tumh? ust?d nah?ṉ ho G̱ẖ?lib
Kahte haiṉ agle zam?nih meṉ ko'? M?r bh? th?

Т?ржем?:

≪Ты не единственный мастер рехты ( хиндустани ), о, Галиб
Говорят, когда-то был некто (по имени) Мир≫.

?ай?ы бер фразалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Т?ржем? Урду й?ки ла?шкари ?йтелеше Комментарий?ар
≪Здравствуйте!≫ ??????? ?????? Assal?m-u-Alaikum ??р?п телен?н, ???м?-???: ≪Мир вам!≫. Иногда сокращается до ???? Sal?m .
≪?аумы?ы?ы?!≫ ???????? ??????? Wa-Alaikumussal?m ≪Мир вам!≫. ?ай?ы бер?? ????? Sal?m тиг?нг? тиклем ?ы??ара С?л?мл??г? яуап.
≪?аумы?ы?ы?!≫ ???? (???? ??)? ?d?b (arz hai). Нейтралер?к, донъяуи с?л?мл??.
≪?ау булы?ы?≫ ???? ?????? ?????? ????? ‎? Khuda H?fiz, Allah H?fiz ???м?-???: ≪Алла? ? (?е??е?) ?а?лаусы?ы?≫.
≪Эйе≫ ???? h?ⁿ
≪Эйе≫ ??? j? Х?рм?тл?п, р?сми.
≪Эйе≫ ?? ???? j? h?ⁿ Оло х?рм?т к?р??теп.
≪Ю?≫ ???? n? И?керг?н.
≪Ю?≫ ????? nah?ⁿ
≪Ю?≫ ?? ?????? j? nah?ⁿ Х?рм?т.
≪Р?хим итеге?≫ ?? ??) ??????????) ( ?p k? ) meherb?n? ???м?-???: ≪(?е??е?) я?шылы?ы?ы? мен?н≫. Шулай у? ≪Р?хм?т≫ тиг?нде а?лата.
≪Р?хм?т≫ ????????? shukriy?
≪Р?хим итеге?, ?теге?≫ ?????? ?????? tashr?f la’iy? ???м?-???: ≪Окажите честь≫.
≪Р?хим итеге?, ултыры?ы?≫ ?????? ??????? tashr?f rakhi'? ???м?-???: ≪Положите честь≫.
≪(Мин) ?е??е? мен?н осрашыу?а шатмын≫ ?? ?? ??? ?? ???? ????? ?p s? mil kar khush? h?'?
≪?е? инглиз теленд? ??йл?ш??еге?ме?≫ ??? ?? ??????? ?????/????? ???? ky? ?p angr?z? b?lt?/bolt? haiⁿ? B?lt?  ? ир-ат?а, b?lt?  ? ?атын-?ы??а.
≪Мин урду теленд? ??йл?шм?йем≫ ??? ???? ???? ?????/?????? maiⁿ urd? nah?ⁿ bolt?/bolt? Bolt?  ? ?г?р ир-ат ?йт??, bolt?  ? ?г?р ?атын-?ы? ?йт??.
"Мине? исемем __ " ???? ??? ??? ??? mer? n?m __ hai
Карачи?ы? ?ай?ы я?ында?≫ ????? ?? ??? ??? Karachi kis taraf hai?
≪Лакхнау ?ай?а урынлаш?ан?≫ ????? ???? ??? lakhnau kah?ⁿ hai?
≪Урду ? я?шы тел≫ ???? ????? ???? ??? urd? achh? zab?n hai

Урду цифрлы технологиялар?а [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Урду теленд? компьютер?а йыйыла башла?ан беренсе г?зит ≪ Daily Jang   (инг.) баш. ≫ була. Элек насталик почергы мен?н я??анды ба?тырыу ?с?н ?улдан я?ыл?ан текстар ?улланыл?ан, ?у?ынан улар?ы? к?серм?л?ре эшл?нг?н (х??ер ≪М?с?лм?н≫ г?зите ген? шулай н?шер ител?). Ошонан ?у? ?ына ?анлы тексты насталик мен?н йыйыр?а м?мкинлек бирг?н шрифтар ??ерл?нг?н. ?лег? тиклем урду я?ма?ын компьютер м?хитен? тулы?ынса индере? ?с?н к?п к?с ?алына. ?леге ва?ытта урду теленд?ге б?т? ба?ма материалдар ?а тиерлек к?п т?рл? программа т?ьмин?тен фай?аланып йыйыла.

Microsoft компания?ы урду?а яр?ам ите??е индереп, Windows , ??м инде Windows Vista ??м Microsoft Office 2007 урду теленд?ге я?ы версиялары мен?н таныша башланы. Ба?малар?ы? к?пселеге урду телен? яр?ам ите??е ти? ??м е?ел билд?л?й ала

Linux Desktop ба?маларыны? к?пселеге урду телен? яр?ам ите??е ти? ??м е?ел билд?л?й ала [23] [24] .

Шулай у? ?ара?ы? [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Википедия
Википедия

?алып:Wiktionarycat

  • Шакир Парвин ? Пакистанды? и? ?ур ша?ир?л?рене? бере?е.
  • Хак Абдул ? филолог, ≪Урду ата?ы≫.
  • Брадж Нараян Чакбаст ? ?инд ша?иры, прозаик, публицист. Урлу тпеленд? я??ан.
  • Урду теленд? Википедия

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  1. 1,0 1,1 Urdu definition - Dictionaries - MSN Encarta . Uk.encarta.msn.com. Дата обращения: 16 март 2010. Архивировано из оригинала 25 май 2011 года. 2011 йыл 4 июнь архивлан?ан .
  2. 2,0 2,1 Languages Spoken by More Than 10 Million People (Языки, на которых говорят более 10 миллионов человек) по данным энциклопедии [[Encarta]] . Архивировано 31 октябрь 2009 года. 2007 йыл 3 декабрь архивлан?ан .
  3. 3,0 3,1 Ethnology languages of the World  (инг.) . Дата обращения: 15 июль 2009. Архивировано 26 апрель 2011 года.
  4. Alyssa Ayres. Speaking Like a State: Language and Nationalism in Pakistan . ? Cambridge University Press , 2009. ? С. 19?. ? ISBN 978-0-521-51931-1 .
  5. John C. Hawley   Beyond the Commonwealth: Amitav Ghosh and Indian Writing in English // Amitav Ghosh . ? Delhi: Foundation Books. ? С. 164?177. ? ISBN 9788175968172 .
  6. Если в шаблоне {{ cite web }} задаётся параметр archive-url= , должен задаваться и параметр archive-date= , и наоборот. Необходимо задать параметр url= в шаблоне {{ cite web }} . Необходимо задать параметр title= в шаблоне {{ cite web }} . [ ] . Дата обращения: 9 май 2013.
  7. Если в шаблоне {{ cite web }} задаётся параметр archive-url= , должен задаваться и параметр archive-date= , и наоборот. Необходимо задать параметр url= в шаблоне {{ cite web }} . Необходимо задать параметр title= в шаблоне {{ cite web }} . [ ] . Дата обращения: 15 июль 2009.
  8. Census of India  (инг.) . Дата обращения: 15 июль 2009. Архивировано 7 февраль 2013 года.
  9. 9,0 9,1 Shamsur Rahman Faruqi. Early Urdu Literary Culture and History   (инг.) . ? New Delhi: Oxford University Press , 2001. ? P. 21?42. Архивная копия от 16 апрель 2018 на Wayback Machine
  10. Khan, Sajjad, et al. ≪Template Based Affix Stemmer for a Morphologically Rich Language.≫ International Arab Journal of Information Technology (IAJIT) 12.2 (2015).
  11. [Epic World History: Mughal Empire http://epicworldhistory.blogspot.de/2012/05/mughal-empire.html 2014 йыл 9 октябрь архивлан?ан . ]
  12. Garcia, Maria Isabel Maldonado. ≪The Urdu language reforms.≫ Studies 26 (2011): 97
  13. The Urdu Language . The Urdu Language. Дата обращения: 18 декабрь 2011. Архивировано 13 март 2013 года. 2013 йыл 13 март архивлан?ан .
  14. e.g. ?алып:Harvcoltxt
  15. SC orders implementation of Urdu as official language . Дата обращения: 8 сентябрь 2015. Архивировано 10 сентябрь 2015 года.
  16. Top Communications. Holy Places ? Ajmer . India Travelite. Дата обращения: 31 ?инуар 2012. Архивировано из оригинала 12 ?инуар 2012 года.
  17. Arabe y urdu aparecen entre las lenguas habituales de Catalunya, creando peligro de guetos . Europapress.es (29 июнь 2009). Дата обращения: 18 декабрь 2011. Архивировано 18 ?инуар 2012 года.
  18. 18,0 18,1 ?алып:Harvcoltxt
  19. 19,0 19,1 ?алып:Harvcoltxt
  20. 20,0 20,1 ?алып:Harvcoltxt
  21. ?алып:Harvcoltxt
  22. ?алып:Harvcoltxt
  23. :???????????? ????? ??? ??????Windows . Microsoft.com. Дата обращения: 18 декабрь 2011. Архивировано 29 июнь 2011 года.
  24. ubuntu in urdu ≪ Aasim's Web Corner . Aasims.wordpress.com. Дата обращения: 18 декабрь 2011. Архивировано 18 июль 2011 года.

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

?алып:Языки Индии ?алып:Языки Пакистана